8. Sınıf Türkçe Fiilimsiler konu anlatımı

Fiilimsi görevindeki kelimeler kendi içerisinde üç ana gruba ayrılır. Bunlar sırasıyla isim - fiil, sıfat -fiil ve zarf- fiildir. Bir fiilimsinin oluşması için en az bir ek alması gerekir. Cümle içerisinde yüklem olarak kullanılan fiiller ek alarak isim, zarf ve sıfat görevi üslenir

8. Sınıf Türkçe Fiilimsiler - Konu Anlatımı

 1- Fiilimsilerin Genel Özellikleri

 1.A. Ek alsalar da fiil özelliklerini kaybetmezler.

 Kök: Açmak

 Kapıyı açtı. / Açtı - Fiil

 Açılan kapı tekrar kapandı. / Açılan - Fiilimsi

 2.A. Bir kelime ismi niteliyorsa sıfat, fiilimsiyi niteliyorsa zarf görevindedir.

 Örnek -1- Hızlı tren ulaşıma açıldı. / Hızlı kelimesi treni nitelediği için sıfattır.

 Örnek-2- Hızlı gelen tren birden durdu. / Bu cümlede ''gelen'' fiilimsidir. Hızlı kelimesi fiilimsiyi nitelediği için zarftır.

 3.A. Fiilimsiler olumsuzluk eki alabilir.

 Örnek -1- Okula ''gelmemesi'' hepimizi üzdü.

 Örnek -2- Söylediklerimi ''anlamaması'' benim suçum değil.

 4.A. Fiilimsiler cümleleri birleştirmek için kullanılabilir.

 Örnek-1- Kapıyı ''çarptığı'' gibi çıktı.

 Örnek -2- Kitaplarımızı ''açıp'' derse başladık.

 2- Fiilimsi Çeşitleri

 1.A. İsim - Fiil:

 Eylemlere gelen -ış - ma - mak gibi eklerle isim haline dönüşen fiilimsilere isim-fiil denir. Mastar adıyla da bilinir.

 İsim-Fiillere Örnekler:

 1- ''Başlamak'' bitirmenin yarısıdır.

 2- Doğup büyüdüğüm şehirden ''ayrılmak'' beni çok üzdü.

 3- Bu mevsimde yağmurun yağışı beni hüzünlendirir.

 4- Atatürk ile ''tanışmayı'' ve ''konuşmayı'' çok isterdim.

 5- Bu kış kar topu ''oynamaya'' doyamadım.

 Not: İsim fiillere getirilen -me - ma ekleri aynı zamanda olumsuzluk ekidir. Bu nedenle olumsuz eki almış fiillerle karıştırılmaması gerekir.

 Örnek: Ben sana bu eski şeyleri toplama dememiş miydim?

 Bu cümlede ''toplama'' olumsuz eki almıştır ve fiildir.

 Örnek: Yere düşen yaprakları toplama işi hepimizi yordu.

 Bu cümlede ''toplama'' isim-fiil olarak kullanılmıştır.

 Not: Bazı kelimelerde -me - ma eki kalıplaşmıştır ve isim olmuştur.

 Örnek -1- Annemin yaptığı dolma başkalarının yaptığına hiç benzemez. / Dolma: İsim

 Örnek -2- En sevdiğim dondurma çilekli olan. / Dondurma: İsim

 Örnek -3- Kayıt dondurma işlemi için iki saat bekledik. / Dondurma: İsim-Fiil

 1.B. Sıfat - Fiil:

 Nesne ve özneleri nitelendirdikleri için sıfat görevi görürler. Aynı zamanda yan cümleleri kurmak için kullanıldığından sıfat- fiil adını almıştır. Ortaç adıyla da bilinir.

 Sıfat- Fiillere Örnekler:

 Örnek -1- Kırpışan gözleri sonunda uykuya teslim oldu.

 Kırpışmak fiili -an eki alarak sıfat -fiil olmuştur.

 Örnek -2- Mahallede aramadık yer sormadık kimse kalmadı.

 Bir cümlede birden fazla sıfat - fiil yer alabilir. Aramak ve Sormak fiillerine -ık eki getirilmiştir. Cümle içerisindeki her iki kelime de sıfat-fiil görevindedir.

 Örnek -3- Utançtan kızarmış yanaklarını elleriyle saklamaya çalıştı.

 Sıfat-fiil olarak kullanılan 'kızarmış' yanakları nitelendirmiştir.

 Not: Bazı kelimeler zaman içerisinde fiilimsi özelliğini kaybetmiştir. Bu isimler sadece isim olarak kullanılır. Örneğin ''Yakacak Odun'' demek yerine sadece ''Yakacak'' denir

 1.C. Zarf Fiil:

 Zarf-fiillere Ulaç ve Bağ- Fiil de denir. Birden fazla cümleyi birbirine bağlamak için kullanılır. Aynı zamanda eylemi nitelediği için zarf-fiil adıyla tanımlanır. .

 Örnek -1- Daha İstanbul'a ''varmadan'' şikayet etmeye başladı.

 Örnek -2- Kavga ''ederek'' hiçbir meselenin halledilmeyeceğini bilmiyor musun?

 Örnek -3- Bazı insanlar ''susarak'' anlaşır.

 Örnek -4- Dışarı ''çıkar çıkmaz'' üşümeye başladım.