8. Sınıf Türkçe Eş, Zıt Ve Yakın Anlamlılık konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Yazılışları farklı olsa da aynı anlama gelen kelimelere ''eş anlamlı kelimeler'' denir. Bu kelimeler, cümlenin içerisinde birbirinin yerine kullanılabilir. Yakın anlamlı sözcüklerde ise ''anlam birliği'' değil ''anlam yakınlığı'' vardır. Birbirlerinin yerine kullanıldığında cümlenin anlamı değişir. 8. sınıflar için eş, zıt ve yakın anlamlılık konusunu örneklerle anlattık.
Zıt anlamlı kelimelerin ise hem yazılışları hem de anlamları farklıdır. Bu sözcükler şiir, öykü, roman gibi yazın türlerinde karşıtlık (tezat) oluşturmak için bir arada kullanılabilir.
1- Eş Anlamlı Kelimeler:
Örnekler:
Arkadaş - Yaren
Evlilik - İzdivaç
Kırmızı - Al
Sene - Yıl
Beyaz - Ak
Öğrenci - Talebe
Üniversite - Yüksek Okul
Antrenman - İdman
Misafir - Konuk
Afacan - Yaramaz
Hapishane - Zindan
Anlam - Mana
Seyahat - Yolculuk
Nasihat - Öğüt
Not: Bazı sözcüklerin birden fazla eş anlamlısı olabilir.
Örnek Kelimeler:
Saçma - Abes - Anlamsız
Önlem - Hazırlık - Tedbir
Hasta - Sayrı - Marazi
Ev - Daire - Konut
Bilgi - Enformasyon - Malumat
Vasıf - Nitelik - Özellik
Çok - Pek - Fazla
Giysi - Kıyafet - Elbise
Nesil - Soy - Kuşak
Not: Bu sözcükler aynı anlama geldiği için cümle içerisinde birbirlerinin yerine kullanılabilir.
Örnek Cümleler:
1.A.- Daire fiyatları yükseldi.
1.B.- Konut fiyatları yükseldi.
1.C.- Ev fiyatları yükseldi.
1.D.- Konuşmaları bana çok anlamsız geldi.
1.E.- Konuşmaları bana çok abes geldi.
1.F. - Konuşmaları bana çok saçma geldi.
Not: Sadece isimler değil fiiller de eş anlamlı olabilir.
Örnek Kelimeler:
Okumak - Kıraat Etmek
Saçmalamak - Gevelemek
Anlamak - Kavramak
Zikretmek - Anmak
Hatırlamak - Anımsamak
İzlemek - Seyretmek
Sanmak - Zannetmek
Örnek Cümleler:
1.A.- Benim yanımda onun adını zikretme.
1.B. - Benim yanımda onun adını anma.
1.C.- Burası bana çocukluk günlerimi hatırlattı.
1.D. - Burası bana çocukluk günlerimi anımsattı.
2- Yakın Anlamlı Kelimeler:
Anlamca birbirini çağrıştıran fakat aynı manaya gelmeyen sözcüklere ''yakın anlamlı sözcükler'' denir.
Arkadaş - Dost
Dost kelimesi, daha çok yakın arkadaşlar için kullanılır. Bu nedene bu sözcükler eş anlamlı değil yakın anlamlıdır.
Diğer Örnekler:
Ilık - Sıcak
Dürüst - Samimi
Dövüş - Savaş
Tempo - Ritm
İlim - Kültür
Zarar - Ziyan
İstek - Azim
Not: Fiillerin eş anlamlısı olduğu gibi yakın anlamlı olanları da vardır.
Örnekler:
Sıkılmak - Bıkmak
Yemek yemek - Atıştırmak
Gezmek - Seyahat Etmek
Konuşmak - Laflamak
İstemek - Talep etmek
Not: Bazı yakın anlamlı sözcükler birbirlerinin yerine kullanılabilir.
Örnek:
1.A. - Seninle arkadaş olmak istiyorum.
1.B. - Seninle dost olmak istiyorum.
Not: Bazı yakın anlamlı sözcükler ise cümlede anlatım bozukluğuna yol açabilir.
Örnek:
1.A. - Onunla uzun uzun konuşmak istiyorum.
1.B. - Onunla uzun uzun laflamak istiyorum.
Laflamak, kısa süreliğine, ayaküstü konuşmak demektir. Bu nedene ''Uzun uzun laflamak'' ifadesi yanlıştır.
3- Zıt Anlamlı Kelimeler:
Sıcak - Soğuk
Çalışkan - Tembel
Hayır - Şer
Karanlık - Aydınlık
Kaos - Düzen
Dost - Düşman
Kirli - Temiz
Uzak - Yakın
Genç - Yaşlı
Hızlı - Yavaş
Not -1- Olumsuz eki almış sözcükler zıt anlamlı değildir. Örneğin, Anlamlı - Anlamsız, İlgili - İlgisiz gibi kelimeler zıt anlamlı değildir.
Not -2- Sözcükler gibi sözcük grupları da zıt anlamı olabilir.
Örnekler:
Cimri (Sözcük) - Eli Açık (Sözcük grubu)
Eli sıkı (Söz grubu) - Cömert (Sözcük)