8. Sınıf Türkçe Düşünceyi Geliştirme Yolları konu anlatımı

Düşünceyi geliştirme yolları makale, fıkra, deneme ve söyleşi türündeki yazılarda kullanılır. Yazar, sadece metnin anlaşılmasını sağlamak için değil, okuru etkilemek için de bu yollardan birine ya da birkaçına başvurur.

 Düşünce Geliştirme Yöntemi

 1- Örneklendirme:

 Yazarın öne sürdüğü fikri destekler nitelikte olan olayları ve olguları okurla paylaşmasıdır. Örneklendirme genellikle tarihte yaşanmış bir olay üzerinden yapılır. Anı ve Otobiyografi türündeki eserlerde ise yazar sık sık kendi hayatından örnekler sunarak okurları bilgilendirir.

 Örnek Metin:

 ''Edebiyat tarihinde birçok yazarın değeri, yıllar sonra bilinmiştir. Örneğin Franz Kafka, değeri öldükten sonra anlaşılan yazarların başında geliyor. Hayatının son günlerinde en yakın arkadaşlı Max Brood'dan yazdıklarını yakmasını istemiştir. Max Brood o dönem Kafka'nın istediğini yerine getirseydi dünya edebiyatı çok şey kaybedecekti. Victor Hugo'nun Sefiller romanı ise neredeyse 70 ayrı yayın evi tarafından reddedildi. Ama o vazgeçmedi ve dünya edebiyatına ölümsüz eserler bıraktı.''

 Yazar, birçok edebiyatçının değerinin yıllar sonra anlaşıldığını öne sürüyor. Daha sonra bu görüşünü açıklamak adına Franz Kafka ve Victor Hugo gibi herkesçe bilinen önemli iki yazarı örnek gösteriyor. Metnin daha anlaşılır olması için örnek verilen kişi ve olayların çoğunluk tarafından biliniyor olmasına dikkat edilmelidir. 

 2- Tanımlama:

 Yazar genellikle çok bilinmeyen ve terimsel anlamda kullanılan bir kavramı açıklarken tanımlama yöntemini kullanır. Yazarın okura başka birini tanıtması da tanımlama yöntemidir. Bu yöntemde ''Nedir'' ya da ''Kimdir'' sorularına cevap verilir.

 Örnek Metin:

 - ''İçtepi'', felsefedeki en önemli kavramlardan biridir. Kelimenin sözlük anlamı ''güçlü istek' olsa da daha çok karşı konulması neredeyse imkansız olan istekleri tanımlarken kullanılır. Birçok filozof, İçtepi ile İrade kavramlarını karşılaştırmış ve farklı sonuçlara varmıştır. Örneğin Fransız düşünür Jean Baudrillard. Dünya genelinde ''Simülasyon Teorisi'' ile bilinen düşünür, eserlerinde ''İçtepi'' kelimesini en çok kullanan yazarların başında gelir. -

 Örnek metinde yazar tanımlama yöntemini iki farklı şekilde kullanmış. Önce ''İçtepi'' sözcüğünü tanımlayan yazar, daha sonra okurlara Jean Baudrillard'ı tanıtıyor. Metinde hem ''nedir'' hem de ''kimdir'' sorularına yanıt verilmektedir.

 3- Sayısal Verilerden Faydalanma

 Bir yazıdaki sayısal veriler genellikle bir olayın tarihi ya da istatistiki bilgilerden oluşur.

 Örnek Metin -

 ''Türk Edebiyatında bir dönüm noktası olan Garip Akımı 1941 yılında kuruldu. Orhan Veli'nin başlattığı şiirde yenileşme hareketi, günümüzde de etkilerini sürdürüyor. Büyük şair Orhan Veli ise, en çok okunan 10 şairden biri.''

 Metindeki Sayısal Veriler

 1.A - Garip Akımının 1941 yılında kurulması

 1.B. - Orhan Veli'nin Türkiye'de en çok okunan 10 şairden biri olması.

 4 - Tanık Gösterme -

 Bir yazar, filozof ya da bilim insanının sözlerinden alıntı yapılmasına, tanık gösterme denir.

 Örnek Metin -

 ''Anadolu topraklarında sevgi, sahiplenmeyi beraberinde getirir. Bu hemen hemen tüm Doğu toplumlarında böyledir. Büyük Ozan Aşık Veysel'in de dediği gibi: ''Ben güzele güzel demem / güzel benim olmayınca.''

 Yazar, metnin ana fikrini geliştirmek için Aşık Veysel'in bir türküsünden alıntı yapmış. Alıntı yaparken konu bütünlüğü esas alınmış ve ana fikir ozanın türkü sözleriyle desteklenmiştir.

 Not - Metinde yapılan alıntılar tırnak içine alınmalı ve sözün / eserin kime ait olduğu mutlaka belirtilmelidir.

 5- Karşılaştırma:

 Örnek Cümle:

 ''Divan Edebiyatı ile Halk Edebiyatı arasında hem içerik hem de üslup bakımından birçok fark vardır.''

 6- Benzetme:

 Örnek Cümle:

 ''Günümüzde insanlar bir anda popüler olup aynı hızla unutuluyor. Tıpkı gökte bir anda belirip sonra sönüp giden yıldızlar gibi.''