Güncelleme Tarihi:
Anlatım bozuklukları kendi içerisinde anlamsal ve yapısal bozukluklar olarak ikiye ayrılır. Anlamsal bozukluklar yedi, yapısal bozukluklar ise altı başlıkta toplanır.
8. Sınıf Türkçe Anlatım Bozukluğu - Konu anlatımı
1- Anlamsal Bozukluklar:
Örnek: Onun kadar cömert ve eli açık birini görmemiştim.
Cömert ve eli açık kelimeleri eş anlamlı olduğu için aynı cümle içerisinde kullanılmaları anlatım bozukluğuna yol açmıştır.
Örnek: Sabah gözlerimi açıp uyandığımda oda hala karanlıktı.
Cümlede gözlerini açmak ve uyanmak kelimeleri aynı anlama geldiği için gereksiz sözcük kullanımı vardır.
Örnek: Herkese yardım eden, eli uzun biriydi.
Eli Uzun, herkese yardım eden, yardımsever anlamı taşımaz. Hırsız anlamına gelen eli uzun, bu cümlede yanlış anlamda kullanılmıştır.
Örnek: Çok çekimser biri olduğu için evden az çıkardı.
Bu cümlede çekimser yerine çekingen kelimesi kullanılmalıdır.
Örnek: Aptala malum olurmuş.
Bu cümlede aptal yerine Abdal kelimesi kullanılmalıdır. Abdal, arif, ilim sahibi ve bilge anlamına gelir.
Örnek: Sınavı geçtiğini öğrenince yüreği cız etti.
Yüreği cız etmek deyimi, üzülme, kederlenmek manasındadır.
Örnek: Tam yüzden fazla kişi başvuruda bulundu.
''Yüzden fazla'' ifadesi net olmadığı için başına ''tam'' sıfatını getirmek anlamca çelişen kelimelerin bir arada kullanılmasına örnektir.
Örnek: Kesinlikle şimdiye kadar eve varmış olmalı.
İhtimal ile kesinlik belirten ''olmalı'' ve ''kesinlikle'' kelimeleri bir arada kullanıldığı için anlatım bozukluğu oluşmuştur.
Örnek -1- Eski İstanbul Valisi soruları yanıtladı. / Yanlış
Örnek -2- İstanbul'un eski valisi soruları yanıtladı. / Doğru
Örnek: Genç kadının dediklerini tek tek not aldı.
Örnek-2- Genç, kadının dediklerini tek tek not aldı.
İlk cümlede kadının genç olduğu vurgulanmaktadır. İkinci cümlede ise genç birinin kadının dediklerini not aldığı anlamı vardır. Virgül, anlam belirsizliklerini ortadan kaldırmak için kullanılmalıdır.
Örnek: Yataktan kalkmayı bırak, yürüyemiyor bile. / Yanlış
Örnek -2- Yürümeyi bırak yataktan bile kalkamıyor. / Doğru
1.A Özne - Yüklem Uyumsuzluğu:
Örnek -1-: Ben Ayşe ile birlikte gideceğiz. / Yanlış
Örnek -2- Ben Ayşe ile birlikte gideceğim. / Doğru
Örnek: Ben onu görmedim, o da beni. / Cümlenin sonuna ''Görmedi'' yüklemi getirilmeli.
Örnek -2- Kahvaltıda limonata ve yumurta yedim. / Limonata kelimesinden sonra ''içtim'' yüklemi getirilmeli.
Örnek -1- Hızlıca eve girip hemen çıktı. / Dolaylı Tümleç Eksikliği - Evden
Örnek -2- Ağaçlardaki yapraklar çok güzeldi, hayran kaldık. / Nesne Eksikliği - Yapraklara
Örnek: Ne yardan ne serden geçmem.
Ne - ne bağlaçları cümleye olumsuzluk anlamı katar.
Doğrusu: Ne yardan ne serden geçerim.
Örnek: Bana hiç kızmadı ama sarıldı. / Yanlış
Örnek -2- Bana hiç kızmadı ve sarıldı. / Doğru
Örnek-1- Ders çalıştığımızın faydalarını sonra gördük./ Yanlış
Örnek -2-Ders çalışmamızın faydalarını sonra gördük. / Doğru
Örnek -3- Kendisinden bahsetmekten hoşlanmazdı. / Yanlış
Örnek 4- Kendinden bahsetmekten hoşlanmazdı. / Doğru
Örnek -1- Tarım ve Kültür Bakanı bir araya geldi. / Yanlış
Örnek -2- Tarım Bakanı ve Kültür Bakanı bir araya geldi. / Doğru