8. Sınıf Türkçe Ana Fikir Ana Duygu konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Türkçede ''Ana Fikir'' ile ''Ana Duygu'' birbirine çok sık karıştırılan iki kavramdır. Ana fikir, genelde bir düşünce yazısının içerisinde yazarın öne sürdüğü görüş demektir. Öykü, roman ve fabl gibi olay yazılarının da bir ana fikri olabilir. 8. sınıfta okuyan öğrenciler için Ana Fikir ve Ana Duygu arasındaki farkları örnek metinlerle anlattık.
Ana duygu ise daha çok şiir türündeki eserlerde karşımıza çıkar. Şiirin türü ana duyguyu belirleyen en temel unsurlardan biridir. Söz sanatları da şiirdeki duygu ya da duyguları okura aktarmada önemli rol oynar.
Ana Fikir - Ana Duygu
1 - Ana Fikir ile Ana Duygu Arasındaki Farklar
- Ana fikir, çoğunlukla makale, fıkra, söyleşi, deneme türündeki düşünce yazılarında vardır. Bu yazılara ''bildirme yazıları'' adı da verilir.
- Ana duygu, düşünceden çok hislerin, gözlemlerin ve sezgilerin ön plana çıktığı olay yazılarında ve şiirlerde yer alır. Günlük, biyografi ve otobiyografi ve anı türündeki kaleme alınmış eserlerinde bir ana duygusu olabilir.
- Bir ana fikre sahip olan metinlerde ''gerçek ifadeler'' yer alır.
- Ana duygusu olan metinlerde ise hem gerçek hem de kurgusal ifadelerden faydalanılır.
- Ana fikirde yazarın görüşlerini kanıtlama çabası vardır. Örneklendirme, tanık gösterme, sayısal verilerden faydalanma, karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yöntemleri kullanılır.
- Ana duyguda düşüncelerin ispatı değil duyguların hissettirilmesi söz konusudur. Yazar, tezat, benzetme, kişileştirme, konuşturma ve mübalağa gibi söz sanatlarından faydalanır.
2 - Şiir Türleri ve Ana Duygu
1.A - Lirik Şiir
Lirik şiirler, genelde romantik bir üslup ile kaleme alınır. Aşk, hasret, ayrılık, özlem gibi duyguların işlendiği bu tür şiirlerde, birden fazla ana duygu da olabilir.
Örnek -
Bana getirdiğin güller soldu, neredesin?
Bana verdiğin sözler unutuldu, neredesin?
Aşığı söyletir bu gamlı havalar
Çok mevsimler geçti neredesin?
Şiirin ana duygusu özlem ve ayrılıktır. Şair ilk dizesinde güllerin solduğundan bahsederek çok zaman geçtiğini vurgular. Daha sonra da sözlerin unutulduğunu ve mevsimlerin geçtiğini ifade ederek şiirin ana duygusunu pekiştirir.
1.B. - Pastoral Şiir
Bu tür şiirlerde romantik bir üslup ile kaleme alınsa da lirik şiirlerden farklıdır. Lirik şiirlerin birçoğunda bireysellik ön plandadır. Pastoral şiir ise doğa aşkı ve memleket özlemi gibi konuları ele aldığı için daha çok halk edebiyatı türüne yakındır.
Örnek -
Nehirleriyle ovalarıyla
Gölleriyle dağlarıyla
Bu memleket cennettir bize
Ağaçlarıyla kuşlarıyla
Bu metnin ana duygusu memleket sevgidir. Pastoral şiirlerin neredeyse tamamında olduğu gibi bu örnekte de sade bir dil kullanılmış. Şair okura hissettirmek istediği ana duyguyu dolaylı anlatım tekniklerine başvurmadan vermiştir.
1.C.- Didaktik - Satirik Şiir
Didaktik ve Satirik türündeki şiirler, diğer manzumelerden farklıdır. Bu şiirlerde ana duygunun yanı sıra ana fikir de yer alabilir. Didaktik şiirler, okuru bir konuda uyarmak ya da yol göstermek için yazılır. Satirik şiirlerde ise kinaye ve mübalağa gibi söz sanatları çok konuşulur. Birini, birilerini ya da toplumsal - tarihi bir olayı eleştirmek için yazılan satirik şiirlerin Divan Edebiyatındaki karşılığı Hiciv'dir.
Örnek -
''Ne ektin ki bir de mahsul istiyorsun ferdadan (yarından)
Senin meşru olan hakkın bugün hüsran, yarın hüsran.''
Mehmet Akif Ersoy
İstiklal Marşımızın şairi, didaktik ve satirik türünde birçok şiir kaleme almıştır. Yukarıdaki şiir ise eleştirel olduğu için ''satirik'' şiire örnek olarak gösterilebilir. Bu tarz manzum eserlerde ana duygu değil ana fikir vardır. Yazar, metnin ana düşüncesini eleştiri yoluyla okura aktarır.