8. Sınıf Sosyal Bilgiler Sevr Antlaşması konu anlatımı

Osmanlı Devleti'nin yıkılışı için en tehlikeli anlaşmalardan biri olarak Sevr Antlaşması öne çıkmaktadır. Özellikle Anadolu topraklarını paylaşmak isteyen yabancı ülkeler bu anlaşmayı Osmanlı Devleti ile yapmak istedi. Şimdi bu anlaşmayı inceleyelim ve neden ile sonuçlarına bakalım.

 Sevr Antlaşması

 İtilaf Devletleri Osmanlı topraklarını paylaşma konusunda anlaşmazlığa düştüğü için, Sevr Antlaşması'nı yürürlüğe sokmak istediler. Bu antlaşmaya göre İtilaf Devletleri kendi aralarında Osmanlı topraklarını paylaşmıştı. Özellikle Mondros Ateşkes Antlaşması'nı bahane gösteren İtilaf Devletleri, Anadolu'yu işgal etmeye başladı ve bu konuda Yunanlıları destekledi. Özellikle İstanbul ve Trakya ile beraber Marmara'nın kıyısına kadar önemli bir bölgeyi işgal ettiler.

 Daha sonra kendi halinde hazırlamış oldukları Sevr Antlaşması'nı Osmanlı hükümetine sundular. Damat Ferit Paşa hükümeti 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması'nı İtilaf devletleri ile beraber imzaladı. Ardından ortaya çıkan Sevr Antlaşması'nın nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

 - Anadolu'nun iç kesimleri ile eğer antlaşmayı uyulursa İstanbul tekrar İstanbul hükümetine verilecek.

 - Bütün devletlere kapitülasyonlar verilecek.

 - Musul Kerkük Irak ve Filistin İngilizlere verilecek.

 - Akdeniz Bölgesi İtalyanlara verilecek.

 - Trakya ve Batı Anadolu Yunanlılara verilecek.

 - Güneydoğu Anadolu Suriye ve Lübnan Fransızlara verilecek.

 - Boğazlar bütün devletlere açık olacak ve Boğazlar komisyonunda Türkler olmayacak.

 - Mecburi askerlik kaldırılacak ve en fazla 50.000 asker olacak. Ayrıca ağır silahlar bulundurmayacak.

 - Yemen ve Hicaz Arapları bırakılacak.

 Bu sonuçlar doğrultusunda Sevr Antlaşması'na ne olduğuna bakalım ve inceleyelim.

 - O dönem Mebusan Meclisi bu antlaşmanın onaylamadığı için ölü doğan bir sözleşmedir. Çünkü Osmanlı anayasasına göre Hükümet tarafından imzalanmış bir Barış Antlaşması, aynı zamanda parlamento tarafından onaylanması gerekmektedir.

 - Boğazlar üzerinden bir komisyon kurulması ilk defa bu anlaşma ile öne çıktı.

 - I. Dünya Savaşı'nın ardından imzalanmış en son antlaşmadır. Aynı zamanda en ağır antlaşma olarak öne çıkar.

 - Bu antlaşmayı imzalayanlar TBMM tarafından vatan haini olarak ilan edildi.

 Not: Sevr Antlaşması özgürlüğümüzü ve Osmanlı Devleti'nin tamamen teslim etmek amaçlı ele alınmış bir antlaşmadır. Bu sebepten dolayı Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu anlaşmayı kesinlikle kabul etmemiştir.

 Sevr Antlaşması hiçbir zaman yürürlüğe girmemiş olan bir antlaşmadır. O yüzden içerisinde yer alan maddeler herhangi bir şekilde uygulanmadı. Daha sonra Kurtuluş Savaşı'nın ardından ülkemizi kurtardıktan sonra yapılan Lozan Barış Antlaşması ile beraber, Sevr Antlaşması'nın hükmü tamamen ortadan kalkmıştır.

 Not: Ferit Paşa hükümeti Osmanlı Devleti adına Sevr Antlaşması'nı imzalar iken Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne danışmamıştır. Onlardan fikir almamış ve onların herhangi bir onayını istememiştir. Bu sebepten dolayı hem vatani açıdan hem de yasal olarak herhangi bir geçerliliği bulunmayan antlaşmadır.

 Eğer Sevr Antlaşması geçerli olsaydı o zaman ülkemiz itilaf devletleri tarafından paylaşılacaktı. Bize de sadece İç Anadolu Bölgesi'nin belli kısımları kalacaktı. Aynı zamanda boğazlarda herhangi bir hükmümüz olmayacaktı. Bu sebepten dolayı Osmanlı devletini resmen yıkan bir antlaşma olarak öne çıkmaktadır.

 Ayrıca Sevr Antlaşması ülkemizi korumak için askeri açıdan özgürlüğümüzü de kısıtlamaktadır. Çok az asker tutmak ile beraber ağır silah bulundurmak bu antlaşmaya göre yasaktı. Yani bize bırakılan bölgelerde dahi kendimizi korumamız çok zordu. Bu sebepten dolayı Sevr Antlaşması başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, Kurtuluş Savaşı için mücadele edenler tarafından kabul edilmemiştir.