8. Sınıf Fen Bilimleri Elektrik Ve Hareket Enerjisi konu anlatımı

Elektrik enerjisi her alanda ihtiyaç duyulan bir kaynaktır. Modern hayatın temelidir. Elektrik nasıl bir enerji türüdür? Nasıl üretilir? Hayatımıza etkisi nedir? Gibi başlıklarda öğrenciler araştırmalar yapar, bu şekilde okul derslerine ek kaynak elde etmiş olurlar.

 Elektrik Enerjisi Nedir?

 Elektrik potansiyel enerjiden türetilen enerjiye elektrik enerjisi denir. Bu enerji bir elektrik devresi tarafından çekilir. Tüketilen enerji bu şekilde açığa çıkar. Devrede üretilen elektrik akımı ve elektrik potansiyeli kombinasyonu ile elde edilir. Elektriksel potansiyel enerji başka bir enerjiye de dönüştürülebilir. Kullanılmadan önce tüm elektrik enerjileri potansiyel enerjidir. Potansiyel enerjiden elde edilen elektrik enerjisi ısı, ışık, hareket gibi enerji türleri olarak açıklanabilir. Elektrik enerjisinin dönüşümünü 5 başlıkta inceleyebiliriz.

 1.) Elektrik Enerjisinin Isı Enerjisine Dönüşmesi

 Elektrik enerjisi tellerden geçerken ısı enerjisine dönüşmektedir. Nikel –krom, tungtesn gibi maddeler dirençleri bakımından yüksektir. Bu metaller üzerinden elektrik enerjisi geçerken ısı enerjisi açığa çıkarır. Elektrik enerjisini ısı enerjisine çevirmek için araçlarda rezistans yer almaktadır. Bulaşık makineleri, su ısıtıcıları, elektrik sobası, saç kurutma makinesi, ütü ve fırın gibi cihazlarda da direnç fazladır. Mutlaka rezistans bulunur. Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüşmesinin bağlı olduğu etkenler:

 * İletkenin direnci

 * Akım miktarı

 * Akım geçiş süresi

 2.)Elektrik Enerjisinin Işık Enerjisine Dönüşmesi

 LED lamba, floresan, ampul ve neon lambalar elektrik enerjisinin ışık enerjisine dönüştüren araçlardır. Ampul enerji verimi bakımından oldukça düşüktür. Akkor filamanlı ampullerde enerjinin yüzde 95’i ısıya dönüşürken yüzde 5’i ışık enerjisine dönüşür. Floresan lambalar içerisinde soy gaz ve cıva buharı bulunan modellerdir. Cam kenarında ise fosfor tabakası bulunur. Daha fazla ışık yayar. Led lambalar ise günümüzdeki en popüler aydınlatma araçlarıdır. Elektrik enerjisinin büyük bölümünü ışığa çevirir. Bu nedenle de verimi yüksek kullanımları vardır.

 3.) Sigorta

 Elektrik araçlarının fazla elektrik akımı çektiğinde akımı kesmek için sigorta kullanılmaktadır. Sigortalar devreye seri olarak bağlanmaktadır. Kısa devre oluştuğunda da elektrik akımını kesmek için kullanılabiliyor. Sigortalar iki çeşittir. Birincisi eriyen telli sigortalardır. Fazla akım geçtiğinde tel erir. Bu şekilde elektrik devresinden akım geçmez. Elektrikli araçlarda ve otomobillerde bu çeşit sigortalar yer alır. İkinci olarak manyetik sigortalardır. Bunlar içinde elektromıknatıslar bulunur. Fazla akım olduğunda metal şeridi kendine çeker. Devreden akım geçmez. Çok pratik kullanımları nedeni ile çokça tercih edilir.

 4.) Elektrik Enerjisinin Hareket Enerjisine Dönüşümü

 Hareket Enerjisi Nedir?

 Hareket halindeki cisimler hareket enerjisine sahiptir. Yuvarlanan bir top, koşan bir atlet, akan su hatta yüzen balinada bile hareket enerjisi bulunur. Elektrik enerjisi, güneş enerjisi, kimyasal enerji, nükleer enerji gibi hareket enerjisi de bir enerji çeşididir. Kinetik enerji olarak ta adlandırılır. Çevremizdeki her cismin belli bir kinetik enerjisi bulunur. Cismin sürati ile doğru orantılı olarak kinetik enerji artar ya da azalır.

 Elektrik enerjisini hareket enerjisine çevirmek için elektrik motorları gereklidir. Su pompası, çamaşır makinesi, matkap, vantilatör, mikser gibi araçlarda elektrik motorları kullanılmaktadır. Elektrik motorunun içinde elektromıknatıs yer almaktadır.

 5.) Hareket Enerjisinin Elektrik Enerjisine Dönüşümü

 Hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren araçlara jeneratör denilmektedir. Bisiklet gibi araçlarda ise enerji üretmek için dinamo kullanılmaktadır.