Güncelleme Tarihi:
Elektrik enerjisi hareket enerjisine de dönüşebilir. Çeşitli ekipmanlar ile birlikte hareket enerjisini elektriğe çevirmek de mümkündür. Bu dönüşümleri gerçekleştirmek için kablo, tel ve mıknatıs gibi manyetik malzemelerin kullanılması gerekir.
8. Sınıf Fen Bilimleri Elektrik Enerjisinin Dönüşümü - Konu Anlatımı
Elektrik günlük yaşamda en sık kullanılan ve maliyeti en az olan enerji türüdür. İçerisinde elektron ve proton bulunur. Çeşitli amaçlar doğrultusunda farklı enerji kaynaklarına dönüştürülebilir.
1- Elektrik Enerjisinin Işık Enerjisine Dönüşümü
Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüştürülmesiyle lamba çeşitleri evlerde, sokaklarda ve iş yerlerinde kullanılmaktadır. Halojen, cıvalı ve floresan gibi çeşitleri bulunan ampuller için de ısı enerjisi şarttır. Son yıllarda enerji tasarrufu sağlayan, led ve neon lambalar da elektrik ve ısı enerjisiyle çalışır.
Sık kullanılan ısı kaynaklarının başında ampul gelir Isının iletkenliği için duy bağlantısı olmak zorundadır. Işığın çok daha kontrollü ve güvenli bir şekilde aktarılması için dış yüzeyinde cam yer alır. Enerji verimi son derece düşük olduğu için son yıllarda kullanım oranı düşmüştür. Yerine led ve neon lambalar tercih edilmektedir.
Ana maddesi silikon olduğu için enerji verimi oldukça yüksektir. Yaydığı ışık gözü yormaz ve enerji tasarrufu sağlar. Hem dükkan ve mağazalarda hem de evlerde kullanım oranı yüksektir.
2- Elektrik Enerjisinin Isı Enerjisine Dönüşümü
Rezistansın bulunması ile birlikte elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştürmek mümkün hale gelmiştir. Evlerde kullanılan birçok beyaz eşya ve elektronik alet bu dönüşüm prensibiyle çalışır. Örneğin çamaşır makineleri rezistansı en yüksek olan eşyalardan biridir. Ütü, bulaşık makinesi ve saç kurutma makineleri de elektriğin ısıya dönüşmesiyle çalışır.
Bu eşyalar aynı dönüşümle çalışsa da, çalışma hızları ve biçimleri birbirinden farklıdır. İçerisinde yer alan teller ne kadar uzunsa direnç ve ısı da o kadar artar. Küçük aletlerde teller genelde kısa ve kalındır. Çamaşır ve bulaşık makinesi gibi büyük eşyalarda ise teller hem uzun hem de ince olur. Teller direnci etkilediği gibi akım miktarını da belirler. Direnç arttıkça akım miktarı artar ve akım süresi kısalır.
3- Elektrik Enerjisinin Hareket Enerjisine Dönüşümü
Bazı makinelerin ve aletlerin çalışması için hem ısı hem de hareket enerjisi gerekmektedir. Bu makine ve aletlere örnek olarak su pompası ve çamaşır makinesi gösterilebilir. Örneğin çamaşır makinesinde ısı enerjisi olmasına rağmen hareket enerjisi yoksa çalışmaz. Vantilatör gibi gereçlerin çalışması içinse sadece hareket enerjisi yeterlidir.
Günümüzde yüksek teknoloji ile birlikte geliştirilen birçok robot ve yapay zeka hareket enerjisi prensibiyle çalışır. Hareket enerjisi hem yüksek verimli hem de düşük maliyetli olduğu için tercih edilmektedir.
4- Hareket Enerjisinin Elektrik Enerjisine Dönüşümü
Çeşitli ekipmanlar ve aletlerle hareket enerjisini elektriğe dönüştürmek de mümkündür. Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının birçoğu bu dönüşüm prensibiyle çalışmaktadır. Rüzgar türbinleri enerji kaynaklarına örnek olarak gösterilebilir. Rüzgar ile dönmeye başlayan türbinler, jeneratörlere bağlanarak elektriğin üretilmesi sağlanır.
5- Isı Enerjisinin Elektrik Enerjisine Dönüşümü
Endüstriyel alanlarda kullanılan jeotermal santraller, yer altındaki kaynar suların elektrik enerjisine dönüştürülmesiyle çalışır. Bu santrallerde suyun kendisi değil ısısı kullanılır.
Günümüzde elektrik üretiminde kullanılan başka santraller de mevcuttur. Hidroelektrik ve nükleer santraller en yaygın kullanılan santrallere örnek olarak gösterilebilir.