8. Sınıf Fen Bilimleri Asitler Ve Bazların Etkileri konu anlatımı

Farkı temel yapı taşları üzerinden oluşmuş olan asitler ve bazlar birbirinden değişik özellikler göstermektedir. Aynı zamanda asit ve bazı anlamak için bazı özelliklerini iyi bilmek gerekmektedir. Bu konuda iyon yapısı üzerinden asit ile bazlar ele alınır ve farklılıkları ortaya çıkarılır.

 Asitler ve Bazların Etkileri

 Asitler ve bazların etkileri değişkenlik gösterir. Her birinin ortaya çıkardığı özellikler etki açısından da farklılık yaratmaktadır. Şimdi bunları sırasıyla ele alalım ve inceleyelim. İlk olarak asitlerden başlayalım.

 Asitler

 Sulu çözeltiler üzerinden, ‘H+’ iyonu veren maddeler asitler olarak bilinmektedir. Genel olarak asitlerin formül yapısı içerisinde hidrojen, ‘H’ yer almaktadır.

 Not: Yapılarında, ‘H’ bulunmadığı halde bazı maddeler yeni asit özelliği göstermektedir. Bunlar içerisinde CO2, NO2 ve SO2 gibi maddeler bulunmaktadır.

 Not: Bir maddenin asitli olup olmadığının anlaşılması suya bıraktığı iyon sayesinde anlaşılmaktadır.

 Günlük yaşam içerisinde bazı yiyecek ve içeceklerin içerisinde asitler bulunur. Bu konuda bazı yiyecek ve içeceklere şu şekilde örnek vermek mümkün;

 - Üzüm - tartarik asit

 - Sirke - asetik asit

 - Elma - malik asit

 - Ekşimiş süt ve yoğurt - laktik asit

 - Limon - sitrik asit

 - Kola ya da gazoz - karbonik asit

 - Reçel - Sorbik asit

 - Çilek - folik asit

 - Turşu ya da meyve suyu - benzoik asit

 Aynı zamanda sanayide ve endüstride kullanan birçok farklı asidik madde bulunmaktadır.

 - Gübrelerde ve ilaç yapımında fosforik asit kullanılır.

 - Çeşitli patlayıcılarda ve plastik yapımı gibi unsurlarda nitrik asit kullanılır.

 - Boya sanayisi ile patlayıcı açısından sülfürik asit kullanılır.

 Bazlar

 Sulu çözeltilerde, (OH)- iyonu veren maddeler baz olarak bilinmektedir. Genel olarak bazların yapısında hidroksit (OH) bulunmaktadır. Aynı zamanda bünyesinde hidroksit bulunmayan bazı maddeler de baz özelliği gösterebilmektedir. Örneğin NO3 bu konuda susuz baz olarak bilinir.

 Not: Herhangi bir maddenin baz olup olmadığını anlamak için suya verdiği iyon seviyesine bakılır.

 Genel olarak bazların tatları acıdır. Ancak bu konuda her bazın tadına bakılması sakıncalıdır. Çünkü insan sağlığı için oldukça tehlikeli bazlar bulunmaktadır. Bu konuda hem halk arasında hem de sanayide sistematik açıdan farklı isimler üzerinden bazlar bilinir. Sık karşılaşılan formülleri ile beraber öne çıkan bazlar şu şekildedir;

 - NaOH = Sodyum hidroksit

 - KOH = Potasyum hidroksit

 - Ca(HO)2 = Kalsiyum hidroksit

 - NH3 = Amonyak

 Aynı zamanda hem sanayide hem de endüstride kullanılan belli başlı bazı bazlar şunlar olarak öne çıkar;

 - Boya ve deterjan ile tekstil ve kağıt gibi birçok sektörde sodyum hidroksit kullanılır.

 - Arap sabunu gibi farklı temizlik ürünleri için potasyum hidroksit kullanılır.

 - Hem kireç hem de çimento kullanımı için kalsiyum hidroksit kullanılır.

 - Gübre, boya yapımında, ilaç ve plastik gibi daha birçok farklı alan için amonyak kullanılır.

 Bu şekilde bazlar daha birçok farklı alanda yoğun şekilde kullanılmaktadır. Tabii bunun doğru şekilde kullanılabilmesi için bazlar belli bir analizden geçerek hazır hale getirilir. Aynı durum değişik sektörlerde kullanmak amaçlı asit için de geçerlidir.

 Asit özellikleri: Tatlı ekşidir ve tadına bakılmaz. Aynı zamanda yakıcı bir özelliğe sahiptir. Suda çözündüğü zaman H+ iyonu verir. Mavi turnusol kağıdını kırmızıya dönüştürür ve birleştiği zaman su ve tuz oluşur.

 Baz özellikleri: Tatları acıdır. Ayrıca suda çözündüğü zaman OH- iyonu verir. Kırmızı turnusol kağıdını maviye dönüştürür. Çözeltileri üzerinden kaygan bir his yaratır. Asitle bir araya gelerek tuz ve suyu oluşturur.