Güncelleme Tarihi:
Hikayeler anlatıcının konumuna göre: birinci kişi ağzıyla anlatım ve üçüncü kişi ağzıyla anlatım olmak üzere iki çeşittir. Hikayede olay, yer ve zaman, kahramanlar, dil ve anlatım olmak üzere beş unsur yer almaktadır.
Hikaye Unsurları ve Anlatıcı
Gerçek ya da gerçeğe yakın olan olayların kısa bir anlatımla düz yazıya aktarılmış biçimine hikaye adı verilmektedir. Hikayelerde olaylar yaşanmış ya da yaşanma ihtimali olan konulardan seçilmekte olup görülen geçmiş zaman kipiyle anlatılmaktadır. Hikaye ya da öykü olarak adlandırılan bu düz yazı türü kısa olması, şahıs kadrosunun daha az olması gibi yönlerle roman türünden ayrılmaktadır. Roman hikayeye göre daha karmaşık bir türdür.
Hikaye yazarı bazı unsurları etkili bir şekilde kullanmalıdır:
Hikayenin anlatıldığı yaşantılar ya da durumlara olay adı verilmektedir. Hikaye bu olay çerçevesinde şekillenmektedir. Okuduğunuz hikayede olayın ne olduğu tek cümleyle analiz edilmelidir. Örneğin baş kahramanın mahalleden arkadaşlarıyla pikniğe gitmesi ve ormanda kaybolması bir olay örneği olabilir. Hikayenin diğer unsurları bu olay etrafında şekillenmektedir.
2.Kişiler
Kişiler, olayı yaşayan, hikayeyi yönlendiren kahramanlardır. Her hikayenin bir baş kahramanı ve yan kahramanları vardır. Bunların tamamına kişiler ya da şahıs kadrosu adı verilir. Kişiler olayın gelişmesi konusunda rolü olan insanlar olarak kabul edilmektedir. Olay genellikle baş kahraman etrafında şekillenirken olay boyunca yan kahramanlar farklı etkilere sahiptir.
3.Yer
Olayın geçtiği alana yer unsuru adı verilmektedir. Hikaye yazı türünde olay genellikle olağan bir çevrede gerçekleşmektedir. Bu mekan bilinen bir mekandır. Hikayede olay genelde bir yerde geçer. Ancak ara sıra farklı mekanlardan da söz edilir. Hikaye nerede geçmektedir? Bu sorunun cevabı yer unsuru hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır.
4.Zaman
Hikayenin ne zaman gerçekleştiği zaman unsuru olarak adlandırılır. Hikayelerde zaman genellikle bellidir. Olaylar olağan bir zamanda gerçekleşir. Bu zaman herhangi bir gün, mevsim ya da ay olabilir. Hikaye, "aylardan bir gün" söz grubuyla başlıyorsa zaman aylardan bir gün olarak kabul edilebilir.
5.Dil ve Anlatım
Hikayenin önemli bir unsuru olan dil ve anlatım ne kadar etkili kullanılırsa hikaye o kadar etkili olmaktadır. Anlatımın tamlamalarla, deyimlerle ve atasözleriyle zenginleştirilmesi dil ve anlatımı etkili kılan bir noktadır. Ayrıca açık, duru ve anlaşılır olması da bir dil ve anlatım özelliğidir. Hikayeyi okuyan her kişi aynı anlamı çıkarıyorsa hikaye daha etkili ve anlaşılır hale gelmektedir.
Hikaye farklı anlatıcı türleri kullanılarak kurgulanmaktadır:
1. Birinci Kişi Ağzıyla Anlatım
,Hikayede birinci kişi ağzıyla yapılan anlatım "ben" dili kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Anlatıcı olayları yaşayan ya da bizzat olayların içinde bulunan kişidir. Olaylara şahittir. Bu hikaye türünde yazar hikayenin geçtiği yerde kendisi bulunmuş ve bizzat olayları yaşamış gibi anlatmaktadır.
Örnek:
Kar çiselemeye başladığı için hepimiz şemsiyelerimizi açtık. Yolun karşısındaki durağa geçerek beklemeye başladık. İçimizden biri rüzgarın şiddetiyle şemsiyesiyle birlikte uçmaya başladı. Hepimiz çok şaşkındık...
6.Üçüncü Kişi Ağzıyla Anlatım
Hikaye kullanılan üçüncü kişi ağzıyla anlatımda yazar olayların dışındadır. Olayların bizzat içinde değildir. O ve onlar ekleri kullanılarak anlatılmaktadır. Yazar yalnızca duyduğu ve gördüğü şeyleri anlatır. Ancak bu olaylara dahil olamaz ve müdahale edemez.
Örnek:
İki adam yol kenarında sessizce yürüyorlardı. O kadar dalgın görünüyorlardı ki yanlarına yaklaşan yırtık potinli çocuğu fark etmediler bile. Öyle ya herkesin derdi başından aşkındı...