7. Sınıf Türkçe Gerçek, Mecaz, Terim Anlam konu anlatımı

Bazı sözcükler ve söz öbekleri kültür- sanat, müzik, edebiyat, felsefe, spor ve bilim dallarında kavram olarak kullanılır. Kavramlaşan kelimelere ise terim anlam denir.

 Gerçek, Mecaz, Terim Anlam

 1- Gerçek ve Mecaz Anlamın Karşılaştırılması:

 Bir sözcüğün kavram ve mecaz olarak kullanılmayan tüm anlamlarına, gerçek anlam denir. Türkçede birden fazla gerçek anlamı olan birçok kelime vardır.

 Bir kelime gerçek anlamından farklı olarak başka bir kelimenin yerine geçmişse, ona mecaz anlam denir.

 Örnek Cümleler:

 - Havalar soğudu artık. Bu kadar ince giyinme.

 - Ali Bey çok ince biri.

 Gerçek Anlam: Kalın kelimesinin zıddı, yapı olarak dayanaksız ve dar olan cisimler için kullanılan sıfat.

 Mecaz Anlam: Kibarlık, zarafet, centilmenlik.

 -Tabağın yere düşmesiyle kırılması bir oldu.

 - Onun bu son davranışı kalbimi çok kırdı.

 Gerçek Anlam: Katı bir cismin birden fazla parçaya bölünmesi.

 Mecaz Anlam: ''Kalp kırmak'' ve ''Kırılmak'' şeklinde kullanılır. Kelime, mecazen belli bir olay ya da davranış üzerine üzülmek anlamında kullanılır.

 - Bir haftadır yüzümü sivilceler kapladı.

 - Sınavdan yüz (100

 - Sonunda onun gerçek yüzünü gördüm.

 - Ali, yüzsüz bir insanmış gerçekten.

 Gerçek Anlam: Yüz kelimesinin iki gerçek anlamı vardır.

 İlk anlamı: Surat, Sima

 İkinci anlamı: 99'dan sonra gelen, üç basamaklı en küçük çift sayı

 Mecaz Anlam: Genelde ''yüzü yok'' ve ''yüzsüz'' şeklinde kullanılır. Yüzsüz, utanma duygusu olmayan demektir. ''Yüzü yok'' ise birisiyle görüşmeye ya da birisinden bir şey istemeye çekinen kişiler için kullanılır.

 2- Terim Anlam:

 Bir kelimenin gerçek anlamından farklı bir şekilde, kavram olarak kullanılmasına terim anlam denir. Bu tür kavramlar sadece belli başlı bir uzmanlık alanına ya da sanat dalına özgüdür.

 1.A. Bilim Alanında Kullanılan Terimler

 Yasa - Bilimsel Yasa adıyla da bilinir. Kanun sözcüğünün eş anlamlısı yasa, aslında bir hukuk terimidi. Ancak somut verilere dayanan ve bilimsel olarak kanıtlanmış gerçekler için de yasa kelimesi kullanılır.

 Diğer örnekler:

 Hipotez

 Proton

 Elektron

 Nötr

 Yer Çekimi Kanunu

 Doğal Seleksiyon

 Suyun Kaldırma Kuvveti

 Paradoks

 Fotosentez

 Deneme - Yanılma Yöntemi

 1.B. Kültür - Sanat Alanında Kullanım Terimler

 Özellikle edebiyat alanında kavram / terim haline gelmiş birçok kelime ve söz öbeği vardır.

 Divan: Divan kelimesi, arkalığı olmayan kanepeleri tanımlamak için kullanılır. Bu, sözcüğün ilk anlamıdır. Osmanlı zamanında yüksek rütbeli devlet memurlarının toplandığı meclise de divan denir. Kaside, gazel gibi aruz vezniyle yazılan eserlerin toplandığı kitap da Divan adıyla bilinir. Kelimenin üçüncü anlamı zamanla kavram haline gelmiş ve terim anlamıyla kullanılmıştır.

 Seciye

 Uyak

 Redif

 Nazire

 Güzelleme

 Mersiye

 Kinaye

 Telmih

 Ön Söz

 İthaf

 Olay Hikayesi

 Durum Hikayesi

 Teşbih

 Diğer sanat alanlarında kullanılan terimler:

 Resimde, natürmort, perspektif, alan derinliği, kara kalem, portre, yağlı boya, eskiz, Dadaizm, Romantizm, Kübizm.

 Not: Bir kelime, birden fazla alanda kavram / terim haline gelebilir. Örneğin Romantizm kelimesi, edebiyat ve resimde farklı anlamlarda kullanılır. Kelimenin günlük hayattaki kullanımı ise tamamen farklıdır.

 Sinemada - Yakın Çekim, Minimalist, Prova, Jenerik, Gala, Kırmızı Halı, Görüntü Yönetmeni, Kurgu, Montaj, Set, Işık,

 Fotoğrafta - Tripot, Zoom - Sepya, Banyo (fotoğrafları banyo etmek anlamında), Deklanşör, Analog Çekim,