7. Sınıf Türkçe Fiillerde Anlam Kayması konu anlatımı

Anlam kayması zaman ekleriyle oluşabildiği gibi kip ekleriyle de meydana gelebilir. Bazı cümlelerde hangi zaman ekinin ya da kip ekinin hangi zaman için kullanıldığı belli olmayabilir. Bu gibi durumlarda metnin öncesine ya da sonrasına bakılmalıdır.

7. Sınıf Türkçe Fiillerde Anlam Kayması - Konu Anlatımı

 Eylemlerde anlam kayması genelde roman ve hikaye gibi yazılı edebiyat türlerinde bir anlatım tekniği olarak kullanılır. Eğer bilerek yapılmıyorsa anlatım bozukluğuna yol açabilir. Aynı zamanda masal anlatırken de fiillerde anlam kayması sıklıkla kullanılır.

 1- Şimdiki Zaman Yerine Geniş Zaman Kullanılması:

 Anlamı şimdiki zaman, yapısı geniş zaman olan cümle türleridir. Genellikle saygı ifadelerinde ya da kırıldığını karşı tarafa belli etmek için kullanılır.

 Örnekler:

 1- Mehmet Bey, seninle görüşmek ister. / İstiyor. / Saygı

 2- O böyle yaptı madem ben de çekip giderim. / Gidiyorum. / Kırgınlık

  2- Bilinen Geçmiş Zaman Yerine Geniş Zaman Kullanılması:

 Yapısı geniş zaman olsa da anlamı bilinen geçmiş zaman olan cümle türleridir. Genellikle başarılmış bir işi abartarak anlatmak için kullanılır. Bazı durumlarda bir hikaye aktarılırken geçmiş zaman yerine geniş zaman kipi gelebilir.

 Örnekler:

 1- Sağduyulu davranır ve herkesin sempatisini kazanır. / Davrandı - Kazandı / Başarı .

 2- Sonra birbirlerine aşık olurlar ve evlenirler. / Hikaye Aktarımı 

 3- Emir Kipi Yerine Geniş Zaman Kullanılması:

 Normalde ek almayan emir kipleri geniş zaman kullanılarak cümle içerisinde yer alır.

 Örnekler:

 1- Sonra bu odaya gel, buraları temizle. / Sonra bu odaya gelip buraları temizlersin.

 2- Müdürün sorduğu tüm sorulara cevap ver. / Müdürün sorduğu tüm sorulara cevap verirsin.

 4- Öğrenilen Geçmiş Zaman Yerine Geniş Zaman Kullanılması:

 Normalde -mış -muş gibi eklemlerle çekimlenen geçmiş zaman kipinin yerine geniş zaman kullanılmasıyla oluşur. Masal anlatılırken sıklıkla kullanılır.

 Örnekler:

 1- Nasreddin Hoca buna cevap olarak şöyle der. / Şöyle demiş.

 2- Prens ve prenses sonsuza kadar mutlu yaşarlar. / Mutlu yaşamış.

 Fıkra ve hikaye anlatılırken geçmiş zaman, geniş zamana kayabilir.

 1- Temel bir gün karısıyla kavga eder. / Kavga etmiş.

 5- Gelecek Zaman Yerine Geniş Zaman Kullanılması:

 Gelecek zaman kiplerinin aldığı -ecek -acak eklerinin yerine geniş zaman eklerinin kullanıldığı cümlelerdir. Genelde tahmin ve temenni anlamında kullanılır.

 Örnekler:

 1- Öğretmenimiz bunu görünce çok kızar. / Kızacak / Tahmin

 2- Sınavdan kötü not aldığına göre artık çok çalışır. / Çalışacak. Temenni

 Bu tür zaman fiil kaymalarında hem tahmin hem temenni iki eylem kullanılabilir.

 1- Bunu duyduğuna ya çok şaşırır (tahmin) ya da çok sevinir. (temenni)

 6- Emir Kipi Yerine Gelecek Zaman Kullanılması:

 Ek almayan emir kipinin -ecek - acak ekleriyle çekimlenmesi sonucu oluşur.

 Örnekler:

 1- Ben döndüğümde odan toplanmış olacak!

 2- Yarına kadar bu şehri terk edeceksin.

 3- Sakin olmayı öğreneceksin.

 7- Emir Kipi Yerine Gereklilik Kipinin Kullanılması:

 Emir cümlelerinin daha kibar bir şekilde kullanıldığı cümlelerde yer alır.

 Örnekler:

 1- Bu raporları yarına kadar hazır etmelisin. / Hazır et.

 2- Derslerine daha çok çalışmalısın. / Çalış.

 3- Yarın saat tam sekizde müdürün ofisinde olmalısın. / Ol.

 8- İstek Kipi Yerine Emir Kipinin Kullanılması:

 Genellikle 'olsun' ve 'ol' yardımcı fiilleri ile çekimlenen eylemlerdir.

 Örnekler:

 1- Haydi, Allah'a emanet ol!

 2- Bu hayatta her şey istediğin gibi olsun.