7. Sınıf Türkçe Eş, Zıt Ve Yakın Anlamlılık (Eş,zıt Ve Yakın Anlamlı Kelimeler) konu anlatımı

7. sınıf Türkçe dersi konularından birisi de eş, zıt ve yakın anlamlı sözcüklerdir. Genellikle bu sözcükler cümle içlerinde verilir ve kelimenin anlamının ne tür bir ifade belirttiği bulunması istenir.

 Eş, Zıt ve Yakın Anlamlılık

 Eş, zıt ve yakın anlamlılık konusuna ilk olarak eş anlamlı sözcüklerden başlamak daha doğru olacaktır. Eş anlamlı sözcükler, cümlelerde yazılışları ve okunuşları farklı fakat anlamları aynı olan sözcüklerdir. Eş anlamlı olan tüm kelimeler birbirlerinin yerine cümle içlerinde kullanılabilir. Konuyla ilgili kelime örnekleri vermek gerekirse;

 - Siyah kelimesinin eş anlamlı sözcüğü karadır.

 - Kelimenin eş anlamlısı sözcüktür.

 - Uygarlık kelimesinin eş anlamlısı medeniyettir.

 Konularla alakalı cümleler halinde örnekler verelim.

 1- Cümlede yer alan tüm kelimeleri hecelerine ayırmalısın.

 - Cümlede yer alan tüm sözcükleri hecelerine ayırmalısın.

 Yukarıdaki örnekte olduğu gibi "kelime" ve "sözcük" eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Eş anlamlı olarak cümlelerde kullanılan kelimeler anlam olarak aynı özellikleri taşımaktadır. Cümlede herhangi bir anlam kaybı söz konusu değildir.

 Bazı eş anlamlı kelimeler cümle içerisinde birbirinin yerini tutmayabilir. Bunun sebebi kullanılan kelimelerde bir anlam kaybının olmasıdır. Bu konuyla alakalı örnek vermek gerekirse;

 - Kara bahtıma çok pişmanım.

 Bu cümlede aslında kara baht olarak kötü kader anlamı verilmek istenmiş. Burada bir anlam kaybı söz konusu olduğu için kara baht yerine siyah baht kelimelerini kullanmak doğru olmaz. Özellikle anlam bakımından iki cümle arasında da bir bozukluk meydana gelebilir. Bu sebeplerden dolayı mutlaka cümlelerde anlam bütünlüğü korunmak adına anlamdaş yani eş anlamlı kelimeleri kullanmak önemlidir.

 Yakın Anlamlı Kelimeler

 Yakın anlamlı kelimeler genellikle eş anlamlı kelimelere çok benzer bir yapıdadır. Bunun sebebi ise yakın anlamlı kelimeler de yazılışı ve okunuşu bakımından farklı ama anlam bakımından aynı gibi görünür. Anlam olarak yakın anlamlı kelimeler eş değildir. Sadece bu şekilde görünmesine rağmen birbirinin yerini iki kelime tamamen tutmaz. Konuyla alakalı örnek vermek gerekirse;

 - Tutmak ve yakalamak kelimeleri yakın anlamlı kelimelerdir.

 - korkak ve çekingen kelimeleri yakın anlamlı kelimelerdir.

 - Dargın ve küskün kelimeleri yakın anlamlı kelimelerdir.

 - çiğnemek ve basmak kelimeleri yakın anlamlı kelimelerdir.

 " Bu yaptığınla yasaları çiğniyorsun."

 Yukarıdaki örnekte çiğnemek anlamına gelen yakın anlamlı sözcük basmaktır. Cümlede kullanılmak istenilse de anlam olarak bir bütünlük sağlanmaz.

 Zıt Anlamlı Kelimeler

 Anlam bakımından birbirinin tam karşıtı olan kelimeler genellikle zıt anlamlı kelimeler adıyla bilinir. Türkçede her kelime için bir zıt anlamlı kelime bulmak zordur. Yani her kelimenin bir zıt anlamlı karşılığı yoktur. Zıt anlamlı kelimelere örnek vermek gerekirse;

 - Uzak ve yakın,

 - ileri ve geri,

 - Güzel ve çirkin.

 Kelimelerden de anlaşıldığı gibi örneğin güzel kelimesinin tam karşıtı olan kelime çirkin kelimesidir. Bazen zıt anlamlı kelimeler, ana kelimenin olumsuz anlamıyla karıştırılır. Bu duruma dikkat etmek gerekir. Örneğin;

 - O kitabı yeni almıştı.

 - O kitabı yeni almamıştı.

 "Almak" kelimesi bir cümlede olumlu diğerinde ise olumsuz olarak kullanılmıştır. Yani kelimelerin olumsuzu zıt anlamlısı değildir. Almak kelimesinin zıt anlamlısı vermek olacaktır. Verilen örnek yeniden değerlendirilirse;

 - O kitabı yeni almıştı. - O kitabı yeni vermişti.

 Bu iki cümlede yapılan eylemler için zıt anlamlı kelimeler kullanılmıştır.