7. Sınıf Türkçe Eş Seslilik (Eş Sesli Kelimeler) konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Yazılışları ve okunuşları aynı fakat manaları farklı sözcüklere eş sesli ya da sestaş kelimeler denir. Örneğin bir içecek olan ''Çay'' aynı zamanda nehir kelimesiyle eş anlamlıdır. 7. sınıflar için Eş Seslilik (Eş Sesli Kelimeler) konusunu örnek kelimeler ve cümlelerle anlattık.
Eş sesli kelimeler ile eş anlamlı sözcükler birbirlerine karıştırılmamalıdır. Eş anlamlı sözcüklerin yazılış ve okunuşları birbirinden farklıdır. Aralarında sadece anlam birliği vardır. Sestaş sözcüklerin ise manası farklı olup yazılışları aynıdır. Eş sesli kelimelerin hangi anlamda kullanıldığı cümlenin geneline bakılarak anlaşılabilir.
Eş Seslilik (Eş Sesli Kelimeler)
Örnek Kelimeler ve Cümleler:
1- Çay:
- Çay harareti alır.
Anlamı: Sıcak günlerde çayda (nehirde) yüzmek, insanı rahatlatır.
- Bir bardak daha çay ister misiniz?
Anlamı: Birçok çeşidi bulunan, bitki yapraklarından yapılan içecek.
2- Kır / Mak:
Bu yaşta Halil'in saçlarına kır düştü.
Anlamı: Kır, bu cümlede beyaz kelimesinin eş anlamlısı olarak kullanılmış.
Annem ve ablam en çok kır çiçeklerini seviyor.
Kırda piknik yapmak hepimize iyi geldi.
Anlamı: Yeşillik alan.
Yeni aldığım tabaklardan biri kırıldı.
Masanın bir ayağı kırıldı.
Anlamı: Darbe sonucu bir cismin parça parça olması.
3- Yaş:
Doğum günü partisinde yediğimiz yaş pasta çok lezzetliydi.
Yerler yaş olduğu için ayağım kaydı.
Anlamı: Islak.
Serkan bu yıl 15 yaşına giriyor.
Tahir amca, yaşına göre çok dinç.
Anlamı: Doğumdan itibaren geçen evreler.
4- Aç:
Adam, ''Kapıyı Aç'' diye emretti.
Rica etsem, pencerelerden birini açabilir misiniz?
Anlamı: Aç - mak / Kapamak eyleminin zıddı.
Karnım o kadar aç ki şu an ne olsa yerdim.
Anlamı: Tok kelimesinin zıddı. - Açlık- Yemek yeme ihtiyacı.
Tok, açın halinden ne anlar?
Anlamı: Atasözlerinde birçok kelime mecazidir Bu cümlede ''aç'' kelimesi maddi durumu yetersiz, fakir kişi manasında kullanılmıştır.
5-Bin:
Hadi artık arabaya bin yoksa geç kalacağız.
Dönüşte taksiye bindik.
Anlamı: Bin-mek eyleminin kökü.
Bu tam bin yıllık bir efsane.
Anlamı: Dört basamaklı en küçük çift sayı - 1000
6- At:
At, otobur bir hayvandır.
Anlamı: Hayvan.
Ali, bize yardım et ve şu çöpleri at.
Babam eski eşyalarımızı atmamız gerektiğini söyledi.
Anlamı- At-mak fiilinin kökü.
7- El:
Elimdeki yara iyileşmek üzere.
Sağ elim uyuştu.
Anlamı: Uzuv.
El kapısında çalışmak zordur.
Onlar bize el kadar yabancı.
Anlamı: Yabancı.
8- Gül
Kırmızı gül, kadınların en sevdiği çiçeklerden biridir.
Anlamı: Rosa familyasında yer alan bir çiçek türü.
O kadar çok güldük ki gözümüzden yaş geldi.
Anlamı: Gül-mek fiilinin kökü.
9- Eş Seslilik Kuralları
1- Şapka işaretinin (düzeltme işareti) kullanıldığı kelimeler aynı yazılsa bile aynı okunmaz. Üzerine şapka işareti konan kelime uzatılarak okunur. Bu nedenle bu tür kelimeler sesteş olarak nitelendirilemez.
2- Özel isimlerde eş seslilik özelliği aranmaz.
Örnek:
Of, Trabzon'un en büyük ilçelerinden biridir.
Of, bugün canım çok sıkılıyor.
Cümlelerin birinde özel isim, diğerin ünlem olarak kullanılan Of kelimesi, eş sesli değildir.
3- Birkaç istisna dışında eş sesli olan kelimeler tek hecelidir.
Tek heceli sesteş kelimeler: Kır, Gül, Yaz, Yüz, El, At, Bin, Yaş
Not: ''Dolu'' kelimesi tek heceli olmayan eş sesli kelimelere örnek gösterilebilir.
Konser salonu tıklım tıklım dolu.
Anlamı: Boş kelimesinin zıddı - Bir alanda çok sayıda insanın ya da nesnenin bulunması.
Hava düzelecek zannederken birden dolu yağmaya başladı.
Anlamı: Genellikle sonbahar ve kış aylarında görülen bir yağış türü.