7. Sınıf Türkçe Ek Fiil (Ek Eylem) konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Türkçe dersi anlatımı doğru şekilde yapılabilmesi için birçok kuralın yer aldığı bir derstir. Türkçe dersi çerçevesinde her sınıf düzeyinde bir önceki sınıftan gelen bilgilerin üzerine daha da geniş bilgiler eklenir. Böylece her sene öncelikle bir önceki sene görülen konuların tekrarı yapılırken daha sonra yeni bilgiler üzerine eklenir. Türkçe dersi 7. Sınıf konuları içinde de ek fiil konusu yer almaktadır. Ek fiil konusu ile ilgili detayları derledik.
Ek fiil isim ve isim soylu sözcükleri yüklem görevinde kullanılmasını sağlayan bir fiil çeşididir. Böylece anlam çeşitliliği ortaya çıkmasını sağlar. Ek fiilin birçok özelliği vardır. İsim cümlelerinde ek fiilin 4 farklı çekimi mevcuttur.
Ek Fiil Nedir?
Ek fiil isim ve isim soylu sözcükleri yüklem görevinde bulunmasını sağlayan, eklendiği çekimli fiilleri birleşik zamanlı fiil yapan ve ek biçiminde bulunan fiile ek eylem denir. Ek fiil -imek fiili’dir. Konuşurken ya da yazarken –imek fiilinde ki -i harfi genellikle düşer.
Ek Fiilin Görevleri Nelerdir?
Ek fiil isim ve isim ve isim soylu sözcüklere eklenerek onları yüklem yapar.
Basit zamanlı fiillere getirilerek basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı fiil yapar. Ek fiil isim soylu sözcükleri yüklem yapmak takdir. İsim ve isim soylu sözcükleri zamir Sıfat zarf ve ek fiil alarak yüklem yapar. Bu cümleler isim cümleleri olarak geçmektedir.
Ek fiilin 4 farklı kiple çekimlenmesi yapılır.
- Görülen geçmiş zaman hikayesi
- Duyulan geçmiş zaman rivayeti
- Geniş zaman
- Şart kipi
1- Ek Fiilin Görülen Geçmiş Zamanı
Burada bir kişinin o duruma şahit olma anlamı görülmektedir. İsimleri - idi eki getirilerek yapılır. Sözcüğü göre değişik şekillerde kullanılabilir.
Örnek: güzel idi
Dün hava çok yağmurlu idi.
Akşam kapıya gelen bizdik.
Bu sene daha da çalışkandı.
Ek Fiilin Öğrenilen Geçmiş Zamanı
Burada durumu başkasından duyma anlamı görülür. İsimleri - imiş eki getirilerek yapılır. Ekler getirildiği sözcüğe göre farklı şekillerde kullanılabilir.
Örnek: Güzel imiş.
Geçen aydan beri yurt dışındaymışsın.
En çok sevdiği yemek karnabaharmış.
Bir Varmış Bir Yokmuş.
Ek Fiilin Geniş Zamanı
Ek fiilin geniş zamanı cümleye; bahsedilen durumun sürekli gerçekleştiği anlamı katar. Ek fiilin geniş zamanında şahıs ekleri kullanılır. 3. tekil şahıs ve 3. çoğul şahıslarda -dır eki getirilerek yüklem yapılır.
Örnek:
Güzeldir.
Burada oturmak yasaktır.
Demek sen çok güzelsin.
Ek Fiilin Şartı
Ek fiilin şart kipi isim ve isim soylu sözcükleri yüklem yapmaz, sadece cümleye koşul anlamı katar. İsimlere ise eki getirilerek yapılır. Getirildiği sözcüğe göre değişik şekillerde kullanılabilir.
Örnek: güzelse
hasta iseniz istirahat ediniz.
Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.
NOT: Ek fiilin şart eki kelimeden ayrı yazılabilir.
Örnek: hava çok sıcak ise gölgede otur.
NOT: Ek fiilin şart eki bağlaç olan ise ile karıştırılmamalıdır. Ek fiilin şart eki cümleye koşul anlamı katar. Olumsuzu da yapılabilir. Bağlaç olan ise, cümleye karşılaştırma anlamı katar ve olumsuzu yapılamaz.
Ek Fiilin Olumsuzu
İsim cümlelerinde ek fiilin olumsuz hali değil edatı ile yapılmaktadır. Değil olumsuzluk edatı isimli ek fiil arasında konur.
Örnek:
Sokağa çıkma yasağında yollar da kapalıymış.
Sokağa çıkma yasağında yollar da kapalı değilmiş. (Olumsuzu yapılabildiği için burada ise bağlaç değil ek fiilin şartıdır.)
Ek Fiilin Sorusu
Ek fiilin soru biçimi mi soru edatı ile yapılır. İsim ve ek fiil arasına -mi soru eki eklenir.
Örnek:
En sevdiğim mevsim kış mıydı.
Geçen yaz daha sıcak mıydı?