Güncelleme Tarihi:
Benzetme cümlelerinin diğer adı Teşbih'tir. Teşbih, ''Açık istiare'' ve ''Kapalı istiare'' olmak üzere ikiye ayrılır. Açık istiarede sadece ''benzeyen'' yer alır. Benzetilen'in olup benzeyen ögenin bulunmadığı benzetme cümlelerine ise ''Kapalı İstiare'' denir.
Benzetme Cümleleri
1- Benzetme Cümlelerinin Ana Ögeleri
Örnek Cümleler:
1.A. Babam ok gibi yerinden fırladı ve merdivenlerden inmeye başladı.
Benzeyen: Baba
Benzetilen: Ok
Benzetme edatı: Gibi
Benzetme yönü: Hız
1.B. Gece karanlığında yüzü ay kadar parlaktı.
Benzeyen: Yüzü
Benzetilen: Ay
Benzetme edatı: Kadar
Benzetme yönü: Parlaklık
1.C. İnsan, karıncalar gibi çalışkan olursa her şeyi başarır.
Benzeyen: İnsan
Benzetilen: Karıncalar
Benzetme edatı: Gibi
Benzetme yönü: Çalışkanlık
1.D. En zor zamanımızda Hızır gibi yetiştin.
Benzetilen: Hızır.
Benzetme edatı: Gibi
Benzetme Yönü: Yardım
Not: ''Benzeyen'' ögesi yer almadığı için.bu cümle Kapalı istişaredir.
1.E. Hayatım film şeridi gibi gözlerimin önünden geçti.
Benzeyen: Hayat
Benzetilen: Film Şeridi
Benzetme edatı: Gibi
Benzetme Yönü: Hızlı bir şekilde
2- ''Adeta'' ve ''Sanki'' Edatıyla Kurulan Benzetme Cümleler:
Örnek cümleler:
1- Kardeşim o kadar masum ki adeta melekler gibi uyuyor.
2- Ablam sanki bir güneşti. Gittiği her yere ışığını götürüyordu.
3- Saçları adeta altından yapılmıştı. Işıl ışıl parlıyordu.
4- Sanki bir heykel gibi dakikalarca kımıltısız kaldı.
Not: ''Sanki'' ve ''Gibi'' edatları eş anlamlı olduğu için aynı cümlede kullanılmamalıdır.
Örnek cümle:
Sanki hiç büyümemiş gibiydim adeta:
(Sanki ya da adeta sözcüklerinden biri cümleden çıkarılmalıdır.)
3- Tıpkı Kelimesiyle Kurulan Benzetme Cümleleri:
''Tıpkı'' sözcüğü birbirine çok benzeyen ögeler için kullanılır. Bazı cümlelerde ''Aynı'' manasına da gelir.
Örnek cümleler:
1.A. Tıpkı babasına çekmiş. / Aynı babasına çekmiş.
1.B. Tıpkı bir kelebek gibi narin.
4. Mecaz-ı Mürsel Yaparak Kurulan Benzetme Cümleleri
Bir kelimenin yerine başka bir kelimenin kullanılarak yapıldığı benzetmelere Mecaz-ı Mürsel denir. Diğer adı Ad Aktarması'dır.
Örnek Cümleler:
1- Adana'nın en önemli geçim kaynaklarından biri beyaz altındır.
(Pamuk, rengi ve değeri dolayısıyla beyaz altına benzetilmiştir.)
2- Tarih boyunca medeniyetler beşiğinde birçok imparatorluk kuruldu.
(Mezopotamya Bölgesi, ilk uygarlıkların ortaya çıktığı yerdir. Bu nedenle Medeniyetler Beşiği olarak adlandırılır.)
3- Şu masayla ilgilenir misin?
(Masa, müşteriler yerine kullanılarak mecaz yapılmış.)
4- Ben, gençliğe güveniyorum.
(Soyut bir kavram olan gençlik, bu cümlede genç insanları tanımlamak için kullanılmış.)
Not: ''Gibi'' ve ''Kadar'' kelimesinin kullanıldığı her cümle benzetme cümlesi değildir.
Örnek cümleler:
1- Seni sonsuza kadar seveceğim.
(Kadar edatı bu cümlede süre belirtiyor.)
2- Türkiye'nin nüfusu ne kadardır?
(Kadar edatı bu cümlede miktar belirtmektedir.)
3- Roman yazmanın bu kadar zor olduğunu bilmiyordum.
4- Geçmişimi hiç yaşanmamış gibi arkamda bıraktım.
5- Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar bulunmaz.
(Bu cümlede ''gibi'' edatı ''Ana'' ve ''Bağdat'' kelimelerini örnek göstermek için kullanılmış.)
Not: Bazı cümlelerde edat kullanılmadan benzetme yapılabilir.
Örnek Cümleler:
1- Babam takım elbiseyi giyince Yeşilçam aktörlerine benzedi.
(Yeşilçam aktörleri gibi oldu.)
2- Bıyık bırakınca bana dayımı hatırlatıyorsun.
(Bıyık bırakınca dayım gibi oluyorsun.)
3- Gün geçtikçe babasına daha çok benziyor.
(Babası gibi oluyor.)
4- Ablam tam bir kitap kurdu olduğu için haftada en az 2 kitap okuyor.
(Kitap Kurdu deyimi zaten bir benzetme olduğu için ''gibi'' edatının kullanılmasına gerek yoktur. )
5- Bakışları Marlon Brando'nun bakışlarını andırıyor.