Güncelleme Tarihi:
Cumhuriyetin ilan edilmesi ile birlikte halkın kendi kendini yönettiği demokrasiye geçilmiştir. Başta eşitlik ve özgürlük olmak üzere birçok demokratik değer mevcuttur.
7. Sınıf Sosyal Bilgiler Demokratik Değerler - Konu Anlatımı
1- Eşitlik:
Eşitlik, en temel ve önemli demokratik değerlerin başında gelir. Kişiler din, dil, ırk, cinsiyet ve mezhep ayrımı gözetilmeksizin kanunlar önünde eşittir. Herkesin avukat tutmaya ve kendini savunmaya hakkı vardır. Maddi gücü avukat tutmaya yetmeyen kişiler için devlet bir avukat tayin eder. Anayasadaki hükümler herkes için geçerlidir. Kimseye ayrıcalık tanınmaz.
Sosyal eşitlik ise herkesin devletin sunduğu fırsatlardan, yardımlardan ve ödeneklerden faydalanması demektir. Aynı zamanda devlet farklı iş alanlarında sürekli olarak istihdam yaratarak ekonomik eşitsizliği en aza indirir. Demokratik ülkelerde kadın - erkek eşitliği vardır. Kadınlar da tıpkı erkekler gibi ücretsiz eğitim hakkından faydalanır. İş alanlarında da cinsiyetler arası eşitlik esastır.
Demokratik değerlerden bir diğeri ise fırsat eşitliğidir. Öğrenciler eşit şartlarda eğitim görür. Demokrasi, Hindistan ve başka ülkelerde de bulunan kast sisteminin tam zıttı bir işleyişe sahiptir. Hiç kimseye özel konumu nedeniyle ayrıcalık tanınmaz.
2- Özgürlük:
Kişinin en temel haklarından biri olan özgürlük demokratik değerlerden bir diğerini oluşturuyor. Saltanat ve halifeliğin kaldırılması ile birlikte her yurttaşa din ve vicdan özgürlüğü tanınmıştır. 18 yaşını dolduran her birey reşit kabul edilir ve istediği dini seçme özgürlüğü tanınır. Kişiler din ve mezheplerine bakılmaksızın yargı önünde eşittir.
Basın özgürlüğü ise gazetecilere ve kurumlara verilmiştir. Gazeteciler toplumu ilgilendiren konularda bilgi toplayabilir ve araştırma yapabilir. Daha sonrasında edinilen bilgiler habere dönüştürülerek kamuoyuyla paylaşılır. Özel hayatın gizliliği de en temel demokratik değerlerden biridir. Bu nedenle kişilerin özel hayatını ilgilendiren konuların haberi yapılamaz.
Yurt içinde seyahat ve yerleşme özgürlüğü her yurttaşa tanınmıştır. Kişiler istedikleri yere seyahat edebilir ve istedikleri alanda ev sahibi olabilir. Demokraside bir başkasının özgürlüğüne müdahale etmek yasaktır. Bilim ve sanat özgürlüğünde ise bireyler istedikleri matbu eserleri okuyabilir, yayınevi açabilir ve yazdıkları kitapları yayınlayabilir.
3- Çoğulculuk:
18 yaşını doldurmuş her fert yerel ve genel seçimlerde oy kullanma hakkına sahiptir. Oylamalar gizli, sayımlar şeffaf bir şekilde yapılır. Çoğulculuk esasına dayalı demokraside en fazla oyu alan partiler ülkeyi 5 yıl boyunca yönetir. Türkiye, kadınlara seçme ve seçilme hakkını en erken vermiş ülkelerin başında gelir. 5 Aralık 1934 tarihinde kadınlara tanınan bu hak ile birlikte ülkemiz demokratikleşme yolunda önemli bir adım atmıştır.
4- İş Birliği:
Yurttaşlar arasındaki işbirliği, demokratik değerlerden bir diğeridir. Üretim, sanat, bilim, kültür alanında yapılan işbirliği ülkenin çok daha huzurlu ve üretken olmasını sağlar. Doğal afetlerde de iş birliği yapmanın önemi ortaya çıkar.
5- Hoşgörü:
Demokrasi şeffaf bir yönetim biçimidir ve hoşgörüyü beraberinde getirir. Farklı inançlara ve düşüncelere sahip kişilere anlayış gösterilir. Bu tür farklılıklar eleştirilmek yerine kültürel bir çeşitlilik olarak görülür. Kişiler arasındaki anlaşmazlıklara hoşgörülü yaklaşımlarla çözüm getirilir. Bu nedenle demokratik ülkelerde insan haklarına ve bireysel özgürlüklere saygı esastır.
6- Adalet:
Demokratik yönetimlerde hukukun üstünlüğü esastır. Hiçbir yurttaş hukuktan ve yasalardan üstün değildir. Devlet tarafından çıkarılan yasalar halkın ortak menfaatleri içindir. Yargılanma sürecinde kişilerin sosyal konumu, ırkı ve cinsiyeti göz önünde bulundurulmaz.