7. Sınıf Fen Bilimleri Mitoz Bölünme konu anlatımı

Hücre bölünmesi canlılar için büyük bir öneme sahiptir. Yeni hücrelerin oluşması ve sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Aynı zamanda yine vücutta meydana gelen birçok durum adına hücre bölünmesi gerçekleşir. Bölünme ise mitoz ve mayoz bölünme şeklinde gerçekleşmektedir. Bu durum tek hücreli canlılar ve çok hücreli canlılara bağlı olarak değişkenlik gösterir.

 Mitoz Bölünme

 Öncelikle hücre bölünmesi nedir buna bakalım ve öğrenelim.

 Hücre bölünmesi: Belli bir olgunluğa ulaşmış olan hücrelerin bölünmek suretiyle yeni hücreler ortaya çıkarmasına hücre bölünmesi denmektedir. Bütün canlılarda hücre bölünmesi gerçekleşmektedir. Özellikle çok hücreli canlılarda hücre bölünmesinin birçok farklı nedeni bulunmaktadır.

 - Büyüme ve gelişme

 - Vücuttaki yaraların iyileşmesi

 - Üreme hücreleri, yani sperm ve yumurtanın oluşumu

 Not: Tek hücreli canlılarda ise bölünme işlemi çoğalma üzerinden gerçekleşmektedir.

 Mitoz bölünme: Bir hücrenin kendini kopyalamak suretiyle başka iki hücre oluşturmasına mitoz bölünme denir. Mitoz bölünme genelde tek hücreli canlılarda üremeyi destekler. Ancak çok hücreli canlılarda ise büyüme ve gelişme, yaraların iyileşmesi gibi pek çok önemli katkı sağlamaktadır.

 Hücrelerin belli bir yaşam döngüsü bulunmaktadır ve bu süreç içerisinde vücuttaki gerekli görevlerini yerine getirirler. Bunu yaparken aynı zamanda bölünme için gerekli olan hazırlıklara devam ederler. Bu evreye ise ara evre ya da hazırlık evresi denmektedir.

 Ana evre esnasında DNA kendisini eşlemek suretiyle miktarını iki katına çıkarır. Ana hücre ise ara evreyi tamamlaması ile beraber mitoz bölünme işlemi ne geçer. Bu işlem esnasında sırasıyla çekirdek ile beraber stoplazma üzerinden bölünme gerçekleşir. Bu doğrultuda mitoz birbirini takip eden 4 farklı evre üzerinden bölünme işlemini sağlar. Şimdi bu evreleri sırasıyla ele alalım ve inceleyelim.

1. evre: Çekirdek zarı ile çekirdekçik erimek suretiyle kaybolur. DNA içeren iplikler daha yoğun hale gelir ve bu doğrultuda kromozomlar belirginleşir. Bu noktada kromozomlar iki yapı halinde görülür. Böylece iki yapı bir araya gelmek suretiyle DNA parçaları eşleşir.

2. evre: Bu evre içerisinde kromozomlar hücrenin orta kısmında yerleşim gösterir.

3. evre: Bu evrede ise eş olan DNA parçaları birbirine zıt olan kutuplara doğru çekilmeye başlar. Bu çekilme tamamlandıktan sonra her iki zıt kutup tada eşit oranda kromozom sayısı bulunmaktadır.

4. evre: Bu evre içerisinde incelip uzamak suretiyle genetik bilgiyi taşıyan iplikçiklere dönüşmektedirler. Bu ikilinin çevresinde çekirdek zarı oluşur ve bunun neticesinde çekirdekçik açık bir şekilde görünmeye başlar. Bu işlemin sonunda ise çekirdek bölünmesi tamamlanmış olur.

 Not: Çekirdek bölünmesi tamamlanması ile beraber daha sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. Bu durum hayvan hücrelerinde sitoplazmanın boğumlanması üzerinden gerçekleşir. Bitki hücrelerinde ise ara lamel verilen bir etmen oluşur. Çünkü bitki hücresinde hücre duvarı yer almaktadır. Böylece sitoplazma bölünmesi bu yapı ile beraber gerçekleşir.

 Sitoplazma bölünmesi sona erdiğinde iki yeni ana hücre oluşur. Özellikle mitoz bölünme ile oluşan bu iki yeni hücre, ana hücre ile aynı kalıtsal özelliklere sahiptir ve aynı kromozom sayısı bulunur.

 Canlılarda Kromozom Sayısı Neden Önemlidir?

 Canlılarda kromozom üzerinde taşınan bilgilerin yarısı anneden yarısı ise babadan gelir. Ayrıca her canlı türünün kendine özgü bir kromozom sayısı bulunmaktadır. Mesela insanları 23 çift yani 46 kromozomu vardır. Böylece kromozom çok önemli kalıtsal bilgileri taşır.

 - Göz rengi

 - Ten rengi

 - Saç rengi

 Bu gibi daha birçok farklı kalıtsal bilgi kromozom üzerinde taşınmaktadır.