7. Sınıf Fen Bilimleri Hücreden Organizmaya konu anlatımı

Çok hücreli canlılarda bulunan hücrelerin yapıları aynı değildir. Canlı türüne bağlı olarak farklı özellikler ve yapılar gösterirler. Böylece canlı vücudunu oluşturan hücreler değişik görevler kazanmışlardır. Bazıları birleşerek üreme görevini ele alırlar, bazıları destek ve hareket görevleri ile beraber bazıları ise besin açısından görevlidir. Aynı zamanda bazıları koruma görevi üstlenmişlerdir.

 Hücreden Organizmaya

 Canlılar hücrelerden başlamak üzere organizmaya kadar devam eden farklı yapılara sahiptir. Bu doğrultuda her yapı hücrelerin bir araya gelmesiyle farklı görevler üstlenmiş şekilde oluşurlar. Böylece canlı türüne bağlı olarak hücrelerin oluşturduğu değişik yapılar farklı görevler üstlenir ve yaşamın devam etmesine fırsat verir. Şimdi hücreden organizmaya kadar ele alınması gereken bazı yapıları inceleyelim.

 Doku: Çok hücreli canlılarda yapı ve görevleri aynı olan hücrelerin bir araya geldiği hücre topluluğuna doku denir. Doku iki şekilde ele alınır. Biri hayvansal doku biri ise bitkisel dokudur. Bu konuda bitkilerin yapısında bulunan dokulara bitkisel doku denir. Hayvanların yapısında bulunan dokulara ise hayvansal doku denmektedir. Aynı zamanda insan yapısındaki dokular birçok değişik özellik altında çeşitliliğe sahiptir.

 - Kan dokusu

 - Kas dokusu

 - Kemik dokusu

 - Sinir dokusu

 - Yağ dokusu

 - Destek dokusu

 - Salgı dokusu

 - Epitel doku

 Her bir dokunun şekli, görevi, yapısı ve boyutları farklılık göstermektedir. Bu doğrultuda farklı görevleri bulunan her bir dokunun tüm bu özellikleri ile beraber dizilişi de değişkenlik göstermektedir.

 Not: Çok hücreli canlılarda hücreler birleşerek dokuları oluşturur. Dokular birleşmek suretiyle organları oluşturur. Birbirinden farklı organlar birleşerek sistemleri oluşturur. Değişik sistemler bir araya gelerek ise canlı organizmayı oluşturur. En küçük yapı taşından en büyüğüne doğru sayalım.

 Hücre - Doku - Organ - Sistem - Canlı organizma

 Çok hücreli canlılar genelde yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için sindirim, boşaltım, solunum, üreme ve beslenme gibi görevleri yerine getirmektedirler. Tek hücreli canlılarda ise bu tür yaşamsal faaliyetler tek bir hücre içerisindeki organeller tarafından gerçekleşir. Ancak bu yaşamsal faaliyetler çok hücreli canlılarda ise sistemler tarafından sağlanır. Ortak olarak ise hem tek hücreli hem de çok hücreli canlılar olsun fark etmez, tüm yaşamsal faaliyetler hücreler tarafından gerçekleşmektedir.

 Not: Özellikle çok hücreli canlılarda hücrelerin bir araya gelmesiyle oluşan dokular sayesinde, iş birliği içinde senkronize bir çalışma imkanı elde edilmiştir. Böylece uyum içinde bir çalışma sayesinde canlılar sağlıklı bir yaşam sürer. Eğer bu uyum içerisinde herhangi bir hücre veya doku üzerinden sistemler görevini yapmaz ise, o zaman canlı sağlık açısından çok önemli sorunlar yaşar.

 Örnek: Bir örnek vermek gerekirse insan yapısında kemik hücreleri bir araya gelerek kemik dokusunu oluşturur. Kemik dokuları birleşmek suretiyle vücudun değişik noktalarındaki kemikleri meydana getirir. Vücutta bulunan bütün farklı kemikler ise bir araya gelmek suretiyle iskelet sistemini oluşturur.

 Bu şekilde kas hücreleri üzerinden yapısal durum kast sistemine kadar devam eder. Aynı zamanda sinir hücrelerinden başlar ve dokular üzerinden sinir sistemleri oluşur.

 Bu gibi örnekler doğrultusunda solunum, dolaşım, boşaltım, sindirim, üretim ve üreme gibi daha pek çok farklı sistem en küçük yapı taşından en büyük yapı taşına doğru iş birliği içinde oluşur.