6. Sınıf Türkçe Söz Sanatları (Konuşturma, Karşıtlık) konu anlatımı

Söz sanatları dil bilgisi açısından Türkçenin en önemli konuları içerisinde yer almaktadır. Hem eğitim hayatımız hem de gündelik yaşantımızı için önemli olan sanatlar içerisinde yer alır. Şimdi bunların ne anlama geldiğini inceleyelim ve örnekler üzerinden anlamaya çalışalım.

 Söz Sanatları (Konuşturma, Karşıtlık)

 Dört farklı söz sanatı bulunmaktadır. Biz şimdi iki tane söz sanatına inceleyeceğiz ve özelliklerini bakacağız. Bunlardan biri konuşturma sanatı diğeri ise karşıtlık sanatıdır. Böylesi söz sanatlarını öğrendikten sonra bunlarla ilgili karşımıza çıkacak soruları rahatlıkla yapabiliriz. Şimdi bunları sırasıyla ele alalım ve tanımlamalar yaparak inceleyelim.

 Konuşturma Sanatı

 Konuşturma sanatı aynı zamanda intak sanatı olarak da bilinmektedir. Kişileştirilen canlı ya da cansız varlıkların konuşturulmasına konuşturma sanatı denir. Burada unutulmaması gereken her konuşturma bir kişileştirme anlamına gelmektedir. O yüzden eğer konuşturma sanatını bulunduğu bir soru içerisinde eğer şıklarda konuşturma yoksa, o zaman bunun bir kişileştirme olduğunu anlayabiliriz. Ancak şıklar içerisinde her ikisi de yer alıyorsa o zaman ilk olarak konuşturma sanatı seçilir.

 Şimdi konuşturma sanatı ile ilgili bir örnek cümle yazalım ve üzerinden inceleyelim.

 Örnek:

 ‘’Adam ağacı tam kesecekti ki kuş, ‘Sakın o ağaca dokunma’ dedi.

 Gördüğümüz gibi yukarıda bir konuşturma sanatı yapılıyor. Çünkü kuşlar konuşamaz ve burada konuşturma sanatı gerçekleşerek ağacın üzerindeki kuşun konuşmasını olarak veriliyor.

 Not: Hem canlı hem de cansız varlıklar için konuşturma sanatı yapılabilir. Mesela bir ağaç konuşturulabilir ya da herhangi bir hayvanın konuşmasına fırsat verilebilir. Bu şekilde konuşturma sanatı yapılmış olur.

 Örnek: Tavşan kaçmaya çalışırken, ‘Yardım edin!’ diye bağırdı.

 Yukarıdaki örneğe baktığımız zaman burada bir konuşturma sanatı yapılıyor. Tavşan koşarken yardım edin diye bağırıyor ve tavşanlar konuşamaz. O yüzden böylesi canlıların konuşmasına izin verildiği zaman bu bir konuşturma sanatı olur.

 Karşıtlık Sanatı

 Karşıtlık sanatı aynı zamanda tezat olarak da bilinmektedir. Anlamı daha güçlü hale getirmek için karşıt anlamlarını kullanıldığı söz sanatına karşıtlık sanatı denmektedir. Böylece bir cümle içerisinde anlatılmak istenen durum daha güçlü hale gelir. Şimdi bunu bir örnek üzerinden ele alalım ve nasıl kullanıldığına bakalım.

 Örnek:

 ‘Ağlanacak halimize gülüyoruz.’’

 Gördüğümüz gibi yukarıdaki cümleyi okuduğumuz zaman hem ağlamak hem de gülmek ifadeleri bir arada kullanılıyor. Böylece aslında ağlanacak bir halimiz var iken üstüne üstlük bir de buna gülüyoruz şeklinde bir ifade anlaşılıyor. Böylece cümle içerisinde ki anlam çok daha güçlü bir şekilde öne çıkmaktadır.

 ‘’Mutlu görünüyorum ama bugün çok üzgünüm.’’

 Bu defa hem mutlu kelimesi hem de üzgün sözcüğü bir arada kullanıyor. Bu sayıda kişinin aslında üzgün olduğu anlaşılırken mutlu görünmek için çaba sarf ettiği öne çıkmaktadır. Bu da cümle içerisindeki hem mutluluk kelimesini hem de üzgün sözcüğünü daha güçlü hale getiriyor ve cümleyi güçlendiriyor.

 Bu şekilde siz de hem karşıtlık sanatı hem de konuşturma sanatı üzerinden farklı cümleler yazabilirsiniz. Özellikle yukarıdaki tanımlamaları ve örnekleri dikkatli bir şekilde incelemeniz önemlidir. Daha sonra bunları defterinize yazabilir ve çalışabilirsiniz. Mutlaka başka örnekler yaparak konuyu pekiştirmeye ve anlamaya gayret edin.

 Not: Eğer karşılaştırma sanatı ve karşıtlık sanatını iyi şekilde anlarsanız, o zaman karşınıza çıkacak olan sorulardaki ışıkları çok daha iyi bir şekilde cevaplarsanız.