6. Sınıf Türkçe Şiir Türü Ve Özellikleri konu anlatımı

Şiirler konu ve üslup bakımından birçok türe ayrılır. Bazı şiirlerin işledikleri konular aynı olsa dahi yazıldıkları döneme ve kullandıkları ölçüye göre farklılık göstermektedir. Örneğin Divan şiirinde de halk şiirinde de aşk, özlem gibi konular ele alınmıştır. Ancak halk edebiyatında sıklıkla hece ölçüsü kullanılırken Divan Edebiyatı şairleri eserlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır. Bunlar gibi birçok farklı özellik şiirlerin farklı türlerle isimlendirilmesinde önemli bir etkendir.

 Şiir Türü ve Özellikleri

 1- Lirik Şiir:

 İşlenen konular: Aşk, ayrılık acısı, özlem, vatan hasreti, sevgiliye kavuşma isteği...

 Lirik şiirinin genelinde yoğun ve duygusal bir anlatım söz konusudur. Şairler mecaz-ı mürsel ve teşbih gibi sanatlardan sıklıkla faydalanır. En çok kullandıkları bir diğer sanat türü ise mübalağadır. Şiir bir sevgiliye yazıldıysa sevgilinin özellikleri abartılı bir dille okura aktarılır.

 Türk Edebiyatında Lirik Şairler:

 Attila İlhan,

 Orhan Veli,

 Turgut Uyar,

 Edip Cansever,

 Cemal Süreya

 Dünya Edebiyatında Lirik Şairler:

 Pablo Neruda - Şili

 Louis Aragon - Fransa

 Federico Garcia Lorca - İspanya

 Örnek:

 Ne yapsam, ne tutsam, nereye gitsem

 Ben sana mecburum bilemezsin.

 Attila İlhan / Ben Sana Mecburum 

 2- Pastoral Şiir:

 İşlenen konular: Doğa, tabiatın güzellikleri, memleket özlemi.

 Pastoral şiirde genellikle kırsal hayat ön plandadır. Şiirler bir çobanın ağzından yazılır. Akarsular, ağaçlar, çiçekler, şiirin ana konusunu oluşturur. Özellikle halk edebiyatı şairleri tarafından yazılmış bir şiir türüdür.

 Pastoral Şiir Yazan Türk Şairler:

 Abdülhak Hamit Tarhan

 Aşık Seyrani

 Bayburtlu Zihni

 Ahmet Kutsi Tecer

 Örnek:

 ''Güzeller güzeli o çiçeğe

 Benim bütün özlemim ve çabam

 Onu sevmedikten sonra

 Nere yarar benim yaşamam?''

 Heinrich Heine

 3- Didaktik Şiir:

 İşlenen konular: Güzel ahlak, toplum - insan çatışması, erdemler...

 Didaktik şiirde duygudan çok düşünceler ön plandadır. Şair, okuruna belli başlı konularda öğütler verir ve uyarılarda bulunur. Hem Türk hem de dünya edebiyatında didaktik şiir türünde eserler kaleme almış birçok şair vardır. Edebiyatımızda didaktik şiir yazan şairler arasında Mehmet Akif Ersoy, Necip Fazıl Kısakürek, Yusuf Has Hacib yer alıyor. Dünya edebiyatında ise Sad-i Şirazi ve Salvatore Quasimodo bu türde şiirler kaleme almıştır.

 4- Satirik Şiir:

 İşlenen konular: Topumun aksayan yönleri, iyilik ve kötülük, haksızlıklar...

 Türk Edebiyatında ''hiciv'' olarak da bilinen Satirik Şiirin en önemli örneklerini Neyzen Tevfik ve Nef'i vermiştir. Kinaye ve tariz sanatlarının sıklıkla kullanıldığı bu şiir türü, şairin düşünce ve gözlemlerinden oluşur. Satirik şiirler bir olay üzerine yazılabildiği gibi, doğrudan doğruya bir kişiyi ya da kurumu yermek için de kaleme alınabilir.

 Örnek:

 ''Cehaletten serir-i hakimiyyet çöktü alçaldı

 Hülasa mülkü milletten kuru bir iskelet kaldı.''

 Neyzen Tevfik

 5- Divan Şiiri:

 Şiirler sadece konu ve üslubuna göre değil yazıldıkları döneme göre de türlere ayrılır. Divan Edebiyatı adıyla da bilinen Divan Şiirinde ana konu olarak İlahi aşk ve ahiret özlemi işlenmiştir. Aruz ölçüsüyle yazılan şiirler kendi içerisinde dörde ayrılır.

 1.A. Aşıkane Şiir: En önemli örneklerini Azeri şair Fuzuli vermiştir. Ayrılık, hasret, sevgiliye kavuşma isteği gibi konular oluşturur.

 1.B. Rindane Şiir: Sultan-uş Şuara ismiyle de bilinen Baki, Rindane türünde şiirler kaleme almıştır.

 1.C. Şuhname Şiir: Sevgilinin güzelliklerinin övüldüğü şiir türüdür. En önemli temsilcisi Nabi'dir.

 1.D. Hikemi Şiir: Hikmetli sözlerin okura aktarıldığı şiir türüdür. Bazı özellikleri Didaktik şiire benzer.