Güncelleme Tarihi:
Metnin konusunu bulmak için yapılması gereken bazı işlemler vardır. Bunları öğrenmek için içeriğimize göz atın.
Metnin Konusu
Bir paragrafta ya da metinde üzerinde durulan düşünceler, kavramlar ve olaylar metnin konusunu oluşturmaktadır. Tüm metinlerin bir konusu olduğu söylenebilir.
Metnin konusunu bulmak adına şu soruların sorulması oldukça önemlidir;
Metinde söz edilen ne?
Metinde ne anlatılmış?
Yazarın paragraf ya da metinde üzerinde en fazla durduğu kavram konu olarak isimlendirilmektedir. Konu olay, durum, düşünce, sezgi, sorun, duygu ile alakalı olabilmektedir.
Konu; "yazar burada ne anlatmak istemiş?" sorusunun cevabı olarak karşımıza çıkar. Bir paragrafta yazar en çok neden bahsetmiş ise ve neyin üzerinde durmuşsa bu paragrafın konusunu oluşturmaktadır.
Bir paragrafın konusunu bulurken şunlara dikkat etmek gerekir;
Parçada en fazla hangi sözcükler tekrar edilmiş bunları bulmaya çalışın.
İlk cümleleri dikkatli bir şekilde anlamaya çalışın. Çünkü genelde konular ilk cümle de verilir.
Konular her zaman parçanın tamamını kapsayıcı niteliktedir. Fakat konular aranırken genelleme yapmaktan da kaçınılmalıdır.
Örnek: aşağıda verilen paragraf üzerinden konuyu bulmaya çalışalım.
Ayşe'nin çok uzun bir zamandır beklediği gün nihayet gelip çatmıştı. Bugün sınıftaki arkadaşları ile birlikte müzeye gideceklerdi. Sabah okula gittiğinde öğretmen tüm öğrencilerini sıra ile otobüse bindirdi. Müzeye giderken tüm öğrenciler otobüste şarkılar söyleyip eğlendiler. Müzeye vardıkları zaman öğretmenleri onları sıraya soktu ve müzeyi gezmeye başladılar. Müzenin görevlisi olduğunu öğrendiği bir adam onlara eşlik ediyor, bilgiler veriyor ve sorularını yanıtlıyordu. Ayşe o gün oldukça eğlendi ve mutlu bir gün geçirdi. Eve geri döndüğünde ise bir sonraki gezi gününü sabırsızlıkla bekliyordu.
Konu Bulma
Yukarıdaki metnin konusunu bulmak için şu sorunun sorulması gerekir. Metinde ne anlatılmaktadır?
Metine baktığımız zaman Ayşe'nin sınıf arkadaşları ile birlikte müzeye gitmesi ve ziyaret edilmesi anlatılıyor. O halde bu metnin konusu Ayşe'nin müze gezisi olarak söylenebilmektedir.
Örnek: Aşağıda verilen paragraf üzerinden konuyu bulalım.
Evcil hayvanlar arasında en bilindik olanlarından biri de tabi ki kedilerdir. Kediler ev ortamına hemen uyum sağlarlar ve oldukça da oyuncu hayvanlardır. Özellikle de hareket halindeki bir şeyleri kovalamak çok hoşlarına gider. Vücutları oldukça esnektir. Bu sebeple kafalarının geçtiği her alandan rahatlıkla geçebilmektedirler. Bunun yanında denge kabiliyetleri de çok iyidir.
Burada metnin konusu kedilerin özellikleri olarak belirlenebilir.
Bir Metnin Bölümleri
Metinler genelde üç ana bölümden oluşur. Bunlar ise;
Giriş
Gelişme
Sonuç olarak bilinir.
Olaylar ile kahramanlar genelde giriş bölümünde anlatılır. Bunun yanında olayların kısa bir özeti de burada anlatılmaktadır. Bu bölümde kahramanlar okuyucuya tanıtılmaktadır ve nasıl bir olay olacağından da kısa bir şekilde bahsedilmektedir.
Gelişme bölümünde olay detaylı bir şekilde anlatılır. Olayın nasıl bir sonuca ulaşacağı ile alakalı olarak ipuçları verilmektedir. Bunun yanında giriş bölümleri hikayenin en uzun bölümü olarak da bilinmektedir. Bu sebeple bu bölümün dikkatli bir şekilde okunması ve anlaşılması çok önemlidir.
Sonuç bölümünde ise artık olay örgüsü bir sonuca bağlanmaktadır. Burada yaşanan olayların ne şekilde biteceği anlaşılmaktadır.
Metin ile ilgili sorular sorulurken bu sorular farklı zamanlarda ve şekillerde sorulabilmektedir. Bu sorular üç şekilde sorulur;
Metni okumadan önce sorulması gereken sorular.
Metni okurken sorulması gereken sorular.
Metni okuduktan sonra sorulması gereken sorular