Güncelleme Tarihi:
Herhangi bir cümle içerisinde doğru soruları sormak suretiyle doğru cevapları alabiliriz. Bunun için sormamız gereken belli başlı bazı sorular bulunuyor. Bu sorular 5N 1K olarak bilinmektedir. Şimdi bunların ne olduğunu öğrenelim ve Metin'le ilgili sorular üzerinden bu soruları cevaplama yöntemlerine bakalım.
Metinle İlgili Sorular Sorma ve Soruları Cevaplama
Türkçede en çok karşımıza çıkan konular içerisine Metin'le ilgili sorular sorma ve soruları cevaplama gelir. Herhangi bir metin içerisinde karşımıza çıkacak soruları ise 5N 1K olarak bilinir.
- Ne?
- Nasıl?
- Nerede?
- Ne zaman?
- Neden?
- Kim?
Gördüğümüz gibi 5 tane N harfi ile başlayan sorular varken 1 tane de K harfi ile başlayan soru bulunmaktadır. Karşımıza çıkan herhangi bir metin içerisinde bu soruları yönelterek, sorular cevapla yöntemini uygularız. Şimdi bu konuda bir örnek yapalım ve anlamaya çalışalım.
Örnek: Yarın İstanbul'da şiddetli yağmur yağacakmış.
Şimdi yukarıdaki cümle üzerinden bazı sorular soralım ve cevaplar alalım.
- Ne zaman yağmur yağacakmış? (Yarın yağmur yağacak.)
- Nerede yağmur yağacakmış? (İstanbul'da yağmur yağacakmış.)
- Nasıl yağmur yağacakmış? (Şiddetli yağmur yağacakmış.)
Gördüğümüz gibi 5N 1K soruları içerisinde 3 tanesine yukarıdaki metin ile beraber cevap verdik. Burada önemli olan okumuş olduğumuz metne doğru soruları sormak ve yine doğru şekilde cevap almaktır. Cevapları doğru biçimde alabilmek için ise mutlaka elimizde bundan metnin tamamını okumamız gerekir.
Şimdi başka bir örnek ele alalım ve yukarıdaki sorular üzerinden cevaplamaya çalışalım.
Örnek: Ahmet bugün okula koşarak gitti.
- Bugün okula kim gitti? (Bugün okula Ahmet gitti.)
- Ahmet okula nasıl gitti? (Ahmet okula koşarak gitti.)
- Ahmet nereye gitti? (Ahmet okula gitti.)
- Ahmet okula ne zaman gitti? (Ahmet okula bugün gitti.)
Gördüğümüz gibi 5N 1K soruları içerisinden bazılarını yönelterek bütün cevapları almış olduk.
Not: Metinle ilgili sorular yönelterek aldığımız cevaplar üzerinden aynı zamanda cümlenin öğelerini buluruz. Peki, cümlenin öğeleri nelerdir?
- Özne
- Yüklem
- Dolaylı tümleç
- Nesne
- Zarf tümleci
Dil bilgisi için büyük öneme sahip olan cümlenin öğeleri, 5N 1K soruları üzerinden kolayca bulunabilir. Ancak cümlenin öğeleri başka bir konu olduğu için bu daha sonra ele alınacak. Ancak bunu bilmekte fayda var ki, eğer metinle ilgili doğru soruları yönel dirsek, o zaman cümlenin öğelerini kolay bir şekilde bulabiliriz.
Okuduğunuz metin üzerinden soruları etkin şekilde cevaplayabilmemiz için en önemli husus şüphesiz okumaktır. Elimizdeki metin ne kadar ise hepsini okumalı ve ne tür sorular yöneltmemiz gerektiğini iyi bilmeliyiz. Böylece bütün soruların cevabını alabilir ve karşımıza çıkan sorular üzerinden sınavları doğru şekilde geçebiliriz.
Örnek: Mert ile Yeliz bugün sınavı geçmek için çok çalıştılar.
- Kim çalıştı? (Mert ile Yeliz çalıştı.)
- Mert ile Yeliz ne zaman çalıştı? (Mert ile Yeliz bugün çalıştı.)
- Mert'e ile Yeliz nasıl çalıştı? (Mert ile Yeliz çok çalıştı.)
- Mert ile yeriz neden çalıştı? (Mert ile Yeliz sınavı geçmek için çalıştı.)
Bu şekilde siz de farklı örnek metinler yazabilir ve metinlere soracağınız sorular ile beraber cevapları alabilirsiniz. Ancak özellikle yukarıdaki tanımlamaları ve örnekleri dikkatli bir şekilde okumanız gerekiyor. Böylece herhangi bir hata yapmadan sorular üzerinden metinlerin cevaplarının kolayca elde edebilirsiniz.