Güncelleme Tarihi:
İsimler, verilişine göre özel ve cins isim olarak ikiye ayrılır. Sayısına göre tekil - çoğul olabilir. Son olarak oluşuna göre soyut ve somur olarak iki çeşidi bulunur.
6. Sınıf Türkçe İsimler - Konu anlatımı
Verilişine Göre İsimler:
1- Özel isimler:
Kişilerin isim ve soy isimleri özel isimlerdir. Bu nedenle büyük harfle yazılır.
Örnek -1- Ahmet, bugün okula gelmedi.
Örnek -2- Yarışmayı Pınar Arslan adındaki öğrenci kazandı.
Tüm ülke, millet ve devlet isimleri özel isimdir ve baş harfleri büyük yazılmalıdır.
Örnek -1- Almanya, dünyada sanayisi en gelişmiş Avrupa ülkesidir. - Avrupa- Almanya
Örnek -2- 1071 yılında Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı. - Anadolu - Türkler
Kişiye ait ya da anonim eserler özel isimlere örnek olarak gösterilebilir.
Örnek -1- Yeni kitabının adını ''İstanbul Rüyası'' koydu.
Örnek -2- Sınıfta Cahit Sıtkı Tarancı'nın ''Yaş Otuz Beş'' şiirini okuduk.
Din ve dil isimleri de özel isimler grubunda yer alır.
Örnek -1- İslam, hoşgörü dinidir.
Örnek -2- Dünyanın birçok ülkesinde resmi dil olarak İngilizce konuşuluyor.
Özel isimler ilk harfi büyük yazılmalıdır ve gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmalıdır.
Örnek - Gelen turistler İstanbul'u çok beğendi.
Sadece dil isimlerine getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.
Örnek- İngilizceyi çok çabuk öğrendi.
2- Cins isimler:
Cins isimler aynı türe ait kelimelerin tanımlanmasında kullanılır. Nesnelerin tamamı cins isimlere örnek olarak gösterilebilir.
Örnek -1- Yeni aldığı ''kolyeyi'' evdekilere gösterdi.
Örnek -2- Okula giderken ''defterlerini'' unutma.
Cins isimler, varlık ismi olarak kullanıldığında özel isim olabilir.
Örnek -1- Çantasına koyduğu gofret sıcaktan erimiş. - Bir çikolata türü olan gofret.
Örnek -2- Köpeklerinin ismini Gofret koydular - Bir köpeğin ismi olan Gofret.
Sayılarına Göre İsimler
Teklik - biriciklik bildiren kelimeler tekil isimdir. Çokluk - çoğunluk bildiren kelimelere çoğul isim denir.
Örnek -1- Yaptığı pasta evdekiler tarafından çok beğenildi. - (Pasta tekil, Evdekiler çoğul)
Örnek -2- Elmalar çürük çıktığı için pastaya koymadı. - (Elmalar çoğul, Pasta tekil)
Genelde çoğul eki olarak kullanılan -ler -lar ekleri bazı durumlarda kelimelerin anlamını değiştirebilir. Kelimelerin anlamını değiştirdiği takdirde çoğul eki değil yapım eki işlevi görür.
Örnek -1- Yarın Ahmetler yemeğe gelecek. / Bu cümlede -ler eki Ahmet ve ailesini tanımlar.
Örnek -2- 2000'lerden bu yana teknoloji çok gelişti. / -ler eki zaman belirtmek için kullanılmıştır.
Örnek -3- Odaya altmışlarında, zayıf bir adam girdi. / Kesinlik bildirmeyen durumlar için -lar ekli ''yaklaşık'' manasında kullanılır.
Oluşuna - Yapısına Göre İsimler
Oluşuna göre isimler somut ve soyut olmak üzere ikiye ayrılır. Duyularla algılanabilen, dokunulabilen ya da görülebilen her kelime somuttur. Beş duyunun dışında kalan kelimeler ise soyut olarak tanımlanır.
1- Somut İsimler:
Örnek -1- Yeni aldığı kitapları çantasından çıkardı. / Çanta ve kitaplar somut isme örnektir.
Örnek -2- Pazardan aldığı elma ve armutlar çürük çıktı. / Elma ve armutlar somut isimdir.
2- Soyut İsimler:
Örnek -1- Ona hem öfke duyuyorum hem de acıyorum. / Kin ve acımak kelimeleri birer duygu olduğu için soyut isimdir.
Örnek -2- Aşk yerini zaman içerisinde sevgiye bıraktı. / Bu cümlede aşk ve sevgi kelimeleri soyut isimlerdir.