Güncelleme Tarihi:
Bir cismin ya da nesnenin hacmi olabilmesi için üç boyutlu olması gerekmektedir. Yani en, boy ve yükseklik bas alınmak suretiyle uzayda (boşlukta) yer kaplayan cisimler madde veya nesne olarak bilinmektedir. Bunlar farklı birim ölçüleri üzerinden hesaplanır ve buna göre cisimler karşılaştırılır.
6. Sınıf Matematik Hacim ve Hacim Ölçme Birimleri (Hacim Ölçüleri) Konu Anlatımı
Hacim ölçümü yapabilmek için temel birim olarak, ‘metreküp’ kullanılmaktadır. Aynı zamanda gündelik yaşam içerisinde kullandığımız ve çok işimize yarayan birçok farklı hacim ölçü birimleri bulunmaktadır. Onların da ölçüleri farklıdır ve değişik miktarlar ortaya çıkarır. Peki, bunlar nelerdir?
- Metreküp (m3)
- Desimetreküp (dm3)
- Santimetreküp (cm3)
- Milimetreküp (mm3)
Şimdi bu hacim ölçü birimlerini ele alalım ve karşılaştırma yapalım.
Örnek: Elimizde bir kenarı 1 metreküp olan cisim bulunsun. Bu doğrultuda daha öncede hesapladığımız gibi en, boy ve yükseklik üzerinden bu küpün hacmini bulabiliriz.
Küpün hacmi = 1 x 1 x 1 = 1 metreküp
Şimdi de 1 metreküp hacmi bulunan bu cismi diğer hacim ölçü birimleri ile ifade etmeye çalışalım. 1 metre 10 desimetreye eşittir. Bunu aynı şekilde küp üzerinden de ele alabiliriz. Yani bu cisim açısından baktığımız zaman 1 metreküp olarak aynı zamanda ayrıtları ele aldığımız zaman 1000 desimetreküp şeklinde ifade edilir. Yine 1 metre 100 santimetreye eşit olduğu için, bunu da yine küp cinsinden hesaplayabiliriz. Bunu anlayabilmemiz için ise 1 metreküp ayrıtları ile çarpma işlemindeki gerçekleştirdiğimiz zaman 1000000 santimetreküp olarak karşımıza çıkıyor. Şimdi bunu daha açıklayıcı şekilde karşılıklı olarak yazalım.
1 metreküp = 1000 desimetreküp = 1000000 santimetreküp
Peki bu çevrimi nasıl yapacağız ve nasıl anlayacağız? Öncelikle en büyük hacimden en küçük hacme doğru hacim ölçülerini bir sıralayalım.
Metreküp > desimetreküp > santimetreküp> milimetreküp
- Eğer bu ölçü birimleri arasında çevrim yapacak isek büyük bilim üzerinden küçük birime doğru 1000 ile çarpma suretiyle işlem yapmalıyız.
- Aynı zamanda küçük birim üzerinden büyük birime doğru gitmek istiyor isek o zaman 1000’e bölmeliyiz.
Şimdi bunlara bazı örnekler vererek konuyu daha iyi şekilde anlamaya çalışalım.
1 metreküp = 1000 desimetreküp
1 metreküp = 1000000 santimetreküp
5 desimetreküp = 0,004 metreküp
5 desimetreküp = 5000 santimetreküp
3 santimetreküp = 3000 milimetre küp
3 santimetreküp = 0,002 desimetreküp
7,5 metreküp = 7500 desimetreküp
10000 santimetreküp = 10 desimetreküp
Bu şekilde siz de daha birçok farklı örnek verebilir ve küp ölçüsü üzerinden karşılaştırma gerçekleştirebilirsiniz. Aynı zamanda bu ölçüler üzerinden farklı işlemler ile alabilir ve matematik problemlerini kolayca çözebilirsiniz.
Örnek: 10 metre küp hacmi olan bir cisim kaç desimetreküptür?
Cevap: Hacım ölçüleri üzerinden bu şekilde çevirme olduğu zaman ne yapıyorduk? Burada büyükten küçüğe doğru bir çevrim olduğu için 1000 ile çarpıyordu. O zaman işlemi gerçekleştirdiğimiz de şöyle bir karşılığı çıkar;
10 metreküp = 10000 desimetreküp
Yani hacmi 10 metreküp olan elimizdeki bu küpün desimetreküp açısından ölçüsü ise 10000 şeklinde karşımıza çıkıyor.
Bunu tam tersi biçimde ele alabilir ve yapabilirsiniz. Yani diyelim ki bu küpün hacmi 10 desimetreküp olsun. O zaman bunun metreküp açısından ölçüsü ne olur? Bu defa küçükten büyüğe doğru gittiğimiz için 1000’e böleceğiz.
10 desimetreküp = 0,001 metreküp