Güncelleme Tarihi:
Çember ve daire farklı anlamlara sahip matematik konularıdır. Hem çember hem de daire bir yuvarlaktır. Çap ve yarı çaptan oluşurlar. Çember ile ilgili formülleri öğrenerek farklı sorunların çözümünü kolaylıkla yapabiliriz. Aynı zamanda evimizde bulunan farklı daire ve çembere benzeyen nesneler üzerinde çalışmalar gerçekleştirebiliriz.
6. Sınıf Matematik Çember ve Daire Konu Anlatımı
Öncelikle çember konu anlatımı ile başlayalım. Peki, çember ne demek?
Çember: Bir düzendeki belli bir noktadan eşit uzaklıkta yer alan noktaların birleşmesi üzerinden oluşan eğriye çember denir. Çember aynı zamanda merkez ve çap üzerinden oluşmaktadır.
Merkez: Çemberin her kısmına eşit uzaklıkta bulunan nokta merkez olarak bilinir. Merkez genel olarak, ‘O’ harfi üzerinden ifade edilir.
Yarıçap: Çemberin merkezinden yay kısmına olan herhangi bir mesafesi yarıçap olarak bilinmektedir. Genel olarak, (OC)r şeklinde ifade edilir.
Çap: Merkezden geçerek çemberindeki noktasını birleştiren çizgi çap olarak ifade edilir.
Kesen: Çemberi iki noktada kesen doğru olarak öne çıkıyor.
Teğet: Çemberi bir noktadan kesen teğet olarak bilinir.
Yay: Çember üzerindeki iki nokta arasında kalan eğri yay olarak ifade edilir.
Gördüğünüz üzere çember bu ifadeler üzerinden ele alınır ve farklı formüller ile işlemler yapılır. Daha sonra çemberin çevresi, alanı ya da yarıçapı ile çapı belirlenir.
Çemberde Açılar Nelerdir?
Yukarıda verilen terimler ile beraber aynı zamanda çemberin açıları bulunur.
Merkez açı: Çemberin merkezinde yay kısmına doğru çekilen çizgi ile oluşan açıdır. Merkez açının ölçüsü ise gördüğü yaya göre değişkenlik gösterir.
Bu doğrultuda örneğin 45 derecelik bir açı ile aynı zamanda 45 derecelik bir yaya eşittir. Aynı zamanda bir çemberde 4 tane 90 derecelik yay bulunur. İki tane ise 180 derecelik yay bulunur. Böylece çember içerisindeki yay ile beraber açısına merkezden yapılan çizgi ile beraber anlayabiliriz.
Daire
Çemberi işledikten sonra şimdi de dairenin ne olduğuna bakalım. Çember ile çemberin iç bölgesinin birleşmiş olan kısmı daire olarak bilinir. Yani bir çemberin içerisindeki tüm alan daire olarak bilinir. Bu doğrultuda çemberin uzunluğu aynı zamanda dairenin çevresi şeklinde ifade edilmektedir. Bu doğrultuda çemberin çevresini bulabilmek için mutlaka pi sayısını bilmemiz gerekiyor.
Pi sayısı: Herhangi bir çevrenin uzunluğunun çemberin çapını bölünmesi ile ortaya çıkan sabit sayı pi olarak bilinir. Genel olarak 3 ya da 3,14 şeklinde ifade edilmektedir. Problem işlemleri yapılırken öğretmenin verdiği bilgiye göre pi sayısı olarak bu rakamlardan biri kullanılır.
Şimdi daire üzerinden çember uzunluğunu formülüne bakalım.
Çember uzunluğu (çevre) = 2r x Pi sayısı
Gördüğümüz gibi bu şekilde çember uzunluğunu yani çevresini formül üzerinden kolayca bulabiliriz. Burada ifade edilen, ‘2r’ çemberin çapıdır. Peki, dairenin alanı nasıl belirleyeceğiz? Aynı şekilde belli bir formül üzerinde dairenin alanını da kolayca hesaplayabiliriz.
Dairenin alanı: Yarıçapın kendisi ile çarpılmasının ardından Pi sayısı ile çarpılması üzerinden dairenin alanı bulunur.
Dairenin alanı = r x r x pi sayısı
Bu kolay işlemler ile beraber daire ve çemberin hesaplamalarını kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Konumuz içerisinde dairenin tanımını yaptık ve terimlerini öğrendik. Böylece artık değişik formüller üzerinde farklı problemler çözebilirsiniz. İşlemler yapabilir ve öğretmeninizin verdiği konular üzerinden alıştırma gerçekleştirebilirsiniz.