6. Sınıf Fen Bilgisi Yoğunluk konu anlatımı

Maddenin değişmeyen miktarı kütle olarak bilinmektedir. Hacım ise bir cismin herhangi bir yerde kapladığı alan olarak öne çıkar. Burada, ‘m’ yine gösterirken Hacım ise, ‘V’ ile gösterilmektedir. Eşit kollu terazide Kütle ölçümü yapılırken, dereceli silindir üzerinden ise hacim ölçümü gerçekleşmektedir.

 Yoğunluk

 Bir maddenin birim hacminin, ‘1 santimetreküp’ miktarına maddenin yoğunluğu denmektedir. Maddenin yoğunluğunu ölçmek için ise maddenin kütlesi hacmine bölünür. Bunu formül üzerinden açıklamak gerekirse şu şekilde yazabiliriz;

Yoğunluk = kütle/hacim

Bu şekilde bir cismin kütle ve hacmi biliniyor ise yapılan işlem ile beraber yoğunluk kolay bir şekilde bulunabilir. Tabii belirli bir şekli olmayan cisimlerin yoğunluğunu hesaplama adına, öncelikle yapılması gereken bazı işlemler bulunur.

 - Cismin kütlesi eşit kollu terazide ilk olarak ölçülür.

 - Silindir ile beraber cismin hacmi bulunur.

 - Dereceli bir silindir içerisinde sıvı eklenir. Daha sonra bu sıvı içerisine eklenir. Sıvının ilk seviyesi ile son seviyesi arasındaki fark hacmi verir.

 Bunları gerçekleştirmek suretiyle cismin kütlesi ve hacmi bulunur. Daha sonra yukarıda verilen formül ile beraber kütle ve hacim hesaplaması gerçekleştirilir. Burada formül üzerinden bağlantı kuracak olursak yoğunluk sabit kaldıkça bir cismin kütlesi artarsa hacmi de artar. O zaman kütlesi azalırsa hacmi de azalır.

 Yoğunlukların Karşılaştırılması

 Farklı maddelerin yoğunlukları aynı şartlarda değişiklik gösterir. Çünkü değişik maddelerin tanecik yapıları ve tanecikler arasındaki boşluklar farklıdır. Bu sebepten dolayı yoğunluk maddeler arasındaki farklı açık şekilde ortaya çıkarır.

 Maddenin sıvı ya da gaz ile beraber katı hal üzerinden ne yoğunluğu değişmektedir. Özellikle maddenin haline bağlı olarak tanecikler arasındaki hız ve bağlantı değişir. Tanecikler arasındaki mesafe ne kadar azalır ise hacim bir o kadar küçülür. Bu doğrultuda genelde katı halden sıvı hale geçerken ya da gaz hale geçerken, maddenin yoğunluğu azalır. O yüzden maddenin yoğunluğunun en güçlü olduğu an katı halidir.

 Maddenin yoğunluğunun maddenin miktarı ile herhangi bir bağlantısı bulunmaz. Çünkü maddenin miktarı arttıkça maddenin hacmi de artış gösterir. O zaman doğal olarak maddenin yoğunluğu sabit kalır.

 Herhangi bir maddenin yoğunluğunu karşılaştırmak için kolay bir yol bulunmaktadır. Herhangi bir sıvı içerisine madde atıldığı zaman eğer madde batıyor ise o maddenin yoğunluğu daha yüksektir. Ancak eğer madde sıvı üzerinde yüzüyor ise o zaman o maddenin yoğunluğu daha düşüktür.

 Ayrıca yoğunlukları farklı olan iki tane sıvı birbiriyle karıştırdığı zaman yoğunluk farkı yine aynı şekilde anlaşılabilir. Mesela iki farklı sıvı karıştırıldığı zaman yoğunluğu büyük olan sıvı dibe çöker. Ancak yoğunluğu az olan sıvı yukarıda kalır. Bu şekilde kolayca maddeler arasındaki yoğunluk farkını anlamak mümkün.

 Suyun Yoğunluğu Konusunda Canlılar İçin Önemi

 Genelde bütün maddeler farklı halleri üzerinden değişik yoğunluklar gösterir. Örneğin bir madde katı hale geçerken hacim küçülür ve bu doğrultuda yoğunluğu artar. Çünkü madde miktarı değişmez ve tanecikler arası hız azalır ve birbirine daha fazla yaklaşır.

 Ancak bu konuda su farklı bir davranış gösterir. Bu doğrultuda buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçüktür. Çünkü su içerisindeki tanecikler katı hale geçerken birbirine yaklaşmaz aksine birbirinden uzaklaşır. Böylece buz dağları su içerisinde batmaz ve sudaki canlılar yaşar.