6. Sınıf Fen Bilgisi Madde Ve Isı konu anlatımı

Isı alışverişi esnasında ısı alan maddenin ısısı artarken ısı veren maddenin de düşer. Böylece her iki madde aynı ısı dengesine gelene kadar alışveriş devam eder. Böylece iki madde arasında dengeli bir ısı oluşturulur. Tabii bu konuda ısıyı ileten ve iletmeyen maddeler yer almaktadır. Şimdi bunlara bakalım be neler olduklarını inceleyelim.

 Madde ve Isı

 Maddeler arasında Isı alışverişi maddenin en küçük hali olan tanecikler üzerinden gerçekleşir. Özellikle tanecikler barındırdıkları enerji dolayısıyla düzenli olarak hareket ederler. Bu doğrultuda enerjisi yüksek olan tanecikler enerjisi düşük olan taneciklere ısı alışverişi gerçekleştirir. Ayrıca taneciklerin ısısı yüksek ise daha hızlı şekilde hareket ederler. Böylece ısısı düşük olan maddeye doğru alışveriş sağlanır.

 Örnek: Bir çaydanlık içerisindeki suyu ocakta ısıttığımız zaman, ısı enerjisi üzerinden alışveriş gerçekleşir. Öncelikle ocak üzerinden alınan ısı çaydanlığın alt kısmındaki suyun taneciklerine aktarılır. Böylece suyun alt kısmı ısınmaya başladığında tanecikler yukarı doğru çıkmaya başlar. Hareketleri hızlanan tanecikler en sonunda suyun tamamını kaplar ve Isı alışverişi tamamlanır.

 Isı iletimi: Isının tanecikler arasında aktarılma işlemine ısı iletimi denmektedir. Bu doğrultuda ısı kaynağına yakın olan taneciklerden ısı kaynana uzak olan taneciklere doğru enerji aktarılır. Böylece Isı alışverişi ile beraber iletim gerçekleşir.

 Isı İletkenliği

 Maddeler farklı ısı iletkenliğine sahiptir. Bu yüzden bazı maddelerin ısı iletkenliği daha güçlü iken bazı maddelerin ise oldukça düşüktür. Bu konuda ısının sıcak olduğu maddeden soğuk olduğu maddeye doğru düzenli olarak alışveriş gerçekleşir. Isının sıcak maddeden soğuk maddeye doğru geçişine ise ısı iletkenliği denmektedir.

 Not: Isı iletkenliği aynı cins madde üzerinden geçiş sağlarken aynı zamanda farklı maddeler üzerinden de geçiş yapabilmektedir. Burada önemli olan iki madde arasındaki ısı sıcaklığının farkıdır. Bu yüzden eğer iki maddenin arasında ısı farkı yok ise o zaman Isı alışverişi gerçekleşmez. Eğer doğru şekilde ısı alışverişinin yapılabilmesi isteniyor ise, mutlaka maddelerin birbirine değmesi ve arada engel olmaması gerekir.

 Isıyı ileten pek çok farklı madde bulunmaktadır. Şimdi bu maddeler nelerdir gelin beraber bakalım.

 - Altın

 - Gümüş

 - Alüminyum

 - Bakır

 - Demir

 - Çelik

 Bu gibi metaller ısıyı ileten maddeler olarak ele alınmaktadır.

 Isı Yalıtkanlığı

 Pek çok madde ısıyı iletirken bazı maddeler ise ısıyı iletmez. Yani maddeler arasında enerji alışverişi gerçekleşmez. Bu durum bazı zamanlar insanlar için ihtiyaç duyulan yerlerde kullanılır. Yani bazı yerlerde Isı alışverişi gerekirken bazı yerlerde ise ısı alışverişinin kesilmesi gerekmektedir. İki madde ya da ortam arasında ısı alışverişi gerçekleşmiyorsa buna ısı yalıtkanlığı denir.

 Örnek: Örneğin tencerede bir yemek pişirirken kulp kısmının ısıyı iletmemesi gerekir. Böylece tencereyi rahat tutarız ve elimiz yanmaz. Bu gibi daha pek çok farklı yerde ısının iletilmemesi gerekir.

 Isı alışverişini gerçekleştiremeyen birçok farklı madde bulunmaktadır. Şimdi bu maddelere bakalım ve öğrenelim.

 - Plastik

 - Tahta

 - Saman

 - Elyaf

 - Deri

 Bu gibi maddeler ısıyı iletmez. O yüzden bu maddelere yalıtkan madde denmektedir. Özellikle ısı yalıtkanı olan maddeler ısıyı korumak amaçlı giysilerde yoğun şekilde kullanılmaktadır. Günümüzde hem ısıyı ileten hem de iletmeyen yani yalıtkan olan birçok farklı madde değişik alanlarda kullanılmaktadır.