6. Sınıf Fen Bilgisi Kan Grupları konu anlatımı

Canlılığın devam edebilmesi için oksijen ve besinin bütün hücrelere taşınmasını, metabolik faaliyetler sonucunda açığa çıkan zararlı atıklar ile karbondioksitin uzaklaştırılabilmesini sağlayan sistem dolaşım sistemidir. Dolaşım sistemi damarlar, kan ve kalpten oluşmaktadır. Besinlerin ve oksijenin tüm hücrelere taşınmasının yolu ise kan yoludur. Kalpten çıkan kan damarlar yoluyla tüm hücrelere besinleri ve oksijeni taşır.

6.Sınıf Fen Bilgisi Kan Grupları Konu Anlatımı

 Kan oksijenin ve besinin tüm hücrelere iletilmesi, hücrelerde ortaya çıkan zararlı olan maddeler ile karbondioksitin de hücrelerden uzaklaştırılmasını gerçekleştirir. Kan kalpten pompalanarak çıkar ve damarlar aracılığıyla tüm vücudu dolaşır. Kanın yüzde 55 kadarı plazmadan oluşmaktadır. Plazma kanın sıvı kısmıdır. Kanın yüzde 45 kadarı kan hücrelerinden oluşmaktadır. Kandaki plazma kısmının içinde hormon, mineral, vitamin, protein, glikoz, yağ, su gibi maddelerden oluşmaktadır. Aynı zamanda kanlar gruplandırılmaktadır. Kan grupları oldukça önemlidir.

 Kan Grupları

 İnsanların kanlarında birçok genetik özellik bulunur. Bu özelliklerden A, B, O karakterleri ve Rh karakterleridir.

 A – B – 0 Karakterleri

 Hem çok allellik hem de eş baskınlık özellikler gösteren karakterlerden biridir. A, B, 0 olacak şekilde üç çeşit gen bulunmaktadır. A geniyle B geni eş baskındır. A ve B geni 0 genine göre de baskınlardır. 0 çekinik bir gendir. AB, O, B ve A kan gruplarıyla ilgili olana A antijeni ile B antijeni olmak üzere iki farklı çeşitte antijen bulunmaktadır. Aynı şekilde anti-A ile anti-B ile iki farklı çeşitte antikor bulunmaktadır.

 Kan gruplarının arasında kan alışverişlerinin yapılması kanın plazmasında olan antikorlara bağlıdır. Kan alış verişinin olabilmesi için kanı vermekte olan kişinin antijeniyle, kanı olacak olan kişinin kanında bulunan antikoruyla aynı grup olmamalıdırlar.

Kan grubu genel verici olarak tanılanır. O kan grubu tüm kan gruplarına kan verebilir. Fakat O kan grubu sadece kendi grubundan kan alabilir.

AB kan grubu ise genel alıcı olarak tabir edilir ve tüm kan gruplarından kan alabilir. Fakat sadece AB kan grubundaki kişilere kan verebilir.

A kan grubu hem O grubundan hem de A grubundan kan alabilir. A grubu ve AB grubuna da kan verebilir.

B grubu ise sadece O ve B gruplarından kan alabilir, B ve AB gruplarına kan verebilir.

Kan grupların her birinin arasında en doğru şekilde kan alışverişi aynı grupta olan bireyler arasında gerçekleşir. Bu şekilde yapılan kan alışverişi sırasında çökelme olmaz. Bunun dışında kan alışverişi yapıldığı sırada az veya çok çökelme oluşur. Birbirleriyle uygun olmayan kanların alışveriş yapılmasında kan plazmasındaki antikorlar alyuvarları birbirine bağlar ve pıhtılaşmaya sebebiyet verir. Bu duruma çökelme denilir. A antijeni ve Anti A birleşirse Çökelme olur. B antijeni ile Anti B birleşirse çökelme olur.

 RH Faktörü

 İnsanlarda birde Rh faktörü bulunur ve R baskın gen iken h çekinik gendir. Bu genler ilk olarak Rhesus macacus türündeki maymunlardan alınmış olan kanın tavşanlara verilmesiyle, tavşanların kanında maymunların antijenine arşı olan antikorların oluşmasıyla tespit edilmiştir.

 Kanda (Rh) faktörü (Rh+) ve (Rh-) olmak üzere iki karakter bulunur. “RR” ve “Rr” şeklindeki genotipler (Rh+) fenotipini oluşturur. Bu iki genotip de Rh antijeni vardır fakat Rh antikoru yoktur. Bunun yanı sıra “rr” genotipi (Rh-) fenotipinin ortaya çıkarır. Bu genotipte ise Rh antijeni yoktur, Rh antikoru vardır.

 Kandaki Rh faktörü kan alışverişi açısından önemlidir. (Rh-) olan bir kişiya ilk defa (Rh+) kan verilirse bu durumda bir reaksiyon oluşmaz. Bu durumda kişinin kanında hazır olan bir Rh antikorunun olmamasıyla reaksiyon oluşmaz fakat bir sonraki sefer kişi ikinci defa (Rh+) kan verildiğinde, ilk kez verildiğinde oluşan Rh antikoru oluştuğu için Rh antijenlerini taşıyan alyuvarlar çökerek kişinin ölümüne neden olur.