Güncelleme Tarihi:
Elektrik hayatımızın en önemli unsurlarından biridir. Elektrik olmazsa hiçbir cihazımız çalışmaz. Böylece günlük hayatımız daha zor hale gelir ve teknoloji gelişmez. Ancak elektriğin doğru şekilde kullanılması için elektrik direnci üzerinden doğru bir denge yakalanması gerekmektedir. İşte bu denge için gerekli olan bazı unsurlar ve bağlı olduğu faktörler bulunur.
6. Sınıf Fen Bilgisi Elektriksel Direnç̧ ve Bağlı Olduğu Faktörler Konu Anlatımı
Elektriksel direnç ve bağlı olduğu faktörlerden önce, elektriksel direncin ne olduğuna bakalım ve bunun içindeki simgeleri inceleyelim. Elektriksel direnç; maddelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdiği zorluk elektrik direnci olarak bilinmektedir. Peki, bu elektrik direnci içerisinde Simgeler ve birimler nasıl gösterilir?
Direnç: R harfi ile gösterilir
Direnç birimi: Ohm şeklinde gösterilir.
Direnç : Omega simgesi üzerinden gösterilir.
Aynı zamanda direnç Ohmmetre (Direnç ölçer) cihazı ile ölçülür.
Şimdi direnç hakkında bazı özelliklere bakalım ve ne gibi özellikleri olduğuna dair bilgiler alalım.
- Yalıtkan maddelerin direnci çok daha fazladır.
- Yalıtkan maddelerin direnci çok olduğu için elektriği iletmezler.
- İletken olan maddelerin ise dilenci azdır.
Yani iletken maddeler elektrik direnci göstermediği için az dirence sahip olduğu bilinir. Yalıtkan maddeler ise çok yüksek bir dirence sahip olduğu için elektriği iletmez. Bu sebepten dolayı yalıtkan maddeler elektriği iletim konusunda kullanılmaz. Ancak elektriğin içerisindeki bazı yerlerde elektrik kesmek amaçlı değerlendirilir.
Elektrik Direncinin Bağlı Olduğu Faktörler
Elektrik direncinin bağlı olduğu belli başlı bazı faktörler bulunmaktadır. Özellikle bir iletkenin direnci; iletkenin uzunluğuna, cinsine ve kalınlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir.
1 ) İletkenin Dik Kesit Alanı, Alanı (Kalınlığı) Arttıkça Elektrik Direnci Azalır. (Ters Orantılı)
Yani ince telin direnci kalın telin direncinden fazladır. Bu doğrultuda telin kalınlığı arttıkça direnci de azalır. Diğer bir deyişle direnç artması ile beraber elektrik iletimi azalır.
2 ) İletkenin Uzunluğu Arttıkça Direnci Artar. (Doğru Orantılı)
Burada söylenmek istenen kısa telin direnci uzun tele göre daha azdır. Uzunluk arttığı sürece telin direnci de artış gösterir.
3 ) İletkenin Cinsine Bağlı Olarak Direnç Değişir.
Buna bir Örnek vermek gerekirse eşit uzunluğa sahip ve eşit kalınlara sahip bakır ile nikel deli ele alalım. Bu doğrultuda nikel telin direnci bakır telin direncinden daha fazladır. Yani cinsine baktığımız zaman nikel telin direnci çok daha güçlüdür. Bu konuda birçok farklı dirence sahip değişik iletkenler bulunmaktadır.
Yukarıdaki bu maddelere baktığımız zaman elektrik direncinin hangi faktörlere bağlı olduğunu anlayabiliriz. Böylece elektrik iletimi konusunda ya da elektriğin karşı direnç göstermek açısından nelerin nasıl kullanıldığına dair bilgi almamız mümkün.
Genel olarak toparlayacak olursak uzun telin kısa tele göre direnci daha yüksektir. Tel uzadığı süre içerisinde direnç de artar. Yine ince telin direnci kalın telin direncinin göre daha fazladır. Burada dikkat ediyorsak bir ters orantı bulunur. Üçüncü maddeye baktığımız zaman ise nikel telin direnci bakır telin direncine göre daha yüksektir. Yani elektrik direnci iletkenin cinsine bağlı olarak farklılık gösterir.
Ampul: Aynı şekilde ampulde bir dirençtir. Elektrik enerjisi ve ısı enerjisini iletir. Ampul içerisinde Işık oluşturabilmek için kullanılan teller ‘flaman’ olarak bilinir. İçinde yapılan ayarlamalar ile beraber elektrik direnci ele alınır ve ışığın gücü azalır ya da artar.