6. Sınıf Fen Bilgisi Denetleyici Ve Düzenleyici Sistemler konu anlatımı

Denetleyici ve düzenleyici sistemler iki bölüme ayrılır. Bunlardan biri sinir sistemi diğeri ise iç salgı bezleridir. Özellikle sinir sistemi; solunum, boşaltım, sindirim, destek ve hareket ile üreme sistemlerini kontrol ederek düzenlenmesine imkan vermektedir.

 Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler

 Sinir sistemi ile beraber iç salgı bezleri olarak denetleyici ve düzenleyici sistemler birbirinden ayrılır. Bu konuda aynı zamanda sinir sistemi kendi içinde de kategoriye ayrılmaktadır.

 - Beyin

 - Beyincik

 - Omurilik soğanı

 - Omurilik

 Sinir sistemimiz genel olarak çevreden ve vücudumuzdan aldığı bilgileri değerlendirmektedir. Daha sonra bu bilgilere uygun şekilde cevaplar oluşturulur ve bu sayede vücudumuz sağlıklı şekilde çalışmaya devam eder. Sinir sistemi aynı zamanda milyonlarca nörondan oluşmaktadır. Nöronlar diğer bir ismiyle sinir hücresi olarak bilinir. Sinir sistemi organları Oldukça hızlı şekilde etkiler ve ortak şekilde çalışmasına imkan verir.

 Refleks Oluşumu Nasıl Gerçekleşir?

 Öncelikle refleksin ne olduğunu öğrenelim.

 Refleks: Vücudumuzun dışarıdan gelen uyarılara karşı istem dışı ve ani tepki göstermesi refleks olarak bilinmektedir. Bu konuda refleks yönetim ve kontrol merkezi olarak omurilik tarafından kontrol edilmektedir. Aynı zamanda refleks vücudun savunma mekanizması olarak çok önemlidir. Vücudumuzda iki çeşit refleks sistemi bulunur. Bunlardan biri doğuştan gelen refleksler diğeri ise sonradan kazanılan refleksler.

 Doğuştan gelen refleksler (Kalıtsal refleks): Nesiller boyunca doğuştan gelen refleksler aileler içerisinde aktarılır. Bu bütün insanlarda görülür ve büyüklerimizden bize genlerimiz vasıtasıyla geçer.

 - Fazla ışıkta göz bebeğinin küçülmesi

 - Ele İğne battığı zamana neden çekmek

 - Yüksek ateşte hızla eli çekmek

 - Yüksek ses olduğu zaman irkilmek

 - Yeni doğmuş olan bebekte emme ve tutma hareketi

 - Diz kapağına küçük bir vuruş ile ayağın hareket etmesi

 Sonradan kazanılan refleksler (Şartlı refleks): Adından da anlaşılacağı üzere bu refleksler sonradan kazanılmış yani öğrenilmiş reflekslerdir. Öncelikle istemli olarak yapılır ve daha sonra beyin bunu alışkanlık haline getirir. Ardından ise bu görevi omurilik alır ve artık kalıtsal refleks gibi hareket etmeye başlar.

 - Bisiklet kullanmak

 - Dans etmek

 - Yüzmek

 - Örgü örmek

 - Yazı yazmak

 - Koşmak

 - Limon gördüğümüz zaman ağzımızı sulanması

 Bu ve benzeri örnekler doğuştan gelen refleksler ile beraber sonradan kazanılan refleksler için söylenebilir.

 Çevresel Sinir Sistemleri

 Bu sistemlerin görevi organlar arasında iletişim sağlamaktır. Organlardan gelen bilgileri beyne iletir. Aynı zamanda merkezi sinir sisteminden gelen bilgileri kas ve salgı bezlerine iletmektedir.

 İç Salgı Bezleri (Hormonal Sistemler)

 Bir diğer denetleyici ve düzenleyici sistem olarak iç salgı bezleri öne çıkmaktadır. Vücudumuzdaki sistemlerin çalışması konusunda sinir sistemine yardım etmek ile görevlidir. Hormon ismi ile bilinen salgılar üretmektedirler. Kan yolu ile taşınırlar ve bu konuda her hormonun farklı görevleri bulunmaktadır.

 - Hipofiz bezi

 - Tiroid bezi

 - Pankreas bezi

 - Böbrek üstü bezleri

 - Eşeysel bezler

 Bu hormonlar insan vücudunun farklı yaş dönemlerinde değişik şekillerde salgılanır ve görevlerini yerine getiriler.

 Ergenlik Dönemi

 Ergenlik dönemi insanlarda 12 ila 21 yaş arasında değişir. Bu konuda ergenlik dönemine kızlar erkeklerden daha önce girer. Bu dönem içerisinde hem ruhsal hem de fiziksel olarak bazı değişimler yaşanır. Bu dönem içerisinde fiziksel açıdan insan vücudu belirli şekilleri alır ve daha olgun bir kişilik haline gelir. O yüzden denetleyici ve düzenleyici sistemler vücudumuz için büyük bir öneme sahiptir.