5. Sınıf Türkçe Yapım Eki Nedir? Yapım Ekleri konu anlatımı

Türkçede yer alan yapım ekleri dilbilgisi içerisinde bulunur. Bazı kelimelere gelen ekler ile beraber değişiklikler yaşanır. Bu değişiklikler ile isimler fiil olur ya da fiiller isim olur. Aynı zamanda isimleri yine isim kalırken fiiller yine fiil kalabilir. Peki, sözcükleri eklenerek bunlar nasıl oluyor? Hadi gelin şimdi bunları tek tek bakalım.

5. Sınıf Türkçe Yapım Eki Nedir? Yapım Ekleri Konu Anlatımı 

 Yapım ekleri günlük hayatımızda da çok sık kullandığımız eklerdir. Ancak bunu pek fark etmeyiz. Şimdi Türkçede yapım eklerin neler olduğuna bakalım. Ama önce yapım ekinin ne olduğunu öğrenelim. İsim veya fiil kök ve gövdelerine gelerek daha farklı anlamlara sahip kelimelerin çıkmasına olanak veren ekler yapım ekleri olarak bilinmektedir. Aynı zamanda yapım ekleri kelimenin türünü değiştirerek onlara isim ya da fiil yapabilmektedir.

 Özellikle kelimeleri anlam veya gövde açısından değiştiren yapım ekleri, ortaya yepyeni kelimeler çıkarabilmektedir. Bunu yaparken fiiller isim olabilir isimler ise fiil olabilir. Hatta ekin getirdiği duruma bağlı olarak fiiller fiil olarak kalabilir ve isimler isim olarak kalabilir. Şimdi tek tek yapım eklerini inceleyelim.

 İsimden isim yapım ekleri: İsmin kök ve gövdelerine gelerek yeniden isim yapan eklerdir. Bunlar içerisinde, ‘-sız, -cı, -daş -lık, -lı, -cıl, -sal’ ekleri söylenebilir.

 Örnek: Şekerlik, Türkçe, Bencil, susuz, insancıl, gönüldaş, havalı, kumsal.

 Gördüğümüz gibi kelimelerin sonuna gelen ekler ismi yine aynı şekilde isim yapmaktadır. Peki isimleri nasıl anlarız? Eğer isimlerin sonuna, ‘-mek ya da -mak’ ekleri getirildiğinde kelimelerin anlamı bozuluyorsa onlar isimdir.

 İsimden fiil yapım ekleri: İsim kök ve gövdelerine gelerek onları fiil yapan eklerdir. Bunlar içerisinde, ‘-la, -da, -t, -kır, -lan, -sa, -ar, -l’ ekleri yer alır.

 Örnek: Yaşar, taşla, gecik, önemse, türe, Fısılda, incel gibi örnekleri saymak mümkün.

 Buradaki örneklere baktığımız zaman ise daha önceden isim olan kelimenin kök ve gövdesine gelerek fil haline gelmiş örnekler bulunmaktadır.

 Fiilden isim yapım ekleri: Fiil kök ve gövdelerine gelerek onlara isim yapan eklerdir. Bu ekler içerisinde, ‘-ce, -gi, -iş, -iç, -maç, -er, -it, -ik, -ak, -ecek’ ekleri yer alır.

 Örnek: Yazar, sevgi, çalışkan, giyecek, yatak, okur, düşünce

 Bu kelimelerde görmüş olduğumuz gibi fiil olarak kelimeler ek gelerek isim haline getirilmiş.

 Fiilden fiil yapım ekleri: Fiil kök ve gövdelerine geldiğinde yeniden fiil yapan eklerdir. Bunlar içerisinde, ‘-dir, -er, -in, -r, -ş, -t, -il’ ekleri öne çıkıyor.

 Örnek: Görün, gider, kaçır, bildir, uzat, görüş

 Yukarıdaki örneklere baktığımız zaman ise zaten önceden fiil olan kelimeler yine aynı şekilde fiil olarak kalmıştır. Tüm işlemler gerçekleştikten sonra kelimelerin bazıları hem anlam hem de yazılış açısından değişkenlik göstermektedir. Ancak aynı zamanda yazılışları değişse dahi anlamları değişmeyen kelimelerde bulunuyor.

 Bu ekler kelimelerin gövdesine veya köküne gelebilir. Böylece kelimenin hem anlamı değişir hem de isim olur ya da fiil haline gelir. Aynı zamanda bazı ekler fiil kelimeleri yine fiil yaparken isim kelimeleri ise isim olarak bırakmaktadır. Bunlara dikkat ederek siz de bazı örnekleri ele alabilir ve konuyu daha iyi şekilde pekiştirebilirsiniz. Türkçemizde bu gibi birçok farklı kelime bulunmaktadır.