5. Sınıf Türkçe Sözcüklerin Ve Sözcük Gruplarının Anlamı konu anlatımı

Sözcükler birçok farklı anlama gelebilmektedir. Bu anlamlar değişik biçimlerde yorumlanır ve bir cümle içerisinde kullanılır. Biz de ihtiyacımız olan yerlerde bu sözcüklerin ve sözcük gruplarını kullanarak anlatmak istediklerimizi ifade ederiz. Şimdi bunu nasıl yapacağımızı ve sözcük ile sözcük gruplarının çeşitlerini inceleyeceğiz.

 Sözcüklerin ve Sözcük Gruplarının Anlamı

 Sözcüklerin ve sözcük gruplarının anlamı kullanılmasına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Burada öncelikle sözcük kelimesinin ne anlama geldiğini öğrenelim.

 Sözcük: İnsanlar arasında iletişim kurulmasını sağlayan dilin anlamlı küçük parçalarına sözcük denmektedir. Bu doğrultuda sözcükler bir araya gelerek cümleyi kurar ve böylece karşılıklı iletişim kurulur. Şimdi bu konuda sırasıyla sözcükleri anlam açısından ele alalım ve inceleyelim.

 Gerçek (temel) anlam: Bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamı gerçek yani temel anlamı olarak öne çıkar. Şimdi buna bir örnek verelim vr anlamaya çalışalım.

 Mesela, ‘sıcak’ sözcüğün ilk akla gelen anlamı ‘ısısı yüksek’ şeklinde ifade edilir.

 ‘’Yaz aylarında havalar bu sene çok sıcak geçti.’’

 Mecaz (değişmece) anlam: Herhangi bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşmak suretiyle, cümle içerisinde başka bir anlam elde etmesidir.

 ‘’Bu öğretmen gerçekten çok sert biridir.’’

 Burada gördüğümüz gibi, ‘sert’ sözcüğün gerçek anlamından çıkarak tamamen başka bir anlam kazanmıştır. Yani gerçek anlamı olan kırılması zor ve katı anlamının dışında; hırçın, sinirli ve öfkeli gibi anlamlar kazanmıştır.

 Terim anlam: Sanat ya da bilim ile beraber herhangi bir meslek dalı açısından, belirlenmiş veya özel bir kavramı karşılayan sözcüklerdir.

 ‘’Bu gerçekten harika bir beste olmuş.’’

 Burada ‘beste’ sözcüğü müzik alanının bir alt türü olarak öne çıkıyor.

 ‘’Korner oldu ve korneri kullanmak üzere bir futbolcu köşeye doğru gitti.’’

 Yine aynı şekilde burada ‘korner’ sözcüğü futbol oynanan bir alt terimidir.

 Çok anlamlılık: Adından da anlaşılacağı üzere bir sözcüğün birden fazla anlamı ifade etmesi çok anlamlılık şeklinde bilinir.

 Mesela bu konuda, ‘düşmek’ sözcüğünü ele alalım ve farklı anlamları üzerinden cümlelerde kullanalım.

 - Arkadaşım evin damından düştü. (Dengeyi kaybetmek suretiyle yukarıdan aşağı inmek.)

 - Bu filmi internete düştü. (Filmin artık internetten izlenebilir hale gelmesi.)

 - İlk kar nihayet düştü. (Yağmak)

 - Bu yıl maaşlar çok düştü. (Eksilmek)

 Bu şekilde daha birçok farklı örnek cümle üzerinden çok anlamlılık konusunda cümleler kurabiliriz.

 Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler Nelerdir?

 Amacına bağlı olarak genel ve özel anlamlı sözcükler bulunmaktadır. Bu sözcükler değişik yerlerde kullanılır. Mesela söylenişte her ne kadar tekil olsa bile anlam bakımından kapsamlı sözcükler genel sözcükler olarak bilinir. Anlamı açısından dar olabilecek, ilgili türün bir ya da birkaç örneğini anlatacak sözcükler özel sözcükler şeklinde ifade edilir.

 Mesela genel anlamdan özel anlama doğru bir sıralama yapalım.

 Varlık - Canlı - Hayvan - Balık - Hamsi

 Gördüğümüz gibi genel olarak birçok farklı konuyu içeren sözcük ile başlayarak daha özel sözcüğe doğru gittik. Bu ilerleyiş içerisinde sözcüğün anlamı daha dar hale geldi. Ancak bu dar hale gelmesi ile beraber sözcük daha özel noktaya ulaştı.

 Görüldüğü üzere sözcük ve sözcük gruplarının anlamları bu şekilde ele alınır. Şimdi Yukarıdaki sözlük anlamlarını inceleyerek ve örneklere bakarak konuyu daha iyi bir şekilde anlamaya çalışabilirsiniz.