5. Sınıf Türkçe Metin Türleri konu anlatımı

5.sınıf Türkçe dersinde Metin Türleri konu anlatımında öncelikle metinlerin ne türlere ayrıldığı ve bu türlerin kendi içerisindeki özellikleri derlenir. Bu konu anlatımında da 5. sınıf öğrencileri için Metin Türleri ve özelliklerini bir araya getirdik.

 Metin Türleri

 Edebi türler, yani metin türleri 2 farklı gruba ayrılır. Bunlar;

 - düz yazı ve

 - şiirdir.

 1- Düz Yazı

 Kişinin duygu ve düşüncelerini, herhangi bir uyak ve ahenk yapısı olmadan düz cümlelerle anlatmasına yardımcı olan yazılardır. Örnek vermek gerekirse mektuplar, gazeteler, öyküler genellikle düz yazı olarak kabul edilir. En genel örnek ise konuşurken kullandığımız dildir. Düz yazı da kendi içerisinde 3 farklı gruba ayrılır;

1. Olay yazıları,
2. Düşünce yazıları,
3. Bildirme yazılarıdır.

 1.a. Olay Yazıları

 Olay yazıları öykülerde ve romanlarda daha çok kullanılır. Genellikle bir olayla ilgili yer ve zaman belirtip, bu olay çevresinde kahramanların kurgulanmasını yapan yazı türleridir. Olay yazıları şu şekilde sıralanabilir;

 - Masal,

 - Falb ya da öykünce,

 - Öyküler,

 - Anı,

 - Günlük.

 2.b. Düşünce Yazıları

 Bir toplumda tüm sosyal, siyasal, kurumsal ve bilimsel konuları düşündürmek ve bu konular hakkında fikir vermek için yazılan yazılardır. Düşünce yazıları çoğunlukla hem kişisel düşünceleri içerir hem de ispatlanmış gerçekler üzerine kurulu olur. Düşünce yazıları genellikle açıklayıcı ve tartışmacı anlatım tarzında tercih edilir.

 3.c. Bildirme Yazıları

 Bir bilgiyi iletmek amacıyla ya da bir olayı ve kişiyi tanıtmak için yazılan metinlerdir. Bazen bir istek ve şikayeti iletmek amacıyla da bildirme yazılarından yararlanılır. Bildirme yazıları kendi içerisinde farklı gruplara ayrılır. Bunlar,

 * Mektup: Bir düşüncenin, isteğin ya da duygunun kişilere iletilmesi amacıyla yazılır. Mektuplar bazı özelliklere sahip olmalıdır. Yani mektuplarda bazı hususlar önemlidir. Bu hususlar;

 - Tarih,

 - Hitap şekli,

 - Giriş,

 - Gelişme ve

 - Sonuç bölümüdür.

 *Haber: Haberler, belli zaman ve tarihte olan olayları okuyucuya doğrudan bildirmek amacıyla derlenen gazete yazılarıdır. Bu haberleri bir haber haline dönüştüren kişilere de muhabir debir.

 Haberler, bazı özelliklere ve kurallara sahip olmalıdır. Bu kurallar;

 - Haberlerin mutlaka nesnellik ilkesine dayalı olması gerekir.

 - Haberler hem ilginç ve hem doğru hem de yeni olması gerekir.

 - Haberlerde temel ilkeler 5N1K kuralına dayalı olmalıdır. Yani kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin? sorularına yanıt verirken, haber yapılan kişinin kim olduğu da belirtilmelidir.

 2- Şiir

 Metin türlerinden ikincisi ise şiirlerdir. Kişinin duygu ve düşüncelerini belirli kurallar ve ahenk çerçevesinde aktaran yazılara şiir denir. Şiirler genel yapı olarak düz yazılardan oldukça farklıdır. Şiirlerin en önemli özellikleri arasında ise mısralar şeklinde kişilere aktarılmasıdır. Şiirler çoğu zaman belirli bir ana duygu etrafında toplanır ve duygu işin içerisine katılarak okuyucuya aktarılır. Şiirlerde sözcüklerin duygular ile doğru seçimi çok önemlidir. Özellikle sanat yönü ağır basan şiirde duyguların sözcüklerle buluşturulması çok önemlidir.

 - Şiirlerde dört dizeden oluşan kısımlara kıta adı verilir.

 - Şiirde her bir satır ise dize adını alır.

 - Mutlaka her şiirin duygusuna ve düşüncesine göre bir başlığı bulunmalıdır.

 - Şiirleri yazan kişilere şair adı verilirken, genellikle şiirleri çalıp okuyan kişilere de ozan adı verilir.