5. Sınıf Türkçe Eş Sesli kelime nedir? Eş Sesli kelimeler konu anlatımı

Türkçemizde birçok değişik kelime bulunmaktadır. Bu kelimelerin bazıları aynı şekilde yazılır ve yine aynı biçimde okunur. Ancak cümle içerisinde başka anlamlara gelirler. Böyle kelimeleri şimdi farklı cümlelerde ele alalım ve ne tür anlamlarda kullanıldıklarına bakalım.

 Eş Sesli Kelimeler

 Yazılışları ve okunuşları aynı olan ancak anlamları farklı olan kelimelere eş sesli kelimeler denmektedir. Özellikle gündelik hayatımızda bu kelimeleri çok sık kullanırız. Hem okulumuzda hem de evimizde ve dışarı çıktığımız zaman cümle içerisinde bu kelimeleri kullanabiliriz. Şimdi bu kelimelerin bazılarını yazalım ve örnekler üzerinden anlamaya çalışalım.

 Kaz = Kazma eylemi için kullanılır. Herhangi bir yeri ya da bir şeyi kazmak için bu kelimeyi değerlendiririz.

 Kaz = Suda yüzen sevimli ve beyaz renkli bir hayvandır.

 Bu toprağı hemen kaz çünkü çok geç kaldık.

 Gölde kaz gördüğüm zaman hemen onlara bakarım çünkü bu hayvanları çok severim.

 Gördüğümüz gibi yukarıda, ‘kaz’ kelimesini kullandık ve farklı cümlelerde değerlendirdik. Çünkü aynı şekilde yazar ve okunuşları aynı olsa bile, anlam bakımından birbirinden farklılık göstermektedirler.

 Yağ = Yağmak eylemi için kullanılır. Mesela yağmur yağmak gibi şeklinde ele alınabilmektedir.

 Yağ = Yemeklerde ya da başka yiyeceklerde kullanılan bir tür gıda ürünüdür. Özellikle mutfakta annelerimiz yemek yaparken yağ kullanır.

 Bugün yağmur çok fazla yağdı.

 Annem bugün yemeklerde yağ kullandı.

 Gördüğümüz gibi bu defa, ‘yağ’ kelimesini kullandık ve farklı anlamları üzerinden ele aldık. Özellikle aynı şekilde yazılsalar ve okunsalar bile farklı anlamlar üzerinden kullanılabilmektedirler.

 Şimdi arka arkaya başka örnekler yapalım ve cümle içerisinde eş sesli kelimeleri kullanalım.

 Marketten 3 tane ekmek aldım. (Un kullanılarak yapılan bir yiyecek.)

 Bugün tohum ekmek için tarlaya gideceğim. (Toprağa tohum atma eylemi.)

 Ayının inine girme gerçekten çok tehlikeli. (Mağara)

 Merdivenlerden düşmemek için dikkatli şekilde inmeniz gerekiyor. (Yukarıdan aşağı hareket etme eyleme)

 Gördüğümüz gibi ekmek ve inmek kelimelerini ele aldık ve farklı şekillerde kullandık.

 Not: Kelimenin eş sesli olabilmesi için her iki kelime de temel anlamı üzerinden kullanılmalıdır. Yani aynı şekilde yazılar ve aynı şekilde okusalar bile, mutlaka taşıdıkları anlam temel anlamları olmalıdır. Yani diğer bir de işte gerçek anlamları olması gerekir. Eş sesli kelimeleri kullanırken ona çok dikkat etmemiz gerekmektedir.

 Bugün randevum çok dolu olduğu için eve gidemedim. (Gerçek anlam)

 Artık o kadar doldum ki dokunsalar ağlamak üzereyim. (Mecazi anlam)

 Gördüğümüz gibi, ‘dolmak’ kelimesi bir cümle içerisinde gerçek anlamı ile kullanıldı. Ancak ikinci cümleye baktığımız zaman ‘dolmak’ kelimesi mecazi anlam üzerinden kullanılmış durumda. Bu sebepten dolayı sesli olarak bu kelimeleri kullanamayız. Her ne kadar aynı şekilde yazılsalar ve okunsalar bile, ikinci cümlede mecazi kelime kullanılmıştır.

 Not: Eğer düzeltme işareti, ‘^’ bir kelime de kullanılmış ise o zaman bu kelimeler eş sesli olarak kullanılamaz. Buna çok dikkat etmemiz gerekir ve böylece hata yapmayız. Şimdi bu konuda bir örnek yapalım ve anlamaya çalışalım.

 Bugün çok fazla kar yağdı. (Yağış)

 Bugün alışveriş yaparak iyi bir kar elde ettim. (Kazanç)

 Gördüğümüz gibi ekince cümlede kullandığımız, ‘kar’ kelimesi için mutlaka, ‘^’ düzeltme ifadesini değerlendirmemiz gerekiyor. Bu durumda bu iki kelime için eş sesli olduklarını söylemek mümkün değil. Bunlara dikkat ederek siz de farklı eş sesli kelimeleri kullanabilir ve onlar üzerinden değişik cümleler değerlendirebilirsiniz.