5. Sınıf Türkçe Başlık Belirleme konu anlatımı

Farklı metinler ya da şiirleri okuduktan sonra içerisindeki bazı unsurlara dikkat ederek başlıklarını bulabiliriz. Aynı zamanda bu metin ve şiirler için başlık belirleme şansını da elde edebiliriz. Oluşturduğumuz başlık ise tam uyum sağlar. Şimdi bunu nasıl yapacağımızı beraber öğrenelim.

 Başlık Belirleme

 Okumuş olduğunuz bir metin ya da şiir konusunda, anlatılanları en iyi şekilde açıklayan kelime veya kelime gruplarına başlık denir. Bir metne başlık bulurken dikkat etmeniz gereken bazı kısımları ele alarak, kolay bir şekilde onu gerçekleştirebilirsiniz.

 - Bir metne başlık bulurken öncelikle o metni dikkatli bir şekilde okumamız gerekir.

 - Ayrıca metinde ne anlatılmış olduğunu ve metnin konusunu bulmamız gerekir.

 - Bulmuş olduğunuz başlık mutlaka metnin içeriğine uygun olmalıdır.

 - Özellikle metnin konusunu açıklayan kelime ve cümleleri bularak, onlar içerisinden doğru kelimeleri çıkartmalıyız.

 Yukarıda saydıklarımız dikkatli şekilde ele alırsak birçok farklı metin ve şiir için başlık bulabiliriz.

 Not: Bir metnin başlığı kısa ve öz olmalıdır. Aynı zamanda metnin içeriğini ve ana duygusu ile ana fikrini mutlaka anlatmalıdır. Bunu gerçekleştirirken metin içerisindeki karakterler, olaylar ve konusunu mutlaka öğrenmeliyiz.

 Şimdi bu konuda bir hikaye yazalım ve bu hikaye üzerinden başlık bulmaya çalışalım.

 Örnek metin: Ali bugün okulda çok yorulduğu için hemen geldi ve yatağına uzandı. Bir süre uyuduktan sonra annesi gelip onu kaldırdı. Çünkü bugün annesiyle beraber pazara gitmesi gerekiyordu ve bunu unutmuştu. Hemen giyinip annesiyle beraber pazara gitti. Çünkü annesinin pazardaki torbaları tek başına taşıması mümkün değildi. Eğer annesi onu uyandırmasaydı ve tek başına pazara gitseydi, o zaman torbaları taşırken çok fazla yorulacaktı.

 Şimdi yukarıdaki yazı için bir başlık belirleyelim. Öncelikle konu ne anlatıyor ona bakalım. Konu Ali’nin annesiyle beraber pazara gitmesini anlatıyor. Aynı zamanda Ali'nin pazarda annesine yardım etmesinin ne kadar önemli olduğunu anlatmaktadır. O zaman burada önemli olan kelimeler arasında Ali, annesi ve pazar geliyor. Bu kelimeleri ele alarak konuyu bildiğimiz için bir başlık oluşturabiliriz.

 Örnek başlık 1: Ali ve annesinin pazar macerası

 Örnek başlık 2: Ali annesine pazarda yardım ediyor

 Örnek başlık 3: Ali ve annesi pazarda

 Gördüğümüz gibi konuyu iyi şekilde anlarsak ve içerisindeki konuyu anlatan kelimeleri doğru şekilde bulursak, o zaman kolayca bir başlık oluşturabiliriz. Burada önemli olan başlıkların kısa ve öz olması ile beraber, metnin hikayesini mutlaka en iyi şekilde anlatmasıdır.

 Şimdi bir başka metin daha yazalım ve başlığı bulmaya çalışalım.

 Örnek metin: Gözyaşı sadece ağladığımı zaman değil, çok güldüğümüz zaman ya da şiddetli bir rüzgar gözlerimize çarptı zamanda ortaya çıkar. Gözyaşının akması için herhangi bir neden yoktur, aslında her zaman gözyaşı akar. Biz sadece bunu fark etmeyiz. Yalnızca bazı nedenlerden dolayı aşırı şekilde boşaldıkları zaman fark ederiz.

 Yukarıdaki metne baktığımız zaman gözyaşının neden aktığına dair bilgiler vermektedir. Metne iyi şekilde baktığımız zaman buradaki önemli kelimeler gözyaşı ve neden olduğunu anlayabiliriz. O zaman buradan farklı başlıklar belirleyebiliriz.

 Örnek başka 1: Gözyaşı neden oluşur?

 Örnek baştaki 2: Gözyaşı nedeni

 Örnek başlık 3: Gözyaşı nedenleri

 Bu şekilde siz de farklı örnek metinler yapabilir ve kendiniz başlık bulabilirsiniz.