5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ekonomik Faaliyetler konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
İnsanlar, toplumsal varlık oldukları için sürekli birbirleriyle iletişim halindedirler ve birbirlerine muhtaçtırlar. Bir insan bütün ihtiyaçlarını kendi başına karşılayamadığı için bazı ihtiyaçlarını dışarıdan karşılamak zorundadır. Bu zorunluluk sonucunda da ekonomik faaliyetler ortaya çıkmıştır. Bu dersimizde ekonomik faaliyetlerin neler olduğunu ve önemini derledik.
Ekonomik faaliyetlerin temelini, üretim, dağıtım ve tüketim oluşturur. Üreticiler, ürün veya hizmeti üretirler. Üreticiler veya aracılar, dağıtımı yaparlar. Son kullanıcı olan tüketiciler de ürünü veya hizmeti satın alarak tüketimi oluştururlar. Sistem bu şekilde sürerek ekonomik faaliyetleri oluşturmuş oluyor.
Ekonomik Faaliyetler
İlkel çağlarda, insan nüfusu azdı ve teknolojik gelişme yoktu. Bu nedenle insanlar beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını kendileri karşılıyorlardı. Fakat zamanla insan nüfusunun ve ihtiyaçların artması her işin kendi başına yapılamayacağını gösterdi.
Yerleşik düzene geçen insanlar üretmeye başladılar. Böylece üretim-tüketim yani ekonomik faaliyetler ortaya çıkmış oldu. Bir ürünün, üreticiden tüketiciye ulaşmasına kadar olan faaliyetlerin tümüne ekonomik faaliyetler deniliyor. İhtiyaçların artması, farklı üretimlerin, ürünlerin ve mesleklerin de ortaya çıkmasına sağlamış oldu.
Buğday, pirinç, patates, kiraz, elma, domates, patlıcan gibi bakliyat, sebze ve meyvelerin ekilmesini üretime örnek verebiliriz. Giyim için terziler, ekmek için fırıncılar, sağlık için doktorlar, eğitim için öğretmenler, güvenlik için polis ve askerler hep ihtiyaçlardan doğan mesleklerdir.
Mağazadan elektronik eşya, giyim; marketlerden yiyecek-içecek; barınma için ev alınması tüketime örnektir. İşte üretim ve tüketim arasındaki ilişki ekonomik faaliyetleri oluşturuyor.
Ekonomide üretim, dağıtım ve tüketim olmak üzere üç faaliyet alanı bulunuyor.
Üretim; İnsanların ihtiyaç duydukları ürün, mal ve hizmetlerin kişi veya işletmeler tarafından üretilmesidir. Üretimi sadece toprağın ekilmesi, makinelerin işlemesi sonucunda elde edilen ürün ve mallar olarak düşünmeyin. Üretime hizmeti de katabilirsiniz. İnsanların ihtiyacı olan eğitimin verilmesini de bir üretim olarak sayabilirsiniz.
Dağıtım; ürün, mal veya hizmetin üretim noktasından, son kullanıcı olan tüketicinin satın alabileceği noktaya kadar ulaştırılmasına denir. Bu işlemi üretici kendi bünyesinde yaptığı gibi, aracı kuruluşlar da yapabiliyor. En basitinden buğdayı örnek olarak verebiliriz. Çiftçi buğdayı ekip, hasat eder. Un fabrikasına satar. Un fabrikası da buğdayları un yapıp, fırıncılara satar. Fırıncılar da unu ekmek yapıp, tüketiciye satarlar. Bu ekonomik faaliyette üretim-dağıtım-tüketim aşamalarını görebilirsiniz.
Tüketim; Son kullanıcı olan tüketicinin ihtiyacı olan ürün, mal veya hizmetleri satın alıp, tüketmesi olayıdır. İhtiyacınız olan bir çift ayakkabı almanız tüketimdir. Kantinden su alıp içmeniz tüketimdir.
Ekonomik faaliyetler sadece insanlar arasında değildir. Ülkeler de kendilerinin üretemediği ürün ve malları başka ülkelerden satın alarak ekonomik faaliyette bulunabiliyorlar. Bir ülkenin başka bir ülkeye mal satmasına ihracat, başka ülkeden de mal almasına ithalat denir.
Örneğin ülkemiz dışarıya beyaz eşya, tekstil, fındık, demir-çelik gibi ürünleri ihraç ederken, dışarıdan da altın, petrol, otomobil, elektronik eşya gibi ürünleri ithal ediyoruz.
Ekonomik Faaliyetler Nelerdir?
İklim özellikleri, yeryüzü şekilleri, su kaynakları ve nüfusun dağılışı ülkemizdeki ekonomik faaliyetleri etkiliyor. Ülkemiz 7 coğrafi bölgeye ayrıldığı için her bölge bulunduğu konum itibariyle farklı alanlarda öne çıkmaktadır.
1-Tarım; Toprağın ekilmesi ve işlenmesi olayıdır. Bakliyat, sebze ve meyve yetiştiriciliği tarımın önemli parçalarıdır. Ülkemizin her bölgesinin iklim ve coğrafi yapısı farklı olduğu için her bölgede farklı tarım yapılabiliyor. Örneğin Güneydoğu Anadolu Bölgesi, kurak bir iklime sahip olduğu için nohut, mercimek ve fıstık daha çok yetişiyor. GAP’ın devreye girmesiyle iklimde yumuşama olmuş ve suyun gelmesiyle birlikte pamuk, mısır ve pirinç üretimi de yapılmaya başlanmıştır.
2-Hayvancılık; Hayvanların büyütülmesine, bakılmasına, et, süt, deri veya yün olarak satılması işlemine denir. Doğu Anadolu Bölgesi coğrafi ve iklim şartlarından dolayı hayvancılığa müsaittir.
3-Sanayi; Hammaddelerin işlenerek farklı ürün ve malların elde edilme işlemleridir. Bölgenin hammaddeye yakın olması, coğrafi konum ve ulaşım ağı sanayinin gelişmesinde önemli rol oynar. İstanbul, Bursa, İzmir, Adana ve Gaziantep önemli sanayi illerimizdir.