5. Sınıf Sosyal Bilgiler Doğal Afetlerin Etkileri konu anlatımı

Afetlerin etkileri bölgelere göre değişkenlik gösterir. Asya kıtasında en sık görülen afetlerin başında deprem ve sel geliyor. Kasırga ise en çok Amerika kıtasının kuzeyinde görülür. Yeryüzü şekilleri, iklim koşulları ve beşeri faktörler de afetlerin görülme sıklığını etkiler.

 Doğal Afetlerin Etkileri

 1- Deprem ve etkileri

 Dünya üzerindeki en yoğun deprem kuşağı Orta Asya bölgesinde görülür. Bu bölgedeki fay hareketliliği tüm kıtayı etkiler. Türkiye, Japonya ve Endonezya, depremin en çok görüldüğü Asya ülkeleridir. Depremlerin etkileri türlerine göre farklılık gösterir. En fazla can ve mal kaybına yol açan deprem türü tektonik depremlerdir. Toprağın altındaki konveksiyonel akımlardan dolayı oluşan depremin etki alanı geniştir.

 Volkanik depremler ise volkanların patlamasından sonucu oluşur. Etki alanı dar olup can ve mal kaybı çok azdır. Ülkemizde birçok volkanik dağ olsa da hiçbiri aktif değildir. Arazilerin zamanla erimeye başlaması çökme depremlere neden olur. Can ve mal kaybı volkanik depremlerden daha fazla olmasına rağmen etki alanı maden ocakları ve mağaralar ile sınırlıdır.

 2- Kuraklık ve Kıtlığın etkileri:

 Kuraklık, yağışların yetersiz olduğu kırsal bölgelerde görülür. Toprak neminin düşmesi ile birlikte tarımsal üretim durur. Bazı tarım arazileri ise nehirlerle sulanır. Nehirlerin kuruması da doğrudan doğruya kuraklık nedeni olabilir. Kıtlık ise, kuraklığın doğal bir sonucudur. Kıtlığın görüldüğü ülkelerde yaşayanlar temel besin kaynaklarına ulaşamaz. Bölgede yüksek sayıda ölümler görülür. Bazı salgın hastalıklar ortaya çıkabilir.

 Kıtlık ve kuraklığın bir diğer nedeni ise aşırı nüfustur. Dünyanın en kalabalık ülkeleri olan Çin ve Hindistan'ın bazı bölgelerinde kıtlık yaşanmaktadır. Bunun nedeni kuraklık değil, gıda kaynaklarının yetersiz oluşudur. Kuraklık ve kıtlığın ekonomik etkileri çok fazladır. İnsanların başka ülkelere göç etmesine neden olduğu demografik etkileri de mevcuttur. 

 3- Sel ve etkileri:

 Brezilya, Amerika Birleşik Devleti, Çin ve Guatemala, sel felaketinin en çok görüldüğü ülkelerdir. Depremden sonra en fazla can ve mal kaybına yol açan doğal afettir. Taşkınlar, direkt olarak doğaya da zarar verir. Birçok ağacın devrilmesine ve toprak yapısının bozulmasına neden olabilir. Su taşkınlarının dolaylı etkileri de çok fazladır. Taşıma ve kanalizasyon sistemlerinin zarar görmesine neden olur. Bazı bölgelere sadece havadan ulaşım sağlanabilir. Elektrik çarpması ve kemirgenlerin çoğalması da su taşkınlarının dolaylı etkileri arasında görülür.

 4- Çığ ve etkileri:

 Kar yağışının yoğun olduğu bölgelerde, eğimli arazilerde ortaya çıkan afetlere çığ denir. Etki alanı geniş olmasa da can ve mal kaybına yol açar. Yolların kapanmasına neden olduğu için ulaşımı olumsuz etkiler.

 5- Erozyon ve etkileri:

 Erozyon hem doğal hem de beşeri etkilere bağlı olarak ortaya çıkar. Özellikle bitki örtüsünün tahrip edilmesi ve kentleşme, erozyon oluşumunu tetikler. Erozyon, tarımsal arazilerde ve meralarda verimliliği düşürür. Göllerin toprakla dolmasına da neden olduğu için ekolojik dengeyi de bozar. Erozyonun yaşandığı bölgelerde canlı çeşitliliği azalır.

 6- Yangın ve etkileri:

 Orman yangınları da doğal afetler arasında yer almaktadır. Kontrol altına alınması çok zor olan yangınlarda ağaçlar ve canlı türleri zarar görür. Orman yangınları florayı da olumsuz etkiler. Bunun sonucunda kuraklık ve karbon salınımı artar. Yangınların ekonomik etkileri de fazladır. En fazla zarar gören sektörlerin başında kağıt ve kereste sektörü gelir.