5. Sınıf Sosyal Bilgiler Çocuk Olarak Haklarımız konu anlatımı

 20 Kasım Çocuk Hakları Günü (Evresel Çocuk Hakları Günü) ülkemizde ve dünya genelinde kutlanmaktadır. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı da her yıl sadece ülkemizde kutlanan özel bir bayramdır. Aileler başta olmak üzere toplumun her bireyi, çocukların haklarını gözetmeli ve bu konuda sorumluluk sahibi olmalıdır.

 Çocuk Olarak Haklarımız

 Çocuk Hakları Sözleşmesinin ilk maddesi: ''18 yaşın altındaki her insan çocuktur.'' Reşit olana kadar her birey ailesinin sorumluluğu ve gözetimi altındadır. Sözleşmede yer alan diğer maddeler ise çocukların temel haklarından oluşur.

 1- Eğitim Hakkı:

 Demokrasi ile yönetilen her ülkede eğitim, toplumun her bireyine sunulan bir haktır. Çocukların temel haklarından biri olan eğitim, ücretsiz olarak verilir. Bununla birlikte çocukların çalıştırılması kesinlikle yasaktır. Ülkemizde 2012 yılında çıkarılan yeni kanun ile birlikte 12 yıllık eğitim zorunlu hale getirilmiştir. Çocuklarını okula göndermeyip çalıştıran aileler anayasal olarak suç işlemiş sayılır. Sözleşmede ''ekonomik istismar'' olarak tanımlanan bu suç, çocukların gelişimini olumsuz etkiler.

 2- Mesleğini Seçme Hakkı:

 Çocuklar üniversitede okumayacağı bölümü ve sonrasında yapmak istediği mesleği seçme hakkına sahiptir. Aileler ve diğer yetişkinler eğitim ve meslek konusunda çocukları sadece yönlendirebilir. Bunun dışında herhangi bir zorlama ve baskı, söz konusu olamaz.

 3- Fikirlerini Geliştirme ve Beyan Etme Hakkı:

 Çocuklar bilgisayar ve internet gibi teknolojik aygıtları verimli bir şekilde kullanarak, kitap okuyup araştırma yaparak kendi fikirlerini geliştirmelidir. Bu fikirleri beyan ederken de yetişkinler kadar özgürdür. Bilgi ve fikir sahibi olan çocuklar, içinde yaşadıkları toplumun gelişmesini sağlar.

 4- Mahremiyet Hakkı:

 Okullarda verilmeye başlanan mahremiyet eğitimi ile hem çocuklar hem de aileler mahremiyet ve gizlilik konusunda daha bilinçli hale geliyor. Mahremiyet hakkı, çocuğun evde, kendisine ait bir odasının olmasıyla başlar. Aile üyeleri ve diğer yetişkinler, odaya girmeden önce kapıya vurmalı, çocukların müsait olup olmadığını sormalıdır. Örneğin bir çocuğun tuttuğu günlüğün ondan izin almadan okumak ya da kişisel eşyalarını karıştırmak mahremiyet hakkının ihlalidir. Çocuklara mahremiyet hakkı tanınması, onların sosyal olarak gelişmesini de sağlar. Birey olarak önemsendiğini ve saygı duyulduğunu hisseden çocuklar, çevresindeki kişilerle daha sağlıklı bir iletişim kurar.

 5- Şiddetten Korunma Hakkı:

 Her devlet, çocukları şiddetten korumakla yükümlüdür. Devlet kademesinde çalışan yerel yetkililer periyodik aralıklarla çocukların durumunu gözden geçirmelidir. Fiziksel veya duygusal şiddet gördüğü tespit edilen çocuklar, koruma altına alınmalıdır. Fiziksel ve psikolojik açıdan iyileşmeleri için gereken tüm sağlık hizmetleri ücretsiz olarak verilmelidir. Çocukların kaçırılması ve satılması da çok ciddi bir suçtur. Her devlet çocuk ticaretine karşı gerekli tedbirleri almalıdır.

 6- Barınma Hakkı:

 Her insanın temel haklarından bir ide barınma hakkıdır. Anayasada barınma hakkı, evde buluma hakkı olarak tanımlanıyor. 18 yaşına kadar her çocuk, ailesiyle birlikte yaşamalıdır. Başta Türkiye olmak üzere birçok ülkede, ailesi olmayan çocuklar için, çocuk sığınma evleri bulunuyor.

 7- Dinlenme ve Eğlenme Hakkı:

 Çocuklar, sadece ders çalışmak ya da evde kalmak için zorlanamaz. Çocukların ders dışında dinlenmeye ve eğlenmeye de hakları vardır. Bazı kaynaklarda bu hak ''oyun hakkı'' ve ''sosyalleşme hakkı'' olarak geçiyor. Aileler, çocuklarının yaşına uygun oyunlar oynamasını teşvik etmelidir. Yaşıtlarıyla birlikte dışarıda vakit geçirmelerine ve sosyalleşmelerine izin verilmelidir.