5. Sınıf Matematik Çarpma İşlemi konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Çarpma işlemi, toplama işleminin daha hızlı bir şekilde yapılması demektir. Örneğin 3 kere 6 (3 x 6) 3 tane 6'nın ya da 6 tane 3'ün toplanması anlamına gelir. Bu işlemlerde ''1'' etkisiz elemandır. 1 ile çarpılan her sayının sonucu kendisine eşittir. Örneğin (1 x 5 = 5) ya da (12 x 1 = 12). 5. sınıflar için çarpma işlemi konusunu detaylı bir şekilde anlattık.
''0'' rakamı ise çarpma işleminde yutan eleman olarak tanımlanır. Bir sayı kaç basamaklı olursa olsun sıfır ile çarpılıyorsa sonuç yine sıfır olur. Örneğin (124 x 0 = 0) ya da (3329 x 0 = 0) Dört aritmetik işlemin olduğu (toplama, çıkarma, çarpma, bölme) sorularda öncelik çarpma ve bölme işlemine verilir. Eğer soruda parantezli işlem var ise önce parantez içindeki işlemler yapılır daha sonra çarpma işlemine geçilir.
Çarpma İşlemi
- Bir Basamaklı Rakamlarda Çarpma İşlemi:
1'den 9'a kadar olan sayılar bir basamaklı sayılardır. Rakam olarak da tanımlanırlar. Bu sayıların kendi içerisinde çarpılması ve çıkan sonuçlar çarpım tablosunda gösterilir. Çarpım tablosunu öğrenmek, problemlerin çok daha kısa sürede çözülmesini sağlar.
Örnekler:
2 x 4 = 8
3 x 6 = 18
5 x 5 = 25
3 x 2 x 5 = 30
4 x 2 x 2 = 16
2- Çarpma İşlemiyle İlgili Problemler:
1.A. - Hasan'ın 4 çocuğu vardır. Her çocuğuna 12 tane ceviz verir. Hasan çocuklarına toplam kaç tane ceviz vermiştir?
- a) 36 b) 40 c) 46 d) 48
Açıklamalı Çözüm: Bu problem, çarpma işlemi yapılarak çözülebilir. Hasan'ın 4 çocuğu varsa ve her birine 12 tane ceviz verdiyse 4 ile 12 çarpılarak sonuca ulaşılır.
İşlem: 4 x 12 = 48
Doğru cevap ''d'' şıkkıdır.
1.B. - Ali'nin üç raflı kitaplığının her rafında 17 kitap vardır. Çalışma masasında da 7 kitap olan Ali'nin toplamda kaç kitabı vardır?
- a) 58 b) 59 c) 60 d) 61
Açıklamalı Çözüm: Bu problemi çözmek için hem çarpma hem de toplama işlemi yapılmalıdır.
- İşlem: 3 x 17 = 51
- İşlem: 51 + 7 = 58
Doğru cevap ''a'' şıkkıdır.
3- Çarpma İşlemiyle İlgili Kurallar
1.A. - Toplama ve çıkarma işleminin de yer aldığı sorularda önce çarpma işlemi yapılır. Buna kısaca ''işlem'' önceliği adı verilir.
Birinci örnek:
1 + 3 x 4 =
Önce 3 ile 4 çarpılır daha sonra çıkan sonuç 1 ile toplanır.
3 x 4 = 12
12 + 1 = 13
İkinci örnek:
16 - 3 x 3 =
Yine aynı şekilde öncelik çarpma işleminindir.
3 x 3 = 9
16 - 9 = 7
İşlemin sonucu - 7
Eğer çarpma işlemine öncelik verilmezse:
16 -3 = 13
13 x 3 = 39
Örnekte de görüldüğü üzere işlem önceliğine dikkat edilmediği takdirde sonuç 7 (doğru sonuç) değil 39 (yanlış sonuç) çıkar.
1.B. - Çarpma ve bölme işlemlerinde işlemler soldan sağa doğru yapılır.
Çarpma ve bölme işlemlerinin toplama ve çıkarma işlemlerine göre önceliği vardır. Sadece çarpma ve bölme işlemlerinden oluşan sorular ise normal sıralamayla yapılır.
Birinci Örnek -
15 : 3 x 2 =
İlk işlem bölme işlemi olduğu için önce o yapılır.
15 : 3 = 5
5 x 2 = 10
İkinci Örnek -
3 x 12 : 9
Bu soruda çarpma işlemi ilk sırada yer aldığı için ilk önce bu işlem yapılır.
3 x 12 = 36
36 : 9 = 4