5. Sınıf Fen Bilimleri Isı Ve Sıcaklık konu anlatımı

Dünyamızın ısı ve ışık kaynağı güneşten sağlanmaktadır. Güneş Dünyadan oldukça uzaktadır. Fakat dünyayı ısıtarak mevsimlerin oluşmasını sağlar. Bunun yanında aynı zamanda da ışık kaynağıdır. Isı denilen kavram maddelerin taneciklerinin enerjilerinin toplamına verilen isimdir.

 Isı ve Sıcaklık

 Bir maddeden başka bir maddeye doğru olan ısı akışı sıcaklık kavramı ile açıklanmaktadır. Sıcaklık kavramı maddelerin sıcak ya da soğuk olarak isimlendirilmesine yardımcı olur.

 Isı maddeler arasında akış yolu ile birinden diğerine aktarılabilmektedir. Isı enerjisi sebebi ile sıcaklık ortaya çıkmaktadır. Madde dışarıya ısı verdiği zaman sıcaklığı azalmaktadır, eğer dışarıdan ısı alır ise sıcaklığı artar.

 Maddeler arasında alınan ve verilen enerjiye ısı denmektedir.

 Maddelerin diğerlerine göre ısıl derecesine sıcaklık denilmektedir.

Mangalda yanan kömürün ısısı ile sıcaklık artar.

Güneş ısısı arttıkça sıcaklık da artmaktadır.

Ocak ısısı ile çaydanlıktaki suyun sıcaklığı artmaktadır.

Örneklerden de anlaşıldığı üzere ısı ve sıcaklık birbiri ile ilişkilidir. Fakat aynı anlama gelmemektedir.

 Isı denilen kavram enerji türüdür. Isı değişimleri ile sıcaklıkta artar ya da azalır. Örnek verecek olursak; bir tencereye su konulup ocağın ısısı artırıldığında tencere içerisindeki suyun sıcaklığı artar ve su bir zaman sonra gaz haline geçer.

 Isı ve Sıcaklık Arasındaki Farklar

Isı enerjidir. Sıcaklık ise enerji değildir.

Isı birim olarak joule ve kaloridir. Sıcaklık ise santigrat derece ile ölçülür.

Isı ölçümü kalorimetre kabı ile yapılmaktadır. Sıcaklık ölçümü ise termometre ile yapılmaktadır.

Isı maddeler arasında alış veriş şeklinde geçiş sağlar. Sıcaklık ise maddeler arasında alış veriş yapmaz. Yalnızca ısının geçiş yönünü belirlemektedir.

Isı maddelerin miktarına göre değişiklik göstermektedir. Sıcaklık ise madde miktarına göre değişmemektedir.

Isı ve sıcaklık kavram olarak birbirinden farklıdır. Günlük hayatta karıştırılabilmektedir.

 Isı Alış Verişleri Nasıl Sağlanır?

 Maddelerin sıcaklık dereceleri birbirine göre farklılık göstermektedir. Sıcak ve soğuk maddeler birbirleri ile temas ettikleri zaman aralarında ısı alış verişi olmaktadır.

 Sıcaklığı daha yüksek olan maddelerden sıcaklığı görece daha düşük olan maddelere doğru ısı aktarımı sağlanmaktadır. Yani ısı akışı sıcaktan soğuğa doğru gerçekleşmektedir. İki madde arasındaki ısı alış verişleri maddeler aynı sıcaklığa ulaştıkları zaman durmaktadır.

 Sıcaklık değerleri birbirinden farklı olan maddeler ısı alış verişi yapabilmektedir. Örnek verecek olursak sıcak bir çay olan bardağı elimize aldığımız zaman sıcaklık sebebi ile elimizde bir ısı oluşmaktadır. Çünkü elimiz ile çay arasında sıcaklık farkı bulunmaktadır.

 Maddeler arasında ısı alış verişi gerçekleşmesi için iki özellik olması gerekmektedir. Bunlar;

İki maddenin sıcaklığının birbirinden farklı olması gerekmektedir.

Maddelerin birbirleri ile temas içerisinde olması gerekmektedir.

Isı alış verişi sonucunda sıcaklığı yüksek olan madde ısı verdiği için sıcaklığı düşecektir. Sıcaklığı düşük olan madde de ısı aldığı için sıcaklığı artacaktır.

 Bir madde yandığında enerji açığa çıkar bu sebeple de çevresine ısı vermektedir. Odun, kömür ya da doğal gaz gibi maddeler yakıldığında ısı açığa çıkmaktadır. Bu maddelerden ısı enerjisi elde edilir. Güneş tüm ısı enerjilerinin kaynağını oluşturmaktadır. Isı birimi joule ve kaloridir. 4 kalori 1 joule'e karşılık gelmektedir.

 Maddeler arasındaki ısı alış verişi sıcaklıkları eşitleninceye kadar devam etmektedir. Maddelerin sahip oldukları ısıları ölçmek mümkün değildir. Yalnızca bir maddeden diğer maddeye ısı alış verişi olduğu zaman bu ısı alış verişini ölçmek mümkündür. Değişik iki maddenin sıcaklıkları aynı olsa da ısıları aynı olacak anlamına gelmez.