4. Sınıf Türkçe Metin Türleri konu anlatımı

2 farklı grup üzerinden ele alacağımız metin türleri dil bilgisi konuları içerisinde yer alır. Günlük hayatımızda kullandığımız düz yazı ile beraber şiirler metin türleridir. Şimdi bu Metin türlerinin özelliklerine bakacağız ve nelere ayrıldıklarını inceleyeceğiz.

 Metin Türleri

 Düz yazı ve şiir olmak üzere iki değişik grup üzerinden ele alınan metin türleri, Türkçenin en önemli konuları içerisinde yer almaktadır. Şimdi öncelikle düz yazıyı ele alalım ve ne olduğunu öğrenerek inceleyelim.

 Düz yazı

 Duygu ve düşüncelerin ahenk ve uyak olmadan cümlelerle anlatılması düz yazıdır. Yazdığımız öyküler, mektuplar ya da ev ödevleri düz yazı olarak bilinir. Aynı zamanda Okuduğumuz kitaplar, gazeteler ve dergiler ya da konuşurken kullanmış olduğumuz dil dahi düz yazı olarak geçmektedir. Bunlar kendi içerisinde kategorilere ayrılır. Şimdi bunları incelerek neler olduklarına bakalım.

 Masal: Olağanüstü insanların yer aldığı ve olağanüstü olayların anlatıldığı, zaman ve yer kavramı belli olmayan hayali olaylara masal denir. Masalın birçok farklı özelliği bulunmaktadır.

 - Masal mutlaka eğitici ve öğretici olmalıdır.

 - Masallar gerçeği yansıtmaz.

 - Masallarda olağanüstü karakterler vardır.

 - Masallar tekerleme ile başlar.

 - Masallarda yer ve zaman kesinliği yoktur.

 - Cinler, periler, devler ya da hayvanlar masallarda yer alır.

 - Masallarda kötüler cezasını alır ve iyiler kazanır.

 - Masallar evrenseldir ve mesaj içerir.

 Fabl (Öykünce): İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıkları insan özellikleri verilerek, başlarından geçen olaylar ile insanlara ibret vermek amacıyla yazılmış kısa yazılardır. Aynı şekilde fabl yine birçok özelliğe sahiptir.

 - Fabl mutlaka ders verme amacı güder.

 - Genel olarak bitkiler ve hayvanlar konuşturulur.

 - Bu yazılar içerisindeki hayvanlar tıpkı insanlar gibi konuşur, insanlar gibi düşünür ve insanlar gibi davranır.

 Hikaye (Öykü): Olmuş ya da olabilecek bazı olayları ele almak suretiyle, planlanmış bir biçimde yer ve zaman belirterek hazırlanan yazın türüne hikaye denmektedir. En çok ele alınan metin türleri arasında yer almaktadır. Bu doğrultuda birçok özelliği bulunduğunu söylemek mümkündür.

 - Yaşanabilir ya da yaşanmış olayları ele alır.

 - Kısa bir zaman dilimini anlatır.

 - Olaylar üzerinden yer ve zaman bellidir.

 - Karakter sayıları azdır.

 - Roman türüne göre daha kısa eserlerdir.

 - Başlangıçtan sona doğru giden olayların anlık parçaları ele alınır.

 Görmüş olduğumuz gibi metin türleri içerisinde yazılı metinler bunlardır. Günlük yaşantımızda hem konuşurken hem de yazarken bunları çok sık kullanırız. Aynı zamanda kitaplarda ya da birçok dergi ve gazete de bunlara şahitlik ederiz.

 Şiir

 Düşünce ve duygu ile beraber hayallerin belirli bir düzen içerisinde, ahenk ve uyum ile çekici bir dil eşliğinde mısralar üzerinden aktarılmasına şiir denir. Şiirde duygu en önemli unsurdur. Aynı zamanda şiir içerisinde düşünce ve hayal vardır.

 Daha çok, ‘sanatsal’ yönü ağır basan metin türüdür. Aynı şekilde belli bir ölçüsü ve planı bulunsa bile her kafiyeli yazı şiir olamaz. Özellikle şiirde sözcükler büyük bir öneme sahiptir. Bu doğrultuda şiir içerisinde sözcükler belli bir ahenk oluşturmak suretiyle bir araya getirilir.

 - Her şiirin bir başlığı bulunur ve mutlaka şiir ile bağlantılı olmalıdır. Şiirde yazılan her bir satır için dize (mısra) denmektedir.

 - Dört dize halindeki kümeler kıta (dörtlük) şeklinde bilinmektedir. Ayrıca iki dizeden oluşmuş kümeler ise beyit olarak bilinmektedir.

 Ayrıca şiirleri söyleyen kişilere şair denmektedir. Eğer kişi halk şiiri yazıyorsa ve bunu çalıp söylüyorsa bu kişiye de ozan denir.