4. Sınıf Türkçe Büyük Harflerin Kullanımı konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Türkçe tarihimiz boyunca pek çok dil ve kültürden etkilense de köklerinden kopmamıştır. En kolay ders olması gerekirken pek çok öğrencinin zorladığı bir derstir. Bundaki ana etken öğrencilerin okumaya karşı isteksiz olmalarıdır. Bunun yanında dil bilgisi konularında da öğrenciler oldukça zorlanıyor. Bazı püf noktalarını bilerek dilimizi okuma ve yazma alanında daha güzel kullanmak söz konusu olacaktır. Dil bilgisi konuları arasında yer alan büyük harflerin kullanımı konusundaki püf noktalarının öğrenmek yazım kurallarında çok önemlidir. Peki, büyük harflerin kullanımı nedir? Hangi alanlarda büyük harf kullanılmalıdır? İşte detaylar.
Türkçe 29 harften oluşur. Bunların 8 tanesi sesli ve 21’i sessiz olmaktadır. Yazım kuralları baz alındığında dili doğru kullanabilmek için büyük harflerin nerelerde kullanıldığını iyi bilmek önemlidir. Genel bir ayırım olarak özel isimler, tek varlıklara verilen isimler büyük harfle başlar. Cins isimler, varlıklara verilen genel isimler küçük harfle yazılır.
Büyük Harflerin Kullanım Alanları
1.) Cümleye başlarken her zaman için ilk harf büyük kullanılır.
“ Bugün hava çok güzel”
2.) Şiirlerde her dizenin ilk harfi büyük kullanılır.
“ Güneş sende yeşil sende
Buğday pamuk meyve sende
Çoşkun akan sular sende
Ne güzelsin sen Türkiye’m’”
3.) Kişi adları ve soyadları her zaman büyük harfle başlar.
Mustafa Kemal Atatürk, Mehmet Akif Ersoy
4.) Takma adlar büyük harfle başlar. Bunlar kişi adlarından önce ya da sonra gelebilir. Saygı sözleri, lakaplar, meslekler, rütbe adları, unvanlar bu grupta sayılabilir.
Aşık Veysel, Öğretmen Selma Hanım, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca
5.) Genel kurallarda akrabalık bildiren kelimelerin büyük harfle başlaması söz konusu değildir. Ancak akrabalık bildiren kelimeler;
* başa gelirse
* bazı tarihi kişilerde unvan değeri kazanırsa
Özel ada dahil olur. Bu nedenle büyük harfle yazılmalıdır.
Ahmet amca, Gülsüm teyze--> bu gibi kelimelerde büyük harf kullanılmaz.
Şerife Bacı, Gül Baba, Sultan Ana --> bu gibi kelimelerde akrabalık bağı unvan olarak değerlendirildiği için büyük başlar.
6.) Resmi yazılarda ve mektuplarda hitaplar büyük harfle başlar. Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam belirten sözcüklerde aynı şekilde büyük harflerin kullanıldığı alanlar arasında yer alır.
Sevgili Dostum, Sayın Başkan
7.) Din, lehçe, boy, millet ve devlet isimleri büyük harf ile başlamalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti, Oğuzca, Hanefi, Japon
8.) Yıldız ve gezegen isimlerinin ilk harfleri büyük yazılır. Ancak bu isimler gezegen anlamı dışında kalır ise küçük harf ile yazılır.
Gezegenler içinde yaşamın tek bulunduğu yer Dünya’dır.
Okulda dünya kadar işim var.
9.) Hayvanlara verilen isimler büyük harf ile başlamalıdır.
Tekir, Minnoş, Sarıkız
10.) Yer adlarında her zaman büyük harfler kullanılır. Ancak özel ada dahil olmayan tamlama kuran il, ilçe, mahalle gibi sözler küçük kullanılmalıdır.
Karadeniz, Marmara, Halide Edip Adıvar Caddesi, İstanbul Boğazı
Trabzon ili, Yeşilova mahallesi
11.) Özel isimlerden türetilen kelimelerde büyük harf kullanılan yerlerdendir.
Türkçülük, Asyalı,
12.) Doğu ve batı sözcükleri düşünce, hayat tarzı gibi anlamlara geldiğinde büyük yazılmalıdır. Onun dışında küçük yazılır.
Kocaeli’nin doğusu, Doğu medeniyeti
13.) Tüzük, kanun, sanat eserleri her zaman büyük harf ile başlar.
Medeni Kanun, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği
14.) Sanat eserleri, gazete, dergi ve kitap adlarının ilk harfi büyük yazılmalıdır. Ancak özel ada dahil olmayan dergi, tablo, gazete gibi kelimeler küçük harflerle yazılır.
Resmi Gazete, İstiklal Marşı
Türk Dili dergisi, Milliyet gazetesi
15.) Büyük harflerin kullanıldığı alanlarda mi gibi soru ekleri ve ile gibi bağlaçlar küçük yazılır. Kurum, kuruluş gibi adlar, milli ve dini bayramlar niteliği kazanan günlerin adları da her zaman büyük harf ile başlar.
Leyla ile Mecnun
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı
16.) Tarih bildiren ay ve gün adları, çağ ve dönem adları da büyük harflerle başlamalıdır. Tarih belirli değil ise ay ve gün isimleri küçük harflerle yazılır.
19 Mayıs 1919 Çarşamba Günü bayram kutlamaları yapılacaktır.
Okullar haziranın son haftası tatil ediliyor.