4. Sınıf Matematik Düzlem konu anlatımı

Çevremize baktığımız zaman birçok farklı düzen görebiliriz. Mesela kitabımızın yüzeyi, bastığımız yer ya da duvarlar hep düzlemdir. Şimdi düzlemin tanımını yapalım ve ne gibi özellikleri var öğrenelim.

 Düzlem

 Sınırsız büyüklüğe sahip olan düz ve pürüzsüz yüzeylere düzlem denir. Yani düzlemin herhangi bir sınırı yoktur ve aynı zamanda düz ve pürüzsüzdür. Mesela kitabımızı ele alalım ve yüzeyine bakalım. Eğer kitabımızın yüzeyi sonsuza kadar uzayabilseydi o zaman uzayı kaplardı.

 Mesela en güzel örnek olarak gökyüzünü söyleyebiliriz. Çünkü gökyüzü sonsuz bir düzlemdir. Ama dünya yuvarlak olduğu için dünyanın etrafında yuvarlak biçiminde bir şekil alır. Düzlem hakkında daha birçok değişik örnek verebiliriz. Şimdi bu örnekleri bakalım ve inceleyelim.

 - Tahta

 - Hala

 - Pano

 - Yapboz

 - Defter

 - Kitap

 - Duvarlar

 - Masa

 Yukarıda saydığımız gibi bütün bu pürüzsüz ve düz yüzeyler düzlem olarak bilinmektedir. Üzerlerinde herhangi bir çıkıntı veya girinti yoktur. Dümdüz bir şekilde devam eder ve boyutları süresince uzar.

 Düzlem parçası (Düzlemsel şekil): Bir düzen içerisinde yer alan ve o düzlemi oluşturan parçalara düzlem parçası denmektedir. Bu diğer bir ismi ile düzlemsel şekil olarak da ifade edilir. Düzlemsel şekiller bir araya gelmek suretiyle düzlemi oluştururlar.

 Ayrıca düzlemin içerisinde birçok değişik motif ve şekiller bulunmaktadır. Bunlar düzlemin parçaları olur. O yüzden düzlem parçalarına şekillerine düzlemsel şekil denir. Mesela halının üzerindeki desenler ya da şekiller düzlem parçaları olarak bilinir. Aynı zamanda yola çizilmiş olan şekiller ve tahtaya çizilmiş birçok desenli şekiller yine düzlemsel şekillerdir. Duvarda yer alan fayanslar ya da kitabınızın üzerine yapıştırdığımız etiketler yine düzlem parçasıdır. Her biri bir araya gelir ve bir düzleme oluştururlar.

 Düzlemin belli başlı bazı özellikleri bulunmaktadır. Şimdi bu özellikler nelerdir bakalım ve bunları öğrenelim.

 - Düzlem her yöne doğru sınırsızdır.

 - Düzlem parçası yatay düzlem şekilleri bir araya gelerek düzlemi oluşturur.

 - Mesela yapboz kartonu bir düzlem parçasıdır. Yapboz parçaları ise düzlemsel şekil olarak ifade edilebilir.

 - Aynı zamanda duvar bir düzlem olarak ele alınırsa, duvarın üzerine eklenen haritalar düzlemsel şekil olarak bilinir.

 - Kitabımızın kapağını bir düzlem olarak ele alırsak, o zaman kitabımızın uzun üzerine yapıştırdığımız etiket düzlem parçasıdır.

 - Durgun su yüzeyi ve bir camın yüzeyi de yine düzlemdir.

 - Kilim bir düzlem parçasıdır ve kilimin üzerindeki şekiller ise düzlemsel şekil olarak öne çıkar.

 Yukarıda söylediğimiz gibi bu konuda daha birçok değişik örnek verebiliriz. Ancak buradan anlıyoruz ki bir düzlem herhangi bir pürüz ve sıkıntısı olmayan, dümdüz bir yapıdır. Mesela buz paten sahası da yine bir düzlemdir. Çünkü hiçbir pürüz ve sıkıntısı yoktur ve dümdüzdür.

 Ayrıca defterimizi açtığımız zaman defterimizin sayfaları da bir düzlemdir. O zaman defterimizin üzerindeki kare çizgiler ya da düz çizgiler düzlem parçası veya düzlem şekli olur.

 Siz de etrafında birçok değişik düzlem görebilirsiniz. Mesela odanızın kapısına baktığınız zaman düzlem görebilirsiniz. Aynı zamanda odanızın halısına bakabilirsiniz ya da duvarlara bakabilirsiniz. Kısacası çevrenizde gördüğünüz bütün düz alanlar birer düzlem olarak öne çıkıyor.

 Bu şekilde defterinize farklı düzlemler çizebilir ve bu düzlemler üzerine farklı şekiller yapabilirsiniz. Böylece bir düzlemin üzerine düzlemsel şekil oluşturmuş olursunuz.