4. Sınıf Matematik Doğal Sayılarla Zihinden Çarpma konu anlatımı

Doğal sayılarda çarpma işlemi yaparken normalde bütün rakamları sırayla çarpıp, daha sonra toplamanız gerekiyor. Fakat 10, 100 ve 1000 ile çarpma işlemini rahatlıkla zihinden yapabilirsiniz.

 Zihinden Çarpma

 Doğal sayıları 10, 100 veya 1000 ile çarpma işlemi çok kolaydır. Bütün rakamları uzun uzadıya çarpmak yerine, zihinden tek işlemle sonucu bulabiliyorsunuz. Bu işlemi nasıl yapacağınızı şöyle gösterelim;

 10 ile zihinden çarpma işlemi; Bir doğal sayıyı zihinden 10 ile çarparken, doğal sayının sağına, yani sonuna 1 adet “0” (sıfır) ekliyorsunuz.

 Örneğin 23 sayısını 10 ile zihinden çarpmak isteyelim. Rakamları alt alta/yan yana yazmak yerine zihinden hemen çarpabilirsiniz. 23’ün sağına bir sıfır eklemeniz yeterlidir. Böylece işlem yapmadan 2230 sonucunu bulmuş oluyorsunuz.

 45x10=

 120x10=

 213x10=

 587x10=

 İşlemlerini zihinden yaparak, sonucu bulalım. Doğal sayıları 10 ile çarptığınız için sonlarına birer sıfır eklemeniz yeterlidir.

 45x10= 450

 120x10= 1200

 213x10=2130

 587x10=5870

 Örnek Problem; 10 şubesi bulunan bir okula duvar saati lazımdır. Alınmak istenen duvar saatinin fiyatı 25 TL’dir. Ödenmesi gereken tutar kaç TL’dir?

 10 ile zihinden çarpmayı hatırlayın. Saatin fiyatı 25 lira olduğuna göre bu sayının sonuna bir sıfır eklerseniz sonucu bulursunuz. Sıfırı eklediğinizde ödemeniz gereken 250 TL’yi bulursunuz.

 *Her gün 10 sayfa kitap okuyan Duygu bir haftada kaç sayfa kitap okumuş olur?

 Öncelikle bir haftanın 7 gün olduğunu hatırlayın. 10 ile zihinden çarpmada sayının sonuna bir sıfır ekliyordunuz. 7’nin sonuna bir sıfır eklediğinizde 70 sonucunu bulursunuz.

 *Günde 10 lira biriktiren Murat, 30 günde kaç lira biriktirmiş olur?

 İşlemi zihinden çözmek için 30 sayısının sonuna bir sıfır eklemeniz yeterlidir. 30’a bir sıfır eklediğinizde 300 sonucunu bulmuş oluyorsunuz.

 100 ile zihinden çarpma işlemi; Bir doğal sayıyı 10 iler çarparken bir sıfır ekliyordunuz. 100 ile çarparken iki sıfır ekliyorsunuz. Yani çarpmak istediğiniz doğal sayının sonuna iki sıfır eklerseniz zihinden çarpmayı yapmış olursunuz.

 Örneğin 45 sayısını zihinden 100 iler çarpmak isterseniz, 45 sayısının sonuna iki sıfır ekliyorsunuz. Böylece 4500 sayısını bulmuş oluyorsunuz.

 Örnek problem; Her sorunun 100 puan olduğu bir yarışmada 15 soruya doğru cevap veren bir kişi kaç puan almış olur?

 Çarpanlardan biri 100 olduğu için hızlı şekilde zihinden çarpıp, sonucu bulabilirsiniz. 15 sayısının sonuna iki sıfır ekliyorsunuz. Yarışmacının 1500 puan aldığını bulmuş olursunuz.

 *Tanesi 100 lira olan ceketlerden bir düzine satıldı. Ceketlerden kaç lira kazanılmıştır?

 Bir düzinenin 12 adet olduğunu hatırlayın. 12 sayısına iki sıfır eklediğinizde 1200 lira sonucu bulmuş olursunuz.

 *Aylık ortalama 100 lira elektrik faturası gelen bir ailenin bir yıllık elektrik faturası ne kadardır?

 Bir yılın 12 ay olduğunu biliyorsunuz. 100 ile zihinden çarpmayı da hatırlayın. 12’nin sonuna iki sıfır eklediğinizde 1200 bir yıllık elektrik faturasını bulmuş olursunuz.

 1000 ile zihinden çarpma işlemi; Bir doğal sayıyı 1000 ile zihinden çarpmak isterseniz de doğal sayının sonuna üç sıfır ekliyorsunuz.

 Örneğin, 36 doğal sayısını 1000 ile zihinden çarpmak isterseniz 36’nın sonuna üç sıfır ekliyorsunuz. Sayının sonuna üç sıfır eklediğinizde 36000 sayısını bulmuş oluyorsunuz.

 Örnek Problem; Bahçeden toplanan muz 1000 kilogramdır. Kilosunu 4 liradan sattığınızda kaç lira gelir elde etmiş olursunuz?

 1000 ile zihinden çarpmayı hatırlayın. 4 liranın sonuna üç eklemeniz gerekiyor. Zihinden eklediğinizde 4000 lira sonucu bulmuş olursunuz.

 *Günde 1000 adet düğme üreten bir atölye 30 günde kaç düğme üretmiş olur?

 Sonucu zihinden bulmak için 30 sayısına üç sıfır eklemeniz yeterlidir. 30 sayısına üç sıfır eklerseniz 30000 sonucunu bulmuş olursunuz.