Güncelleme Tarihi:
Matematikte toplama yaparken sayılara göre bazı kurallara dikkat ederiz. Bazen toplananlar yer değiştirir. Bazen ise eldesiz ve eldeli toplama işlemleri olur. Şimdi bunlar ne demek ve nasıl yapılıyor gelin beraber sırasıyla inceleyelim.
Toplama İşlemi Problemleri
Hem iki basamaklı hem de üç basamaklı toplama işlemi yaparken dikkat etmemiz gereken hususlar mevcuttur. Şimdi bu konuda bazı matematik işlemleri yapalım ve toplama nasıl yapılıyormuş beraber öğrenelim.
Eldesiz Toplama İşlemi
Eldesiz toplama işlemi yaparken rakamları alt alta koyarız ve doğrudan toplama yaparız. Şimdi buna bir örnek verelim ve çözmeye çalışalım.
Örnek: Ali bir kitabın 150 sayfasını okumuştu. Daha sonra kitabın 230 sayfasını daha okudu. O zaman Ali kitabın toplam kaç sayfasını okudu?
Burada işlem yaparken sırasıyla sayıları alt alta koyacağız ve toplama yapacağız.
150
230
380
Gördüğümüz gibi birler basamağındaki sıfır ile sıfır toplandığı zaman yine sıfır çıkıyor. Daha sonra onlar basamağındaki 5 sayısı ile 3 sayısını topladığımız zaman 8 çıkıyor ve alta yazıyoruz. Son olarak yüzler basamağındaki 1 ile 2 sayısını topluyoruz ve 3 sayısını alta yazıyoruz. Böylece Ali'nin 380 sayfa okuduğunu görüyoruz.
Eldeli Toplama İşlemi
Eldeli toplama işlemi ise aklınızda tuttuğumuz ondalık sayıyı diğer tarafa eklemek şeklinde gerçekleşir. Peki bu nasıl yapılıyor? Şimdi bir örnek çözelim ve bunu anlamaya çalışalım.
Örnek: Bir kırtasiyede 55 tane kalem vardır. Kırtasiyeci 65 kalemi daha alırsa bu Kırtasiyede kaç tane kalem olur?
Yukarıda yaptığımız işlemde olduğu gibi şimdi bu rakamları da alt alta toplayacağız ve kırtasiyecinin toplamda kaç kalemi olduğunu öğreneceğiz.
55
65
120
Gördüğümüz gibi bu defa eldeli toplama işlemi yaptık. Peki bunu nasıl gerçekleştirdik? Önce birler basamağındaki 5 sayısı ile 5 sayısını topladık ve 10 bulduk. Ardından bu 10 sayısının sıfırını alt kısma yazdık. Ondalık rakamı olduğu için elimizde 1 var. Ardından ikinci basamaktaki 5 sayısı ile 6 sayısının topladık. Böylece 11 sayısını elde ettik. Ancak elimizde bir tane 1 sayısı daha vardı. Bunu da 11 sayısına ekleyerek 12 bulduk ve yazdık. Böylece kırtasiyede toplamda 120 kalem olduğunu anlamış olduk.
Toplananların Yer Değiştirmesi
Matematikte işlem yaparken aynı zamanda toplananların yer değiştirmesi gerçekleşir. Şimdi bunun nasıl yapıldığını bir örnek ile beraber inceleyelim.
Örnek:
(15 + 5) + 10 =
Böyle problemler ile karşı karşıya kaldığımız zaman, önce parantez içindeki toplama işlemi yapacağız. Bu yüzden 15 sayısı ile 5 sayısını toplayacağız. Böylece 20 sayısını elde etmiş olacağız. Daha sonra 10 sayısı ile bulduğumuz 20 sayısının toplayacağız ve 30 elde edeceğiz.
(15 + 5) + 10 =
(20) + 10 =
20 + 10 = 30
Not: Bir toplama işleminde toplananlar yer değiştirse bile toplam herhangi bir şekilde değişmez. Yani yaptığımız toplama işlemi eşliğinde sonuç hiçbir zaman değişmez. Mesela yukarıdaki işlemin sonucuna bakarak bunu deneyelim.
20 + 10 = 30
10 + 20 = 30
Gördüğümüz gibi toplananların yerlerini değiştirdik. Yani 10 ile 20 rakamlarının yerleri değiştirdik ve sonuç gene aynı çıktı. Toplama işlemlerinde bu şekilde işlem toplanan rakamların yerlerini değiştirebiliriz. Siz de bu konuda farklı örnekler yapabilir ve toplama işlemini daha iyi anlayabilirsiniz. Ayrıca yukarıdaki örnekleri dikkatlice inceleyin ve defterinize yazarak çalışın.