Güncelleme Tarihi:
3. Sınıf fen bilgisi konuları içerisinde maddenin halleri ve maddeyi niteleyen özellikler ile ilgili konular bulunmaktadır. Doğada maddeler farklı şekilde bulunması maddenin hallerini ifade eder. Maddeler katı, sıvı, gaz olmak üzere üç halde doğada bulunur. Maddenin halleri duyu organlarıyla ayırt edilmektedir.
3. Sınıf Fen Bilimleri Maddeyi Niteleyen Özellikler Konu Anlatımı
Maddeler doğada katı, sıvı, gaz olmak üzere üç farklı şekilde bulunur. Çevremize de baktığımızda farklı şekillerde ve renklerde birçok madde görülür. Çevrede gördüğümüz her şey bir madde olarak isimlendirilir. Maddeler belli bir yer kaplar ve kendine ait özellikleri mevcuttur. Maddelerin özelliklerini duyu organlarımızla ayırt edebiliriz. Örneğin; limonun rengini gözümüzle, kokusunu burnumuzla, tadını dilimizle, yumuşaklığını derimizle algılarız. Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz bu özellikler maddeyi nitelendiren özellikler olarak tanımlanmaktadır. Maddeler farklı özelliklere göre sınıflandırılır.
Sertlik- Yumuşaklık
Sert maddeler; Maddenin özelliklerden bir tanesi sertlik yumuşaklıktır. Çizilebilen, kırılabilen, katı maddelere sert maddeler denir. Sert maddelere örnek olarak; taş, mermer, çelik gibi sert maddeler verilebilir. Sert maddelere elle şekil vermek pek mümkün değildir. Bir maddenin şeklinin kolayca de değişememesi o maddenin sert bir özelliğe sahip olduğu anlamına gelir. Sert maddeler kolaylıkla eğilemez, çizilemez ya da bükülemez.
Sağlam olması gereken birçok eşya sert maddeden yapılmak zorundadır. Örneğin; buzdolabı, çamaşır makinesi, tencere, çivi gibi ürünler sert maddelerden üretilir.
Yumuşak maddeler; kolaylıkla şekil değiştiren maddeler yumuşak maddeler olarak tanımlanır. Oyun hamuru, yastık, pamuk gibi maddeler yumuşaktır. Yumuşak maddelere kuvvet uygulandığında şekli çabuk değişir. Bazı maddelere uygulanan kuvvet ortadan kalktığında eski şekillerine dönme özelliğine sahiptir.
Esneklik
Şekli kolay değişebilen maddelere esnek maddeler denir. Özellikle sünger, lastik gibi birçok madde esnek özelliğe sahiptir. Bu maddeler eğilebilir, bükülebilir özelliktedir. Bu şekilde maddenin değişmesi mümkün olmaktadır. Esnek maddelere uygulanan kuvvet ortadan kalktığında tekrar eski haline dönme özelliğine sahiptir.
Kırılganlık
Cam, porselen gibi sert maddelerin esneklik özelliği bulunmaz. Bu maddeler kırılgan özelliğe sahip maddelerdir. Bazı maddeler çabucak kırılabilen bir özelliğe sahip iken, bazı maddeler biraz fazla kuvvet uygulandığında kırılabilir özelliktedir
Pürüzlülük Ve Pürüzsüzlük
Pürüzlülük; dokunulduğunda kendini hissettiren, girinti ve çıkıntıları olan maddeler pürüzlü maddeler olarak tanımlanır. Araç lastikleri, ağaç gövdeleri gibi maddeler pürüzlü alanlara örnektir.
Pürüzsüzlük; yüzeyi düz olan dokunulduğunda kayma hissi yaşatan maddeler ise pürüzsüz maddeler olarak tanımlanır. Ayna, kağıt, cam gibi maddeler yüzeyleri pürüzsüz olan maddelerdir.
Renk
Renk, koku, tat gibi farklı özelliklere sahip maddeler bulunur. Çevremizde birçok farklı renkte madde bulunmaktadır. Aynı renklerden oluşan birçok üründe mevcuttur. Bazen aynı renkte ürünler tatlarıyla ya da kokularıyla ayırt edilebilir.
Koku
Her maddenin maddelerin kendine özgü bir kokusu vardır. Bazı maddeler koku duyusuyla ayırt edilebilir özelliğe sahiptir. Keskin kokulu maddeler; sirke, sarımsak, soğan gibi maddeler olabilmektedir.
Tat
Maddelerin farklı tatları bulunur. Örneğin; şeker tatlı iken, limon ekşi, biber ise acı bir tada sahiptir. Tatma duyusu dinimizle gerçekleştirilen bir duyudur. Şeker ve tuz renkleri benzer olduğu halde tatlarıyla ayırt edilebilen maddelerdir.