3. Sınıf Fen Bilimleri Çevremizdeki Sesler konu anlatımı

Duyabileceğimiz şekilde gelen titreşimler ses olarak bilinmektedir. Bu titreşimler farklı şekillerde bulunduğumuz yere göre kulağımıza gelmektedir. Evde ya da okul ile beraber dışarıda gezerken ve oynarken değişik sesler duyarız. Bu sesler kaynaklarına göre farklıdır ve değişik biçimlerde ortaya çıkar.

 Çevremizdeki Sesler

 Çevremizde pek çok durum ile iletişim kurabilmemiz için hem görmeye hem de duymaya ihtiyacımız vardır. Bu konuda sesleri kulaklarımız vasıtasıyla duyarız. Havada titreşen sesler kulağımıza gelir ve bu şekilde seslerin nereden geldiğini anlarız. Ayrıca sesleri duyabilmemiz için onları görmemiz gerekmez. Çünkü öğrendiğimiz bazı seslerin bir daha duyduğumuz zaman aynı yerden geldiğini anlarız.

 Mesela buna bir örnek olarak kedileri ele alalım. Kediler miyavlar ve onların seslerini biliriz. O yüzden çevremizde bir kedi görmesek bile miyavladığı zaman onun bir kedi olduğunu anlarız. O yüzden pek çok ismi görmediğimiz halde onları seslerinden tanıyabiliriz. Mesela bir gitar sesi, bir davul sesi, bir insan sesi ya da gök gürültüsünü duyduğumuz zaman ne olduğunu hemen biliriz.

 Çevremizde doğal veya yapay birçok değişik ses duyarız. Örneğin doğal sesler içerisinde gök gürültüsü ya da rüzgar ve yağmur sesi olabilir. Aynı zamanda insan ya da canlı hayvan sesleri de çıkmaktadır. Yapay sesler ise insanların ürettiği makineler, teknolojik ürünler ve benzeri gibi eşyalar öne çıkar. Bu eşyaların da zaman içerisinde sesini öğrendiğimiz zaman bir daha karıştırmayız.

 Mesela bir telefon sesini duyduğumuzda bunu hemen anlarız. Aynı zamanda kapı zili, bir tren sesi ya da uçağı da hemen anlarız. Bunlar içerisinde traktör, araba, motosiklet ya da beyaz eşyaları da seslerinden tanıyabiliriz. O yüzden havada titreşerek kulağımıza gelen bu sesler bize çevremizde nelerin olduğunu anlatır.

 Sesleri Nasıl Duyarız?

 Işık gibi aynı şekilde sesler kaynağından çıktıktan sonra yayılır. Seslerin yayılması hava yardımı ile olur. Havada titreşen sesler böylece kulağımıza gelir ve onları anlamış oluruz. Sesin nasıl yayıldığını anlatmak için bir örnek verelim.

 Örnek: Mesela küçük bir su damlası suya düştüğü zaman çevresinde dalgalar yaratır. Bu dalgaları hepimiz görmüşüzdür. Su damlasının düştüğü yerin etrafında yuvarlak bir şekil alır. Aynı şekilde halkalar biçiminde ses de etrafta böylece yayılır. Bu konuda ses dalgaları ne kadar yakınsa o kadar iyi duyarız. Yani ses kaynağı bize yakın olduğu zaman sesin şiddeti de artar. Ancak ses kaynağı uzak olduğu zaman sesin şiddeti de azalır.

 Not: Ses havada dalgalar halinde yayıldığını gibi aynı zamanda katı veya sıvı maddeler üzerinde dalgalar halinde yayılır. Bu konuda ses en çok katı maddelerde yayılır. Daha sonra sıvı maddelerde ve en son ise gazlarda yayılır. Ayrıca ses boşlukta yayılmaz ve bunu mutlaka unutmamamız gerekir. Sesler hakkında ayrıca bilmemiz gereken bazı hususlar bulunmaktadır.

 - Çok yüksek şiddette sahip bir sese maruz kalmak işitme kaybı yaratabilir.

 - Ayrıca ışık sesten daha hızlı şekilde yayılır. Bu yüzden önce şimşeği görürüz ve sonra gök gürültüsünü duyarız.

 - Sesleri çok yüksek dinlememeli aynı zamanda çok düşük seviyelerde tutmamalıyız.

 Ses Kirliliği: Şiddeti yüksek ve düzensiz olan, kulağa hoş gelmeyen sesler gürültü ya da ses kirliliği olarak bilinmektedir. Bu tür ses kirliliği olan yerlerden uzak durmalı ve işitme kaybı yaşamamak için kulak sağlığımızı korumalıyız.