10 soruda Work and Travel

Uluslararası Eğitim Danışmanları Derneği (UED) Koordinatörü Gökhan İslamoğlu programdan faydalanmak isteyenler için sorularımızı yanıtladı.

1 – Work and Travel programına kimler katılabiliyor?
-18-28 yaş arasındaki üniversite ya da yüksek lisans öğrencileri, en az orta seviyede İngilizce bilenler, not ortalaması en az 2.00 olanlar programa katılabiliyor. Açıköğretim öğrencileri katılamıyorlar.

2 - Başvurular ne zaman yapılabiliyor ve yaz tatillerinin dışında programa katılmak mümkün mü?
-Öğrenciler mayıs-haziran aylarında Amerika’ya gitmelerine rağmen programa katılabilmek için bir sene öncesinden eylül ayından itibaren acentalara kayıt olabilirler. Ne kadar erken kayıt olurlarsa iş seçimi ve başvurularını ilerletmek açısından avantajlı olurlar. Birçok firma kontenjanlarını doldurduktan sonra başvuru almıyor ama başvuru süresi nisan ayında sona eriyor. Amerikan Hükümeti tarafından, Türk öğrencilerinin programa katılım tarihleri 15 Mayıs–1 Ekim tarihleri ile sınırlandırılıyor. Bir öğrenci programa ancak üniversitesinin resmi yaz tatili tarihleri arasında katılabilir.

3 – Öğrenciler hangi kurumlara nasıl başvuruda bulunabilirler?
-ABD hükümetinin belirlediği esaslara göre, programa katılmak isteyenler, DS 2019 denilen ve Work and Travel Programı dahilinde resmi çalışma izni olarak kabul edilen forma sahip olmalı. Bu form ancak Amerika’daki ‘sponsor’ kuruluşlar tarafından basılabiliyor. Bu sponsor kuruluşlar, isimlerinden anlaşıldığının aksine öğrenciye maddi bir destek sunmuyor. Adaylar ile ABD’deki işverenler arasında köprü vazifesi görüyorlar. Öğrenciler, bu kuruluşlara Türkiye’deki Work and Travel acenteleri aracılığıyla başvurabilirler.

4 - Acenta seçiminde nelere dikkat edilmeli?
-Öğrenciler öncelikle programın kendilerine uygun olup olmadığına karar vermeli, hangi bölgede ne tür işler yapabileceğini araştırmalı. Acentalarla görüşürken istediği yerlere daha önce öğrenci göndermiş ve gidenlerle kendisini görüştürebilecek acentalara yönelebilirler. Farklı acentaların sunduğu şartları karşılaştırmalılar. Özellikle hangi hizmetlerin sunulduğu, ücret ve iade bilgilerine dikkat etmeliler. Karar verilen acenta ile sözleşme imzalamadan önce iyice okumalı ve bir nüshasını almalılar.

5 – Program kapsamında ABD’ye giden öğrencileri neler bekliyor?
-Öncelikle çok disiplinli bir çalışma ortamı onları bekliyor. Mesai saatlerinin gereğini yerine getirmek, müşteri, işveren ve diğer çalışanlar ile ilişkilerde gerekli özeni göstermek kesinlikle taviz verilmeyen konular. Otellerde belboy veya temizlik görevlisi, alışveriş merkezlerinde satış görevlisi gibi işlerde çalışacaklarını unutmamalılar. Kendilerini hazırlamaları gereken bir konu da konaklama. Work and Travel kapsamında ayarlanan konaklamalar, genellikle moteller, hosteller, ortak öğrenci evleri ya da çeşitli yurtlar olabilir. Öğrenciler bu konaklamalarda, çok daha uygun ücretler karşılığında konaklamak için, genellikle bir odada 2–4 kişi kalırlar. Bir kişinin tek başına bir odada kalma ihtimali oldukça düşük.

6 – Program kapsamında ABD’ye giden öğrenciler beklenmedik durumlarla karşılaştıklarında ne yapabilirler?
-Türkiye’den ayrılmadan önce, ABD’deki işverenleriyle telefonda görüşmelerini muhakkak tavsiye ederiz. İstenmeyen durumlarla karşılaşırlarsa Türk konsolosluklarına ve derneklerine başvurabilirler. Konuyla ilgili Türk Work and Travel programı katılımcılarına yönelik Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu’nun (TADF) bir çalışması oldu. Öğrenciler TADF’ye wtmasasi@tadf.org email adresi veya web sitelerinden ulaşabilirler. İsteyen öğrencilere program bilgilendirme kitapçığı da gönderiyorlar.

7 - Ne kadar para kazanıyorlar?
-Amerika’da çalışılan işyerleri saatlik maaş olarak en az bulundukları eyaletlerin en asgari rakamlarını ödemek mecburiyetindeler. Saatlik ücretler 7 – 10 dolar arasında değişiyor. Bir işte genelde günde 2 - 10 saat, haftalık ortalama 25 – 40 saat arası çalışma imkanı veriliyor. Aylık kazanç ortalama 800 - 1200 dolar arasında oluyor. Çalışılan işe göre fazla mesai yapılması durumunda normal saat ücretinin bir buçuk katı kadar bir ücret alınır. İsteyen öğrenciler asıl işlerini aksatmayacak şekilde ve sponsorlarından onay alarak ikinci bir işte çalışabilirler.

8 – Programın süresini uzatmak, erken dönüş ya da giriş çıkış yapmak mümkün mü?
-Programın süresi maksimum 4 aydır. Bu süre uzatılamaz. Yani DS-2019 isimli formun üzerinde yazan tarih geçerli olan tarih uzatılamıyor. Öğrenciler iş akitlerinin gereğini yerine getirdikten sonra ülkeye dönebilir ancak kimi durumlarda işveren ile karşılıklı olarak anlaşmak şart ile erken geri dönüş mümkün olabilir. Katılımcının aldığı vizede M ile kısaltılan “multiple entry” ifadesi varsa giriş çıkış yapılabilir. Fakat çoğu zaman işlerini aksatma olasılığından dolayı bu mümkün olamıyor.

9 - Programdan gerektiği gibi faydalanmak ve İngilizce seviyesini yükseltmek için nasıl hareket etmeliler?
-İngilizce seviyesinin ilerlemesi için, öğrencilerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta, çok sayıdaki arkadaş gruplarıyla, aynı yere gitmekten kaçınmalarıdır. Özellikle grup olarak giden öğrencilerin, aynı işyerinde çalışması ve aynı konaklamada kalmaları, öğrencilerin sürekli birarada olmalarına, sürekli Türkçe konuşmalarına sebep olur. Bu şekilde İngilizce seviyelerini çok fazla ilerletemeyeceklerini öngörmeleri, büyük gruplardakilerin, en azından iki ayrı grup halinde programa katılmaları çok daha mantıklı olur. Bireysel katılımlarda ise daha çok uluslararası öğrencilerle vakit geçirmeye dikkat edilmeli.

10 - Program kapsamında öğrencilerin çalışması yasak olan işler var mı?
-Yasak olan işler her yıl güncellenir. Bununla birlikte öğrencilerin çalışması yasak olan işlerden bazıları şöyle:

Alaska’daki balık veya su ürünleri işleme fabrikalarında, pedicab, bisiklet taksi veya tekerlekli sandalye sürücüsü veya bu gibi kişileri çalıştıran işyerlerinde, ehliyet gereken araç veya vasıtaların sürücüsü ya da bu tür araçları işleten yerlerde, kapı kapı dolaşılan pazarlama, komisyon üzerinden kazanç sağlayan, çalışma saatleri çoğunlukla 22.00 ile 06.00 arasında kalan gece vardiyalarında, kamp danışmanlığı, dadılık, bakıcılık, şahsi mülkte kahyalık ve bakıcılık, inşaat, madencilik, avcılık, dövme, masaj, manikür ve bunun gibi işlerde çalışamazlar. Buralarda çalışırlarsa, sponsorun onay vermesine bakılmadan programları bitirilip Türkiye’ye geri dönmeleri gerekir. Eğer öğrencilerden bu tür işleri yapmaları isteniyorsa yasa dışı duruma düşmemek için bunu kabul etmemeleri ve sponsorlarıyla iletişime geçip durumu bildirmeleri gerekiyor.

***

Work and Travel nedir?

Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kültürler arasında yakınlaşma sağlamak ve sezonluk olarak artan düşük-orta vasıflı çalışan ihtiyacını karşılamaya yardımcı olmak amacıyla 1961’den bu yana ABD Dışişleri Bakanlığı’na (Department of State) bağlı olarak uyguladığı bir program. Work and Travel ile üniversite öğrencilerinin, yaz aylarında ABD’de geçici işlerde çalışarak yaşamlarını sürdürmelerine ve bu sürede ABD’yi gezip tanıyarak İngilizcelerini geliştirmelerine imkanı sağlanıyor. Türkiye programı 90’ların başından bu yana dahil oldu.