10 maddede sömestr planları

Her öğrencinin algılama, düşünme, bilgi işleme ve öğrenme stilleri farklıdır. Benzer şekilde öğrencilerin içinde bulunduğu gelişim dönemine (orta çocukluk, geç çocukluk, ergenlik vb.)  göre, gelişim görevleri de farklılık gösteriyor. Gelişim görevi, kişinin içinde olduğu yaşam döneminde başarması gereken görevleri, kazanması gereken bazı özellikleri, geliştirmesi gereken davranışları ifade ediyor.  Bu nedenle tatilin nasıl geçirileceğine yönelik her öğrenci için genel bir program önermek gerçekçi değil. Bununla birlikte yapılan etkinliklerin, çocuğun eğlenme, sevgi ve ait olma, özerklik ve güç ihtiyacını karışılmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Tatil planları yapılırken yaş grubuna göre dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralayabiliriz: 

3-6 YAŞ OYNAMAKTAN HOŞLANIR
1- 3-6 yaş grubu, oyun çağı çocukları olarak tanımlanıyor. Bunlar çekirdek aile ile birlikte bir şeyler yapmak, bir şeylerin peşinden gitmek ya da yapar gibi yapmaktan (oynamak)  hoşlanıyorlar. Bu nedenle diğer işler bir yana çocuklarla birlikte oynamak önemli. ‘Auto-telos’ Grekçe bir söz olup, “ereği kendinde olmak” anlamına geliyor. Oyunun içinde  “auto-telos’ bulunuyor. Bir değneği at ya da bir tahta parçasını uçak yapan çocuk, hayal ve kurgularıyla içinde biricik kahramanın kendisi olduğu bir dünya yaratıyor. Bu dünya, içinde hepimizin ortak yaşadığımız, objektif bir dünya değil. Çocuk için o sübjektif bir dünyadır. Oyun tıpkı estetik tavır gibi, gerçek dışı, hayale dayalı, kurgusal bir fenomendir. Oyun çağı çocuğu, akranlarıyla gittikçe daha fazla zaman geçirirler. Akranlar çocuklara, ailenin dışındaki dünya hakkında bir bilgi ve karşılaştırma olanağı sunar. Çocuklar yetenek ve becerilerine dair geribildirimleri akranlarından alırlar. Çocuklar yaptıklarını, diğer çocukların yaptıklarıyla değerlendirirler. Bu değerlendirmeyi evde almaları zordur.

BİR ŞEYLER BAŞARMASINI SAĞLAYIN
2- İlkokul ve ortaokul çocukları bir şeyler yapabilmek, birlikte bir şeyler başarmak isterler. Bu yaş dönemi çocuklarla bir şeyler yapmak, başarmak önemli. Onların bir şeyler başarmasına olanak veren etkinlikler planlayın. Evde ya da iş yerinde size yardımcı olabilirler. Onlarla, bilişsel gelişim düzeylerine uygun evde bunan araç-gereçlerle bilimsel deneyler yapılabilir. Evde yarışmalar düzenlenebilir (sessiz film, satranç vb.)

ERGENLERDE ÖZERKLİK ÖNEMLİ BİR İHTİYAÇTIR
3- Anne baba olarak kendinizi tanımaya, eğitmeye gayret edin. Ergenlik dönemindeki çocuklar (12-18 yaş döneminde yer alan ergenler) arkadaş gruplarıyla daha fazla zaman geçirmek ister. Benlik anlayışı gelişmeye devam eder. Benlik anlayışı, bireyin benliğinin bilişsel temsili, benlik kavramının temel maddesi ve içeriğidir. Örneğin 14 yaşındaki bir ergen, bir öğrenci, bir futbol kulübü oyuncusu, ailenin bir üyesi, bilgisayarda oyun oynamayı seven birisi olduğunun farkındadır. Ergenlikte benlik anlayışının gelişimi karmaşıktır ve benliğin bir dizi yönünü içerir. Ergenin benlik anlayışı çocuğunkinden farklılaşır. Bu süreç, soyutlama ve idealizm, sosyal karşılaştırmalar, farklılaşma, benlikteki çelişkiler, benlik dalgalanmaları, gerçek benliğe karşı ideal benlik, doğru benliğe karşı sahte benlik, sosyal karşılaştırma, benlik bilinci, benliği koruma, henüz tutarlı ve bütüncül bir benlik değil,  ergenin kendisini anlamasının önemli boyutlarındandır.  Ergen, kendisine ilişkin bilişsel senaryolar geliştirip bu senaryoların geçerliliğini denemek ister. Bu senaryolar oluşan kimlikle (kariyer, ilişki, cinsiyet,  fiziksel vb.) ilgilidir.  Bu nedenle farklı etkinlikler denemesine fırsat verilmelidir. Özerklik hepimiz için olduğu gibi, ergenler içinde önemli bir ihtiyaçtır.

ONUN HALİNİ ANLAMAK GEREKİYOR
4- Çocuklarla olan ilişkinize özen gösterin. Ergenin sosyal ortamı, etkinlik ve arkadaş seçiminin gözetimi, ebeveynlerin rollerinden biridir. Ergenlerin, ebeveynlere kendini açma davranışı, ergenin gelişimsel düzeyine ve etkinliklerine göre değişkenlik gösteriyor. Ergenin, ebeveynlerinin kendisi hakkındaki bilgiye erişimine izin vermesi olumlu bir davranıştır. Bunu sağlamak için ergenin halinden anlamak gerekiyor. Ergenin halinden anlamak, onun perspektifinden dünyayı görmek ve anlamaktır. Sizin perspektifiniz daha fazla şeyleri görüyor olabilir, ancak ergenin perspektifinden olaylara bakabildiğiniz zaman onun size kendisini açması olasıdır.

KALİTELİ TATİL MOTİVASYON KAYNAĞIDIR
5- Kaliteli geçirilen bir tatil dönemi yeni dönem için motivasyon kanyağı olacaktır. Bu nedenle, tatilde oyun oynamak, eğlenmek ve dinlenmek önemli.

SOSYAL ETKİNLİKLER ÖĞRENMEYİ DESTEKLER
6- Ailelerin şartlarının el verdiği ölçüde sinema, tiyatro, müze gezilerine gitmek çocukların sosyal ve duygusal gelişimine önemli katkılar sağlayacak; öğrenmeyi destekleyecek faaliyetlerdir. Açık havada oyun oynamak; yürüyüş, uygun bir spor yapmak oldukça yararlıdır.

HAYAL KURMASINI SAĞLAYIN
7- Bazı durumlarda ne yaparsanız yapın çocuğun canı sıkılabilir. Bu da son derece normal bir durum. Yusuf Has Hacib, “Huzur istersen, o zahmet ile birlikte gelir; sevinç istersen, o kaygı ile birlikte bulunur” diyor. Canı sıkılan çocuğa,  “Bir mucize gerçekleşse ve istediğin gerçek olsa, nelerin olmasını isterdin? İstediğin şeyler gerçek olsa neler değişirdi ? gibi sorular sorarak hayal kurması sağlanabilir.

SORUMLULUK VERİN
8- Sorumluluk verin. Öğrencilerin bulunduğu sınıf düzeyine göre yarım saatten az olmamak kaydıyla her gün düzenli kitap okumaları teşvik edilebilir. Model olunabilir. Yarıyıl tatilinde çok fazla ödev verip öğrencileri bunaltmanın bir anlamı yok. Fazla ödev çocuk-ebeveyn ilişkisini etkiliyor. Eğitim işi, ebeveyn işi değil. Eğitim, okulun işidir. Bu sürece ebeveynleri dâhil etmek yerinde değil.

BİLGİSAYAR OYUNU DA GEREKLİ
9- Bilgisayar oyunu oynamak, bilim teknoloji becerilerini geliştirmekte  önemli. Bilgisayar ve internetin belli kurallar içinde kullanılması gerekiyor. Bunlar yasaklanması gereken şeyler değil. Günlük yaşam becerilerini öğrenmiş çocukların internet kullanımlarından endişe etmemek gerekiyor. 

ARKADAŞLARIYLA VAKİT GEÇİRSİN
10- Arkadaşlarıyla katılacağı etkinlikler organize edilebilir. 

GÜLER YÜZLÜ VE ŞEFKATLİ OLUN
Tüm bu süreçlerde, ebeveynlerin, güler yüzlü ve şefkatli olması gerekiyor.  Çocuğunuzun en büyük ihtiyacının, sizin güler yüzünüz ve ona şefkatli yaklaşmanız olduğunu bilin. Onu sevdiğinizi dile getirin, hissettirin. Duygularınızı ifade ederek rol model olun. Onun halinden anlayın. Açıklamaya dayalı bir disiplin yöntemi kullananın. Sözel iletişime önem verin. Ona koyduğunuz kuralların nedenlerini anlayacağı şekilde açıklayın. Onu dinleyin, çocuğunuzun davranışlarına değil, düşünce ve duygularına dikkat edin.

PROF. DR. GALİP YÜKSEL KİMDİR?
Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi (GEF), Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı’ndan 1987’de mezun oldu. Aynı üniversitede 1990’da psikolojik danışma ve rehberlik alanında yüksek lisans ve 1997’de doktora eğitimlerini tamamladı. Dr. Yüksel, akademik iş yaşamına 1992 yılında Gazi Üniversitesi, GEF Eğitim Bilimleri Bölümü Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı’nda öğretim görevlisi olarak başladı, daha sonra yardımcı doçent (2000-2005) ve doçent (2005-2010) olarak çalıştı. 2010’da aynı anabilim dalında profesör oldu. Michigan State Unıversity (2003) ve University of Florida’da (2016) misafir öğretim üyesi olarak bulundu.

Gazi Üniversitesi Öğretim Elemanları Profili (2003) ve Türkiye Üniversiteleri Araştırmaları’nda (2006) proje başkan yardımcısı,  Dezavantajlı Çocukların Eğitime Etkin Katılımı (2006) ve Ergenlerin Çalışma Anlayışının İncelenmesi projelerinde yürütücü olarak çalıştı. Dr. Yüksel, makaleyle kitap bölümlerinin yanında Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi (Santrock, 2017) ve Eğitim Psikolojisi: Kuram ve Uygulama (Slavin, 2017) kitaplarının çeviri editörü. Hala Gazi Üniversitesi GEF, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim dalında lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde dersler yürütüyor. Evli ve iki çocuk babası.